تۆڕی مافه‌كانی مرۆڤی کوردستان

شبکه حقوق بشر کردستان در گزارش‌های ماهانه خود به بررسی موارد نقض حقوق بشر در کردستان و نقض حقوق شهروندان کُرد در دیگر مناطق و شهرهای ایران طی یک ماه گذشته می‌پردازد.

با توجه به ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و تحت فشار قرار داشتن افرادی که در معرض نقض حقوق بشر قرار می‌گیرند و همچنین خانواده و نزدیکان آنها، انتشار گزارش‌های مستند و دقیق با دشواری زیادی همراه است.

به همین دلیل آمار و اطلاعات ارائه شده در این گزارش در برگیرنده تمام موارد نقض حقوق بشر نیست. این گزارش ماحصل بررسی اخبار و گزارش‌های انتشار یافته توسط شبکه حقوق بشر کردستان و راستی‌آزمایی گزارش‌های منتشر شده از سوی دیگر نهادهای حقوق بشری و سایت‌های خبری است.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان در دی ۱۴۰۲

• کولبران

چهار کولبر به نام‌های احمد صادقی، شورش خرگوشی ،میرزا احمدی و صادق میرزایی در مناطق مرزی شهرستان بانه در استان کردستان و نوسود استان کرمانشاه با تیراندازی نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران کشته شدند.

همچنین دست‌کم ۴۱ کولبر در نتیجه تیراندازی یا ضرب و شتم توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران در مناطق مرزی استان‌های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه زخمی شدند. یک کولبر نیز به دلیل سقوط از ارتفاع در مسیر کولبری مصدوم شده است.

در أواخر این ماه یک گروه ۹ نفر از کولبران ( ۴ کودک) از سوی نیروهای مرزبانی عراق در مرز نوسود-بیاره بازداشت و پس از ضرب و شتم و تراشیدن موی سرشان در مرز رها شدند.

شهرستان بانه در استان کردستان و بخش نوسود در استان کرمانشاه همچنان مرگ‌بارترین و خطرناک‌ترین مناطق برای کولبران هستند.

• اعدام‌ها

حکم اعدام دست‌کم ۳۴ زندانی* در زندا‌ن‌های قزلحصار کرج، کرمانشاه، همدان، قزوین، ایلام، ارومیه، بندرعباس، بیرجند، سنندج و خرم‌آباد به اتهامات مربوط به «مواد مخدر»، «قتل عمد»، «سرقت مسلحانه»، «جاسوسی» و «فساد فی‌الارض» اجرا شد.

سه زندانی کُرد به نام‌های وفا هناره، آرام عمری بردیانی و رحمان پرهازه و یک زندانی زن تُرک به نام نسیم نمازی به اتهام «مشارکت در همکاری اطلاعاتی و جاسوسی به نفع اسرائیل» اعدام شدند.

داوود عبداللهی، زندانی عقیدتی اهل سنت کُرد پس از ۱۴ سال حبس در تاریخ ۱۲ دی در زندان قزلحصار کرج اعدام شد. او پس از یک دوره بازداشت که با شکنجه همراه بوده است، در یک دادرسی ناعادلانه به همراه ۶ شهروند دیگر اهل سنت کُرد در یک پرونده مشترک به اتهام «افساد فی‌الارض» به اعدام محکوم شده بود.

* توضیح: شبکه حقوق بشر کردستان به دلیل اهمیت اصل حق حیات، در انتشار و ثبت اخبار و آمار اعدام، فارغ از تعلق اتنیکی افراد و محل اجرای حکم، تمام مواردی که از طریق منابع معتبر به اطلاع این نهاد می‌رسد را پس از راستی آزمایی منتشر می‌کند.

• زن‌کشی

دست‌کم دو زن کُرد در کرمانشاه و شهرستان مهران استان ایلام توسط پسرهای خود به قتل رسیدند.

• کارگران

دست‌کم ۳ کارگر در شهرهای ارومیه، سنندج و کرمانشاه به دلیل سوانح کاری جان خود را از دست دادند.

• مرگ در زندان و بازداشتگاه

منصور سلامت، اهل روستای «پسان» شهرستان ارومیه در تاریخ ۶ دی به اتهام «نگهداری سلاح شکاری» با یورش نیروهای پلیس امنیت به منزل خانوادگی‌اش بازداشت شد و پس از چند ساعت در اثر شکنجه ماموران در بازداشتگاه پلیس امنیت ارومیه مشهور به بازداشتگاه «دوقوز پله» کشته شد.

پیام عبدی، اهل شهر نوسود در استان کرمانشاه که به اتهام مربوط به «جرائم اجتماعی» توسط نیروی انتظامی کرمانشاه بازداشت شده بود، در تاریخ ۱۹ دی در اثر شکنجه در بازداشتگاه کشته شد.

امیر شهبازی، زندانی محکوم به قطع انگشتان دست در تاریخ ۲۶ دی در سلول انفرادی زندان مرکزی ارومیه با خوردن قرص اقدام به خودکشی کرده بود، به دلیل تاخیر در اعزام به بیمارستان جان خود را از دست داد.

• قتل شهروندان

کاوه گویلی، اهل سنندج در تاریخ ۳ دی در محله بیست و پنج این شهر با تیراندازی نیروهای انتظامی کشته شد.

• انفجار مین

در تاریخ  ۲۰ دی، انفجار مین باقی‌مانده از جنگ ایران و عراق در شهرستان مهران استان ایلام باعث کشته شدن یک نفر و مجروحیت ۳ تن دیگر شد. فرد کشته شده و مجروحان اهل افغانستان بودند.

• بازداشت‌ها

دست‌کم ۴۵ شهروند و فعال کُرد در شهرهای مختلف استان‌های کردستان، کرمانشاه، ایلام و آذربایجان غربی به اتهامات سیاسی توسط نهادهای امنیتی بازداشت شدند. هرچند از میان بازداشت‌شدگان تعدادی با قرار کفالت یا وثیقه به صورت موقت آزاد شده‌اند، اما باقی بازداشت‌شدگان همچنان در بازداشتگاه یا زندان به سر می‌برند و از سرنوشت تعدادی از آنها نیز اطلاعی در دست نیست. چهارده نفر از این افراد نیز برای اجرای حکم به زندان منتقل شده‌اند.

• صدور حکم

درخواست اعاده دادرسی ۴ عضو حزب کومله کردستان ایران به نام‌های پژمان فاتحی، محسن مظلوم، محمد فرامرزی و وفا آذربار از سوی دیوان عالی کشور رد شده است. همچنین حکم اعدام رضا رسایی، شهروند کُرد یارسان و از بازداشت شدگان خیزش ژن ژیان ئازادی توسط دیوان عالی کشور تایید و به اجرای احکام دادگاه کیفری کرمانشاه ارسال شده است.

این افراد پس از تحمل فشار و شکنجه در زمان بازداشت و طی یک دادرسی ناعادلانه به اعدام محکوم شده‌اند. اتهام پژمان فاتحی، محسن مظلوم، محمد فرامرزی و وفا آذربار «جاسوسی برای اسرائیل» و  اتهام رضا رسایی «مباشرت در قتل عمد» نادر بیرامی، رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران شهرستان صحنه، عنوان شده است.

حکم ۷۴ ضربه شلاق رویا حشمتی، زن سنندجی معترض به حجاب اجباری، اجرا شد. او پس از انتشار یک تصویر بدون حجاب اجباری در شبکه‌های اجتماعی، بازداشت شده بود و در دادگاه به اتهام «تبلیغ علیه نظام»٬ «حضور در معابر بدون حجاب شرعی»٬ «جریحه دار کردن عفت عمومی و تولید محتوای مبتذل و تشویق مردم به فساد» به تحمل ۷۴ ضربه شلاق محکوم شد.

یک شهروند اهل سنندج به اتهام «افشای اسناد محرمانه حکومتی» به ۸ ماه حبس تعزیری محکوم شد.

• اعتصاب غذای زندانیان

محمد خودکام، زندانی متهم به «حمل و نگهداری مواد مخدر» در زندان بوکان از تاریخ ۲ دی در اعتراض به صدور حکم سنگین حبس و پرداخت جریمه نقدی در اعتصاب غذا به سر می‌برد. او در چند روز گذشته دو بار در حالت بیهوشی به بهداری منتقل شده است، اما همچنان خضار به شکستن اعتصاب غذای خود نیست.

مسئولان زندان و دادگاه این شهر تا کنون در خصوص خواسته این زندانی برای برگزاری دادگاه عادلانه بی‌توجه بوده‌اند. وی در تاریخ ۳ دی با دستور مسئولان زندان به سلول انفرادی منتقل و از ملاقات با خانواده محروم شده است.

• حمله موشکی سپاه پاسداران به اقلیم کردستان

در حمله موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تاریخ ۲۷ دی به یک منزل مسکونی در نزدیکی شهر اربیل اقلیم کردستان، پیشرو دزه‌یی، بازرگان کُرد و کودک ۱۱ ماهه‌اش، ژینا دزه‌یی، یک زن اهل فیلیپین که در این منزل کار می‌کرد و کرم میخائیل، بازرگان مسیحی عراقی-بریتانیایی که میهمان این خانواده بود، جان باختند. در نتیجه این حمله همچنین ۱۶ نفر مجروح شدند.

در حملات مشابه و متقابل بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان نیز تعدادی از مردم بلوچ که در میان‌شان تعدادی کودک قرار داشت در دو سوی مرزها کشته شدند.

اعدام‌ها

زن‌کُشی

کولبران

بازداشت‌ها

احکام صادر شده