تۆڕی مافه‌كانی مرۆڤی کوردستان

شبکه حقوق بشر کردستان در گزارش‌های ماهانه خود به بررسی موارد نقض حقوق بشر در کردستان و نقض حقوق شهروندان کُرد در دیگر مناطق و شهرهای ایران طی یک ماه گذشته می‌پردازد. این گزارش، حاصل بررسی اخبار و گزارش‌های منتشر شده توسط شبکه حقوق بشر کردستان و راستی‌آزمایی اخبار انتشار یافته از سوی دیگر نهادهای حقوق بشری و سایت‌های خبری است.

با توجه به ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و فشارهایی که بر قربانیان و متاثران از نقض حقوق بشر، خانواده‌ها و نزدیکان آن‌ها وجود دارد، دسترسی به اطلاعات کامل و دقیق درباره تمامی موارد نقض حقوق بشر با محدودیت‌های زیادی همراه است. بنا بر این آمار و اطلاعات ارائه ‌شده در این گزارش، همه موارد نقض حقوق بشر را در بر نمی‌گیرد.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان در فروردین ۱۴۰۴، دست کم دو کولبر به دلیل تصادف و ایست قلبی جان خود را از دست داده اند. حکم اعدام شش زندانی در زندان‌های مختلف به اجرا درآمد. حکم اعدام یک زندانی سیاسی از سوی دیوان عالی کشور تایید و دو شهروند نیز محکوم شدند. علاوه بر این، دست‌کم ۳۴ نفر دیگر به اتهامات سیاسی بازداشت شدند، درحالی‌که تعدادی دیگر مورد احضار و بازجویی قرار گرفتند. یک شهروند با تیراندازی نیروهای نظامی کشته و یک نفر دیگر زخمی شد.

کولبران

دو کولبر کُرد به نام‌های شهاب کریمی و عمر مرادی، اهل شهرستان‌های ثلاث باباجانی و جوانرود در استان کرمانشاه، بر اثر تصادف و به دلیل ایست قلبی در جریان کولبری جان خود را از دست دادند.

اعدام

حکم اعدام دست‌کم شش زندانی کُرد در زندان‌های بوکان، کرمانشاه، کرمان، بندرعباس و کرج به اجرا درآمده است. این افراد با اتهام‌های «قتل عمد» و «جرائم مربوط به مواد مخدر» محاکمه و اعدام شده‌اند.

صدور حکم

دیوان عالی کشور، حکم اعدام حمید حسین‌نژاد حیدرانلو را به اتهام «بغی» تأیید کرده است. همچنین، دست‌کم دو شهروند کُرد دیگر در ارتباط با اتهامات سیاسی  به حبس تعزیری محکوم شده‌اند. در حکمی دیگر، یک زندانی سیاسی به مدت شش ماه از حق مرخصی محروم شده است.

بازداشت‌ها

دست‌کم ۳۴ شهروند و کنشگر سیاسی، مدنی و فرهنگی در استان‌های آذربایجان غربی، ایلام، کردستان و کرمانشاه توسط نهادهای امنیتی و قضایی به اتهامات سیاسی بازداشت شده‌اند. در میان بازداشت‌شدگان، دو کودک نیز حضور دارند.

دو نفر از این افراد برای اجرای حکم حبس به زندان‌های نقده و سنندج منتقل شده‌اند. هرچند ۱۳ نفر از بازداشت‌شدگان به‌صورت موقت آزاد شده‌اند، اما اکثریت آنان همچنان در بازداشت به‌سر می‌برند و از محل نگهداری و وضعیت برخی از آن‌ها هیچ اطلاعی در دست نیست.

اغلب این افراد در ارتباط با برگزاری مراسم نوروزی سال ۱۴۰۴ از سوی نهادهای امنیتی بازداشت شده‌اند.

احضارها

جلسه دادگاه هفت فعال کارگری به نام‌های سوسن رازانی، سید خالد حسینی، اقبال شعبانی، فردین میرکی، شیث امانی، جمال اسدی؛ و فرشید عبداللهی پدر هومن عبداللهی، از جان‌باختگان خیزش «ژن‌ ژیان‌ ئازادی» در شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی سنندج برگزار شد. این افراد با اتهام‌های «تبلیغ علیه نظام» و «اخلال در نظم و آسایش عمومی» محاکمه شدند. حضور این افراد در مراسم خاک‌سپاری یکی از مادران دادخواه در سنندج از جمله مصادیق اتهام‌های مطرح‌شده علیه آنان عنوان شده است.

همچنین، مجید دریایی، زندانی سیاسی سابق اهل اشنویه، در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۴۰۴، به دلیل شرکت در مراسمات نوروزی، با اتهام «تبلیغ علیه نظام» مواجه و به شعبه اول دادیاری دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان اشنویه احضار شد. وی در این جلسه در خصوص اتهام «فعالیت تبلیغی به نفع گروه‌های مخالف نظام» از خود دفاع کرده است.

وضعیت زندانیان

ـ دومین درخواست اعاده دادرسی پخشان عزیزی، زندانی سیاسی کُرد محبوس در زندان اوین، توسط دیوان عالی کشور رد شد.

ـ حکم اعدام ناصر بکرزاده، زندانی کُرد اهل ارومیه که پیش‌تر به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» از سوی شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی ارومیه صادر شده بود، توسط دیوان عالی کشور نقض شد.

ـ محمد رسول‌پور، زندانی سیاسی کُرد اهل اشنویه که به یک‌ سال و نیم حبس محکوم و در حال گذراندن بیش از چهار ماه از دوران محکومیت خود است، با پرونده‌سازی جدیدی روبرو شده و اکنون با اتهام «تبلیغ علیه نظام» مواجه است.

ـ هیوا بهین، زندانی سیاسی کُرد که در حال گذراندن حکم ۶ ماه حبس در زندان بوکان بود، بدون ارائه دلیل قانونی و بدون اطلاع قبلی، به زندان مرکزی ارومیه منتقل شد. وی در تماس کوتاهی با خانواده‌اش اعلام کرده که پس از انتقال، بار دیگر مورد بازجویی قرار گرفته است.

ـ هادی رستمی، مهدی شاهیوند و مهدی شرفیان، سه زندانی محکوم به قطع عضو در زندان مرکزی ارومیه، توسط معاون دادستان ارومیه به دفتر اجرای احکام احضار شدند. به آنان اعلام شده که با پایان مهلت یک‌ ماهه برای جلب رضایت شاکیان، دستور انتقال دستگاه «گیوتین» برای اجرای حکم در روزهای آینده صادر شده است.

ـ حمید حسین‌نژاد حیدرانلو، زندانی سیاسی کُرد محکوم به اعدام، در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۴۰۴ به‌منظور اجرای حکم، به سلول انفرادی در زندان مرکزی ارومیه منتقل شد. هم‌زمان، در ابلاغیه‌ای رسمی به وکیل این زندانی سیاسی، تاریخ ۲۹ فروردین برای اجرای حکم اعدام اعلام شده بود.

در واکنش به این موضوع، خانواده و بستگان حمید حسین‌نژاد با تجمع در مقابل زندان مرکزی ارومیه خواستار توقف اجرای حکم اعدام شدند. هرچند رئیس زندان ارومیه در همان روز جمعه ۲۹ فروردین، اعلام کرده که بنا بر دستور دادستان ارومیه، اجرای حکم موقتاً متوقف شده است، اما تحصن خانواده و بستگان وی در مقابل زندان همچنان ادامه دارد و نگرانی‌ها نسبت به احتمال اجرای ناگهانی حکم همچنان پابرجاست.

این زندانی سیاسی نیز در تماس کوتاهی با خانواده‌اش، ضمن تأیید توقف موقت اجرای حکم، خواستار پیگیری مداوم وضعیت خود و تداوم تلاش‌ها برای لغو کامل این حکم شده است.

زن‌کشی

آزیتا فلاحی٬ ۳۶ ساله٬ اهل قروه استان کردستان در تاریخ ۱۴ فروردین ۱۴۰۴ در نتیجه ضرب و شتم شدید توسط همسرش در شهر سنقر، استان کرمانشاه کشته شد.

مرگ در زندان و بازداشتگاه

کامران کاظمی، زندانی ۳۸ ساله اهل کرمانشاه، در بازداشتگاه پلیس آگاهی ارومیه به‌طرز مشکوکی جان باخت. در حالی‌که مسئولان این نهاد انتظامی علت مرگ او را «خودکشی» اعلام کرده‌اند، شماری از بازداشت‌شدگان هم‌زمان با او، مرگ وی را نتیجه شکنجه توسط مأموران این اداره عنوان کرده‌اند. کامران کاظمی در اواخر دی ۱۴۰۳، به اتهام «سرقت» از منزل پیمان خان‌زاده، رئیس زندان مرکزی ارومیه، بازداشت و به بازداشتگاه پلیس آگاهی منتقل شد.

تیراندازی به شهروندان

ـ محمد حسین‌زاده، اهل روستای «قشلاق طرزیلو» شهرستان ارومیه، در نتیجه تیراندازی نیروهای انتظامی جان خود را از دست داد. نیروهای انتظامی در شهرک «طرزیلو» بدون صدور هشدار قبلی، خودروی وی را به ظن حمل کالای قاچاق هدف تیراندازی قرار دادند که منجر به مرگ این شهروند شد.

ـ محمد صالحی، اهل روستای «بیکش» شهرستان بانه در استان کردستان، در پی تیراندازی نیروهای حکومتی در مرز «زله» این شهرستان، به شدت زخمی شد. او بر اثر اصابت گلوله به نواحی سر و پشت به شدت آسیب دیده و هم‌اکنون در بخش مراقبت‌های ویژه یکی از بیمارستان‌های سنندج تحت درمان قرار دارد.