تۆڕی مافه‌كانی مرۆڤی کوردستان

شبکه حقوق بشر کردستان در گزارش‌های ماهانه خود به بررسی موارد نقض حقوق بشر در کردستان و نقض حقوق شهروندان کُرد در دیگر مناطق و شهرهای ایران طی یک ماه گذشته می‌پردازد. این گزارش، حاصل بررسی اخبار و گزارش‌های منتشر شده توسط شبکه حقوق بشر کردستان و راستی‌آزمایی اخبار انتشار یافته از سوی دیگر نهادهای حقوق بشری و سایت‌های خبری است.

با توجه به ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و فشارهایی که بر قربانیان و متاثران از نقض حقوق بشر، خانواده‌ها و نزدیکان آن‌ها وجود دارد، دسترسی به اطلاعات کامل و دقیق درباره تمامی موارد نقض حقوق بشر با محدودیت‌های زیادی همراه است. بنا بر این آمار و اطلاعات ارائه ‌شده در این گزارش، همه موارد نقض حقوق بشر را در بر نمی‌گیرد.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان در آذر ۱۴۰۳، دو کولبر جان خود را از دست دادند و یک کولبر دیگر زخمی شد. دست‌کم ۱۶ شهروند کُرد در زندان‌های مختلف کشور اعدام شدند. همچنین، دست‌کم ۱۱ شهروند و کنشگر کُرد به احکام حبس و پرداخت جزای نقدی محکوم و دست‌کم ۴۰ نفر دیگر به اتهامات سیاسی بازداشت شدند. یک زن در ایلام قربانی زن‌کشی شد و دو مرد جوان با تیراندازی نیروهای انتظامی کشته شدند. سه زندانی سیاسی کُرد نیز با اعتصاب غذا و وضعیت وخیم جسمانی، اعتراض خود را نسبت به شرایط‌شان اعلام کردند. در حوزه حقوق صنفی، چهار عضو انجمن معلمان کردستان به انفصال دائم، اخراج و تبعید محکوم شدند. در حوزه محیط زیست نیز، مراسم «زاگروسانه» علی‌رغم دریافت مجوز قبلی، با فشار نهادهای امنیتی لغو شد و فعالین محیط زیست تهدید به بازداشت شدند.

کولبران

محمد کریم ازغ به دلیل ایست قلبی هنگام کولبری در مناطق مرزی نوسود، استان کرمانشاه، جان باخت. همچنین، مصعب سبزواری بر اثر تیراندازی نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران در همان منطقه کشته شد. در حادثه‌ای دیگر، عبدالله معروفی با تیراندازی نیروهای مرزبانی ایران در مناطق مرزی پیرانشهر، استان آذربایجان غربی، زخمی شد.

اعدام‌ها

حکم اعدام دست‌کم ۱۶ زندانی، از جمله دو زن، در زندان‌های همدان، قزلحصار کرج، سقز، اردکان، یزد، ایلام، میاندوآب و مهاباد به اتهام‌های «قتل عمد» و «مواد مخدر» اجرا شد.

احکام

دست‌کم ۱۱ شهروند، کنشگر و اعضای خانواده‌های دادخواه در شهرهای سنندج، بوکان، پیرانشهر، مهاباد، و کرمانشاه به اتهامات سیاسی به احکام حبس تعزیری، حبس تعلیقی و پرداخت جزای نقدی محکوم شده‌اند.

حقوق صنفی

چهار عضو انجمن صنفی معلمان کردستان، امید شاه‌محمدی، پرویز احسنی، کاوه محمدزاده و هیوا قریشی، توسط هیأت بدوی رسیدگی به تخلفات اداری کارمندان استان کردستان به مجازات‌های انفصال دائم، اخراج و تبعید محکوم شدند.

همچنین، حکم اخراج لیلا سلیمی، دیگر فعال صنفی معلمان کردستان، که پیش‌تر توسط همین هیات صادر شده بود، در هیات تجدیدنظر تخلفات اداری کارمندان استان کردستان به ۲ ماه انفصال از خدمت تبدیل شد.

بازداشت‌ها

دست‌کم ۴۰ شهروند و کنشگر، از جمله دو کودک ۱۴ و ۱۷ ساله در استان‌های آذربایجان‌غربی، کردستان و کرمانشاه به اتهامات سیاسی توسط نهادهای امنیتی و قضایی بازداشت شده‌اند. چهار نفر از این افراد برای اجرای حکم حبس به زندان‌های ارومیه، اشنویه و نقده انتقال یافتند. دو نفر به‌صورت موقت آزاد شده‌اند، اما سایر بازداشت‌شدگان همچنان در بازداشت به سر می‌بردند و از محل و وضعیت نگهداری تعدادی از آنها اطلاعی در دست نیست.

زن‌کشی

یک زن ۴۶ ساله در شهر ایلام توسط همسرش با ضربات چاقو به قتل رسید. انگیزه این زن‌کشی «اختلافات خانوادگی» عنوان شده است. هویت این زن همچنان نامشخص است.

قتل شهروندان

صهیب احمدی، شهروند ۲۰ ساله و آرایشگر اهل جوانرود، استان کرمانشاه، در تاریخ ۲۵ آذر ۱۴۰۳ با تیراندازی مأموران نیروی انتظامی کشته شد. نیروهای انتظامی در محله «باباجانی» این شهر بدون اخطار قبلی به سوی خودروی حامل او تیراندازی کردند. صهیب بر اثر اصابت سه گلوله به ناحیه سر و گردن در دم جان باخت.

محمد دماوند میرزایی، کاسبکار ۴۵ ساله اهل شهرستان کامیاران، استان کردستان، در تاریخ ۲۷ آذر ۱۴۰۳ در اتوبان کرج به تهران بر اثر تیراندازی نیروهای «دایره مبارزه با قاچاق کالا» نیروی انتظامی زخمی شد. او به دلیل شدت جراحات در یکی از مراکز درمانی تهران جان خود را از دست داد.

وضعیت زندانیان سیاسی

عبدالعزیز گل‌محمدی، زندانی سیاسی کُرد که محکومیت ۱۰ سال و یک روز خود را در بند زندانیان سیاسی و مذهبی زندان مرکزی ارومیه سپری می‌کند، در تاریخ ۱۰ آذر در اعتراض به مخالفت معاون دادستان عمومی و انقلاب ارومیه با درخواست تعلیق اجرای مجازاتش دست به اعتصاب غذا زده است.

مطلب احمدیان، زندانی سیاسی کُرد که در پانزدهمین سال حبس خود در زندان اوین تهران به سر می‌برد، با وضعیت وخیم سلامتی ناشی از بیماری‌های متعدد شامل فتق دیافراگم، تنگی کانال نخاع، عفونت مجاری ادراری و سرطان اثنی‌عشر مواجه است. علیرغم تأیید پزشکی قانونی مبنی بر ضرورت توقف اجرای حکم به دلیل شرایط جسمانی وخیم، دادستان تهران با اعزام وی به مراکز درمانی خارج از زندان و مرخصی استعلاجی مخالفت کرده است. این محرومیت از خدمات درمانی تخصصی منجر به ایجاد آسیت و ورم شدید در شکم وی شده که فشار بر ریه‌ها و معده او را به شدت افزایش داده است.

فرید عنایتی، از بازداشت‌شدگان سابق خیزش «ژن ژیان ئازادی» که در تاریخ ۲۴ آبان ۱۴۰۳ توسط ماموران وزارت اطلاعات در کرمانشاه بازداشت شده است، اکنون در سی‌ و پنجمین روز اعتصاب غذای خود در بازداشتگاه اداره اطلاعات این شهر به سر می‌برد. عدم دسترسی وی به تماس با خانواده و وکیل نگرانی‌ها در مورد وضعیت سلامتی او را تشدید کرده است.

محیط زیست

مراسم «زاگروسانه» که با فراخوان ده‌ها انجمن محیط زیستی در شهرهای مختلف کردستان آغاز شده بود، در مهاباد با دستور و تهدید به بازداشت گروهی از سوی اداره اطلاعات و شهرداری لغو شد. این مراسم، که پیش‌تر فعالین محیط زیستی برای برگزاری آن در تاریخ ۹ آذر از شهرداری مجوز گرفته و هماهنگی‌های لازم را انجام داده بودند، با لغو مجوز مواجه شد. همچنین، نیروهای اداره اطلاعات در تماس با برخی از فعالین محیط زیستی هشدار دادند که در صورت برگزاری مراسم و حضور گروهی در مکان‌های موردنظر، بازداشت خواهند شد.

در فراخوان این مراسم آمده بود: «این برنامه، که اکنون به بخشی از فرهنگ زیست‌محیطی جوامع زاگرس تبدیل شده، هر ساله با هدف آگاه‌سازی، ترویج فرهنگ زیست‌محیطی و ژینایی زاگرس برگزار می‌شود تا مرهمی باشد بر زخم‌های پیکره زاگرس عزیزمان. در «زاگروسانه» به کاشت بذر گونه‌های بومی همچون بلوط، بنه، زالزالک، بادام و سایر گونه‌های زاگرس، براساس استعداد و زیست‌بوم هر منطقه، اقدام می‌شود.»