تۆڕی مافه‌كانی مرۆڤی کوردستان

شبکه حقوق بشر کردستان در گزارش‌های ماهانه خود به بررسی موارد نقض حقوق بشر در کردستان و نقض حقوق شهروندان کُرد در دیگر مناطق و شهرهای ایران طی یک ماه گذشته می‌پردازد. این گزارش، حاصل بررسی اخبار و گزارش‌های منتشر شده توسط شبکه حقوق بشر کردستان و راستی‌آزمایی اخبار انتشار یافته از سوی دیگر نهادهای حقوق بشری و سایت‌های خبری است.

با توجه به ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و فشارهایی که بر قربانیان و متاثران از نقض حقوق بشر، خانواده‌ها و نزدیکان آن‌ها وجود دارد، دسترسی به اطلاعات کامل و دقیق درباره تمامی موارد نقض حقوق بشر با محدودیت‌های زیادی همراه است. بنا بر این آمار و اطلاعات ارائه ‌شده در این گزارش، همه موارد نقض حقوق بشر را در بر نمی‌گیرد.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان در دی ۱۴۰۳، یک کولبر جان خود را از دست داد و دو کولبر دیگر نیز مجروح شدند. دست‌کم ۱۳ شهروند کُرد در زندان‌های مختلف کشور اعدام شدند. دست‌کم ۷ شهروند و کنشگر کُرد به احکام حبس تعزیری و ممنوعیت فعالیت در فضای مجازی محکوم شدند و در این میان حکم اعدام پخشان عزیزی٬ زندانی سیاسی کُرد به اتهام «بغی» توسط شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور تایید شد. دست‌کم ۶۸ نفر دیگر به اتهامات سیاسی بازداشت و دست‌کم ۶۸ نفر احضار شدند. دست‌کم ۳ زن در سنندج٬ کرمانشاه و ایلام قربانی زن‌کشی شدند و یک مرد جوان با تیراندازی نیروهای انتظامی کشته شد. یک زندانی سیاسی کُرد نیز با اعتصاب غذا اعتراض خود به بلاتکلیفی در زندان را اعلام کرد.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان در دی ۱۴۰۳

• کولبران

ادریس نادری به علت سرمازدگی حین کولبری در مناطق مرزی شهرستان بانه٬ استان کردستان٬ جان باخت. همچنین٬ شاهین رسول‌پور با تیراندازی نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران در مناطق مرزی سردشت٬ استان آذربایجان غربی٬ و محمد ویسی نیز در نتیجه ضرب و شتم توسط نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران در مناطق مرزی مریوان٬ استان کردستان٬ مجروح شدند.

• اعدام‌

حکم اعدام دست‌کم ۱۳ زندانی در زندان‌های ارومیه٬ قزلحصار کرج، جیرفت٬ کرمانشاه٬ مهاباد و سنندج به اتهام‌های «مواد مخدر»٬ «قتل عمد» و «تجاوز به عنف» اجرا شد.

• صدور احکام

دست‌کم ۷ شهروند و کنشگر کُرد در شهرهای مهاباد٬ تهران٬ کرمانشاه٬ سنندج٬ بوکان و کرج به اتهامات سیاسی به احکام حبس تعزیری و ممنوعیت فعالیت در فضای مجازی محکوم شده‌اند. همچنین حکم اعدام پخشان عزیزی٬ زندانی سیاسی کُرد به اتهام «بغی» توسط شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور تایید شد.

• بازداشت‌ها

دست‌کم ٦٩ شهروند٬ فعال سیاسی٬ مدنی٬ اعضای خانواده‌های دادخواه٬ فعال کارگری٬ محیط زیست، و بلاگر، از جمله ۳ کودک ۱۷ ساله در استان‌های کرمانشاه٬ آذربایجان‌ غربی، کردستان٬ ایلام و خراسان رضوی به اتهامات سیاسی توسط نهادهای امنیتی و قضایی بازداشت شده‌اند. ۸ نفر از این افراد برای اجرای حکم حبس به زندان‌های نقده٬ اشنویه٬ ارومیه٬ بوکان و درگز انتقال یافتند. هرچند ۱۶ نفر از بازداشت‌شدگان به ‌صورت موقت آزاد شده‌اند، اما اکثر آنان همچنان در بازداشت به سر می‌بردند و از محل و وضعیت نگهداری تعدادی از آنها اطلاعی در دست نیست.

همچنین ۵۸ شهروند کُرد اهل پیرانشهر به اتهام «تبلیغ علیه نظام» از طریق «رقص و پایکوبی و نمادگرایی» در یک مراسم عروسی و انتشار ویدیوهای گسترده آن در فضای مجازی به یکی از شعبه‌های بازپرسی دادگاه پیرانشهر در استان آذربایجان غربی احضار شدند. به این افراد گفته شده است که به زودی مورد تفهیم اتهام قرار خواهند گرفت. اعضای خانواده دو تن از جانباختگان خیزش «ژن ژیان ئازادی» به نام‌های کومار درافتاده و امیر فراستی‌شاد در میان احضارشدگان بودند.

• زن‌کشی

دست‌کم ۳ زن در شهرهای سنندج٬ کرمانشاه و ایلام قربانی زن‌کشی شده‌اند. دو نفر از آنها توسط همسران خود به دلایل نامعلوم و با شلیک گلوله جان خود را از دست دادند. یک نفر دیگر نیز به دنبال رد پیشنهاد ازدواج توسط خواستگار خود به آتش کشیده شد و بر اثر شدت جراحات در بیمارستان جان باخت. 

• قتل شهروندان

محمد عزیزی٬ شهروند ۳۵ ساله اهل قصرشیرین در استان کرمانشاه در تاریخ ۱۶ دی ۱۴۰۳ در پایانه مرزی «پرویزخان» این شهر از فاصله نزدیک هدف تیراندازی نیروهای انتظامی قرار گرفت و کشته شد.

• وضعیت زندانیان سیاسی

پوریا جواهری، شهروند کُرد اهل کامیاران، که در جریان خیزش «ژن ژیان ئازادی» در ۸ آذر ۱۴۰۱ پس از احضار تلفنی به ستاد خبری سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد، در اعتراض به ادامه بازداشت غیرقانونی خود در زندان مرکزی سنندج دست به اعتصاب غذا زد. این زندانی سیاسی پس از ۲۵ ماه بازداشت، همچنان در بلاتکلیفی به سر می‌برد.