در یک هفته گذشته استان‌های کردستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه و ایلام همزمان با دیگر شهرها و استان‌های ایران صحنه تجمعات مردمی بود که در اعتراض به قتل حکومتی مهسا امینی (ژینا) در سقز، سنندج و تهران آغاز و در فاصله کمی به شهرها و مناطق دیگر کشور کشیده شد.
به دلیل قطعی و اختلال شدید اینترنت در ایران و همزمان فضای نظامی و امنیتی به وجود آمده در شهرهای مختلف ارتباط با منابع موثق میدانی برای مستندسازی نقض حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی ایران در جریان این اعتراض‌ها به سختی امکان‌پذیر است.
در نتیجه تحقیقات صورت گرفته از سوی شبکه حقوق بشر کردستان و گفت‌وگو با بیش از ۱۰۰ شاهد عینی در شهرهای ارومیه، اشنویه، سلماس، سردشت، پیرانشهر، نقده، بوکان، تکاب، سقز، دیواندره، بیجار، قروه، بانه، سنندج، مریوان، کامیاران، دهگلان، کرمانشاه، اسلام‌آباد غرب، ایلام، ایوان‌غرب، آبدانان و پاوه از آغاز اعتراضات اخیر دست‌کم ۴۳۵ معترض در این شهرها با تیراندازی نیروهای مسلح حکومتی از جمله ماموران ضدشورش و بسیج زخمی شده‌اند. در بین زخمی شدگان دست‌کم ۱۶ کودک وجود دارند. ده‌ها تن از زخمی شدگان از ترس بازداشت از سوی نیروهای امنیتی از مراجعه به مراکز درمانی خودداری کرده‌اند.
بنا به تحقیقات شبکه حقوق بشر کردستان، در جریان برگزاری این اعتراض‌ها، دست‌کم ۱۷ نفر به نام‌های محسن محمدی، رضا لطفی، فواد قدیمی، فرجاد درویشی، زکریا خیال، فریدون محمودی، مینو مجیدی، صدرالدین لیتانی، دانش رهنما، میلان حقیقی، امین معرفت، عبدالله محمودپور، محسن قیصری، سعید محمدی، امیر فولادی و رضا شهپرنیا در شهرهای ارومیه، اشنویه، پیرانشهر، دیواندره، سقز، دهگلان، کرمانشاه، اسلام‌آباد غرب و ایلام با تیراندازی نیروهای ضدشورش و بسیج کشته شده‌اند. در بین کشته شدگان ۴ کودک ۱۵ و ۱۶ ساله به نام‌های عبدالله محمودپور، امین معرفت، ذکریا خیال و امیر فولادی دیده می‌شوند. تا کنون پیکر ۱۳ نفر از کشته شدگان به خانواده‌های‌شان تحویل داده شده است.
شاهدان عینی به شبکه حقوق بشر کردستان گفتند که نیروهای بسیح و ضدشورش از فاصله نزدیک با اسلحه ساچمه‌زن و کلاشنیکف معترضان را هدف تیراندازی قرار دادند و کشتند. یک شاهد عینی که در زمان کشته شدن فرجاد درویشی در محل حضور داشته است به شبکه حقوق بشر کردستان گفت: «نیروهای ضدشورش ما را در شهرک ولیعصر ارومیه تعقیب کردند و از فاصله چند متری با اسلحه ساچمه‌زن فرجاد را هدف تیراندازی قرار دادند و کشتند.»
همچنین در ویدیوئی که هنگام شستش پیکر امین معرفت، کودک ۱۶ ساله اهل اشنویه گرفته شده، مشخص است که یک گلوله جنگی به سینه او اصابت کرده است. دو منبع در مورد کشته شدن پنج معترض به نام‌ها ی صدرالدین لیتانی، دانش رهنما، میلان حقیقی، امین معرفت، وعبدالله محمودپور در شهرهای اشنویه و روستای بالو ارومیه اعلام کردند که آنها در اطراف فرمانداری اشنویه و پایگاه بسیج روستای بالو از سوی نیروهای بسیج بومی سپاه پاسداران هدف تیراندازی قرار گرفتند و کشته شدند.
تعدادی از بستگان کشته شدگان در شهر اسلام‌آباد غرب در گفت‌وگو با شبکه حقوق بشر کردستان اعلام کردند، خانواده‌ها از سوی نهادهای امنیتی در خصوص اطلاع‌رسانی در مورد کشته شدن فرزندان‌شان تحت فشار و تهدید قرار دارند و از آنها نیز وجهی نقدی برای تحویل پیکرهای آنها درخواست شده است. همچنین به خانواده‌ها اعلام شده است که آنها باید احزاب اپوزیسیون کُرد خارج از کشور را به عنوان مسئول کشته شدن فرزندان‌شان معرفی کنند.
بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان، در این مدت دست‌کم ۵۷۰ معترض که در بین آنها دست‌کم ۱۵۰ مجروح دیده می‌شوند توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به بازداشتگاه‌های پلیس امنیت، اداره اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انتقال یافته‌اند. خانواده تعدادی از بازداشت شدگان به شبکه حقوق بشر کردستان گفتند که فرزندان آنها در زمان بازداشت به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و دچار شکستگی، سر، دست و بینی شده‌اند و در این مدت از حق دسترسی به خدمات پزشکی و درمانی محروم شدند.
اسامی ۱۷ شهروند کشته شده که تا کنون توسط شبکه حقوق بشر کردستان تایید شده است.
۱. محسن محمدی، اهل دیواندره در تاریخ ۲۸ شهریور در جریان برگزاری اعتراضات این شهر با تیراندازی نیروهای ضدشورش زخمی و روز بعد به دلیل شدت جراحات در بیمارستان کوثر سنندج جان خود را از دست داد.
۲. فریدون محمودی، اهل سقز که ۳۳ سال داشت و پدر دو فرزند بود در تاریخ ۲۸ شهریور در جریان اعتراضات شهر سقز توسط نیروهای ضدشورش هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
۳. رضا لطفی، اهل دهگلان در تاریخ ۲۸ شهریور در جریان برگزاری اعتراضات دهگلان توسط نیروهای ضدشورش هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
۴. فرجاد درویشی، ۲۳ ساله اهل روستای بالو ارومیه در تاریخ ۲۹ شهریور در جریان برگزاری تجمع اعتراضی در شهرک ولیعصر ارومیه هدف تیراندازی نیروهای ضدشورش قرار گرفت و کشته شد.
۵. زکریا خیال، ۱۶ ساله و اهل پیرانشهر در تاریخ ۲۹ شهریور در اثر تیراندازی نیروهای ضدشورش به سوی معترضین در پیرانشهر کشته شد.
۶. مینو مجیدی، ۵۵ ساله، مادر ۳ فرزند و اهل کرمانشاه با شلیک نیروهای ضدشورش در خیابان نوبهار کرمانشاه کشته شد.
۷. فواد قدیمی، ۳۹ ساله، پدر دو فرزند و اهل دیواندره در تاریخ ۲۸ شهریور در جریان اعتراضات مردمی در دیواندره زخمی و پس از دو روز بستری شدن در بیمارستان کوثر سنندج جان خود را از دست داد.
۸. دانش رهنما، ۲۵ ساله اهل روستای بالو ارومیه در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان برگزاری اعتراضات این روستا با تیراندازی نیروهای بسیج کشته شد.
۹. عبدالله محمودپور، ۱۶ ساله اهل روستای بالو ارومیه در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان برگزاری اعتراضات این روستا با تیراندازی نیروهای بسیج کشته شد.
۱۰. امین معرفت، ۱۶ ساله، اهل اشنویه در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان برگزاری اعتراضات این شهر با تیراندازی نیروهای ضدشورش کشته شد.
۱۱. میلان حقیقی، ۲۱ ساله، اهل اشنویه در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان برگزاری اعتراضات این شهر با تیراندازی نیروهای ضدشورش کشته شد.
۱۲. صدرالدین لیتانی، ۲۷ ساله اهل پیرانشهر در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان برگزاری اعتراضات این شهر با تیراندازی نیروهای ضدشورش کشته شد.
۱۳. محسن قیصری، ۲۵ ساله، اهل ایلام در تاریخ ۳۰ شهریور در خیابان طالقانی ایلام از سوی نیروهای ضدشورش هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
۱۴. امیر فولادی، ۱۵ ساله و اهل اسلام‌آباد غرب در تاریخ ۳۰ شهریور در نزدیک فرمانداری شهر اسلام‌آباد غرب از سوی نیروهای مسلح هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
۱۵. سعید محمدی، ۲۵ ساله و اهل اسلام‌آباد غرب در تاریخ ۳۰ شهریور در نزدیک فرمانداری شهر اسلام‌آباد غرب از سوی نیروهای مسلح هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
۱۶. ایمان محمدی، ۲۲ ساله و اهل اسلام‌آباد غرب در تاریخ ۳۰ شهریور در نزدیک فرمانداری شهر اسلام‌آباد غرب از سوی نیروهای مسلح هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
۱۷. رضا شهپرنیا، ۲۳ ساله، اهل کرمانشاه در تاریخ ۲۹ شهریور در کرمانشاه از سوی نیروهای ضدشورش هدف قرار گرفت و در نتیجه اصابت ده‌ها ساچمه به بدن و یک تیر به قلبش کشته شد. پیکر وی پس از دو روز با گرفتن تعهد به خانواده‌اش تحویل داده شد و در کرمانشاه به خاک سپرده شد.
اسامی شهروندان بازداشت شده در شهرهای مختلف که توسط شبکه حقوق بشر کردستان گردآوری شده است:
سنندج: ژینا مدرس گرجی (فعال حقوق زنان)، ساریا شریفی (فعال مدنی)، فرانک رفیعی (فعال مدنی)، باران ساعدی (فعال مدنی)، گشین محمدی (فعال حقوق زنان)، ماهرو هدایتی (فعال مدنی)، آزاده جماعتی (فعال مدنی) ، بهار زنگی‌بند (فعال مدنی)، ریزان احمدی (فعال مدنی)، روژان قادری (هنرمند)، ثریا خدری (فعال مدنی)، ناصر گلپری‌پور ( پدر زندانی سیاسی اعدام شده کُرد حبیب الله گلپری‌پور)، شهریار اسکویی (ورزشکار)، مظفر صالح‌نیا (فعال کارگری)، امیر غلامی (فیلم‌ساز)، فرهاد سنندجی (فیلم‌ساز)، محمد عبدالله‌پور، کاوه کریمی، شجاع روشن، لطف‌الله احمدی (فعال کارگری)، رضا شریفه (فعال صنفی معلمان)، حسین ساعدی (آزاد شد)، عدنان رحیمی (آزاد شد)، سیروان امینی (آزاد شد)، جمیل مرادی (آزاد شد)، هیوا رحیمی (آزاد شد)، سروە شهابی (آزاد شد)، زانا احمدی، دیاکو احمدی، شادی اصلانی (فعال اجتماعی)، منیره محمدی (فعال اجتماعی و فرهنگی)، پریا مرتضایی
کامیاران: هادی کمانگر(فعال مدنی)، سیروان مرادی (فعال مدنی)، امید نظریان (فعال مدنی)، داتام هشادست، لیلا قلوزی ، محمد مهدی‌زاده، زانیار صبوری، اکو حسینی، حمید یوسفی، میلاد کمانگر، انور قربانی، احسان فاتحی، محمد پرویزی (آزاد شد)، توران حسینی، آکو حسینی (فرزند توران حسینی)، سیروس ندیمی،
نقده: مسعود (سوران) عبدالله‌زاده، منوچهر عبدالله‌زاده، سهراب سهرابی، کیان عبدالله‌پور، هیمن قاسمی، عبدالله خوشکام، علی حنیفی، صمد حسینی، هادی دیرمینا
اشنویه: ایوب حقیقی، کامیار شاماتی، ایوب اسماعیلیان، رامین خسروی، حاجی محمد پیغامی، امید حسین‌پور، جعفر حسین‌پور، سید وهاب حبیبی، موسی مام علی، سیامند آذریان، شهرام معروف مولا، فرزاد طه‌زاده و مولود (فامیلی نامشخص)، فردین خوش‌‌خواهش، ماموستا انور رستگار ( امام جماعت مسجد)، متین میهن‌خواه (کودک ۱۴ ساله)، رحیم عزیزی، کیوان آذرنگ، وهاب آذرنگ، یعقوب مجور، شیرزاد طه‌زاده ، امین خالقی (کودک ۱۴ ساله)، کمال اسماعیلی
بیجار: لیلا عباسی (هنرمند و فعال صنفی معلمان)، جعفر ولدخانی (فعال صنفی معلمان)
قروه: احمد نظامی‌پور (معلم)
دهگلان: سیروس عباسی (فعال مدنی)، آزاد عباسی (فعال مدنی)، سروه رحمانی (فعال مدنی)، یدالله مطاعی (ورزشکار)
سقز: بهنام رحیمی، ریباز رضایی، آریا مجیدپور، سید سروش عباسی شاه‌ابراهیمی ( فعال یارسان، اهل کرمانشاه، در هنگام بازگشت از حضور در مزار مهسا امینی بازداشات در شهر سقز بازداشات شد)، رزگار بهرامی، فاروق مرتضایی
پیرانشهر: اشکان پیرنیا (دانشجو)، زانيار نصيری، سعيد كريمی، فردين مام خضرپور، ابوبكر برزنجی، شهاب لاوژه، چیا بازرگانی، جلال ستارزاده، علی حيدر زاده، شريف قادرزاده، فردين كاملا، محمد (شهرام) قادرپور، محمد نوزری، ابراهیم محمدی، اسماعیل نبی، بهزاد مصطفی‌پور، احسان عبدالله‌زاده
بوکان: دیاکو مهرنوایی، کاوه فقیه‌امیری، مسعود کردپور (سردبیر آژانس خبری موکریان)، محمد ولی‌زاده (دانشجو دانشگاه ارومیه)
مریوان: امجد ساعدی (آزاد شد)، ریبوار کامرانی‌پور (آزاد شد)، خبات ویسی، شهریار افسری، اوین راستی (فعال حقوق زنان)
دیواندره: سمکو محمدیان، سوران محمدیان، ابوبکر قریشی و مومن قریشی
مهاباد: صابر عبدلله‌تاش، یونس چوکلی، امیر عبدلله‌زاده
دالاهو: سیاوش حیاتی ( دبیر جبهه متحد کُرد و سخنگوی مجمع مشورتی فعالان یارسان)
ارومیه: امیر عبدالی، مهران پازشی، سیسو عمرزاده، پنو عبدالله‌زاده، امید (فامیلی نامشخص)، توحید (فامیلی نامشخص)
ایلام: ماشاالله مرشدی، محسن مرشدی، طالب مرشدی، حامد وحدتی، میعاد مرشدی
بانه: هادی کیا (فعال فرهنگی)
پاوه: آروین اقبالی، گلاره مرادی، سورن اسعدی (آزاد شد)، نیما نادری، کارو حسینی، انس ولدبیگی ، جواد مولودی ، کامران کریمی ، پیمان کریمی ، لقمان کیانی، ریبوار فاتحی، هژار شریفی، احسان صادقیانی، میلاد غلامی، سینا نادری، دانش کریمی، پارسا حسینی، آکار سلیمی، آژوان صادقی، سیروان انصاری، عمران احمدی، پیمان احمدی ( فعال محیط زیست، آزاد شد)، میلاد انصاری، سوما نقشبندی، وحید انصاری، مصلح شریفی، انیس مقصودی، پیشوا رهبری (فعال فرهنگی)، شایان فاتحی، محمد فتحی، کامیاب صالحی، سهیل شجاعی، مبین شفیعی و رامین احمدی، کاوه امینی، ماهان فتحی (کودک ۱۷ ساله)،
تهران: زانیار محمدنژاد
نوشهر: مژگان کاوسی
