مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان با انتشار بیانیهایی به مناسبت نهمین سالگرد خودسوزی اعتراضی سه تن از پیروان آیین یاری منتشر کرد، ضمن گرامیداشت یاد نیکمرد طاهری، حسن رضوی و محمد قنبری بر استیفای حقوق انسانی و مدنی یارسان تأکید کرد.
در بخشی از این بیانیه آمده است: «حرکتی که آغاز آن در خرداد ۱۳۹۲ اتفاق افتاد، بیداری و حقخواهی را بیش از پیش در فرهنگ یارسان آشکار نمود و چهبسا الگویی شد برای حقطلبیِ جوامع هممرزِ فکری و جغرافیایی یارسان. آیین یاری گرچه در تمام طول تاریخاش به صلحطلبی، آشتیجویی و مدارا شهره بوده است، اما در این مرام و منش، تن دادن به خواری و تسلیم شدن در برابر جبر و ستم نیز جایگاهی ندارد، گرچه حتی به سرسپاری و گذشتن از جان بینجامد.»
در خرداد و مرداد ۱۳۹۲ سه تن از پیروان آیین یاری در شهرهای همدان و تهران اقدام به خودسوزی کردند و جان خود را از دست دادند. حسن رضوی، شهروند تُرک اهل روستای «پل شکسته» همدان، در تاریخ ۱۳ خرداد در مقابل فرمانداری همدان، نیکمرد طاهری، شهروند کُرد اهل صحنه کرمانشاه در تاریخ ۱۴ خرداد و محمد قنبری، شهروند تُرک اهل روستای «قرهداش» قزوین، نزدیک به دو ماه بعد در اقدامی مشابه، این بار در مقابل ساختمان مجلس شورای اسلامی در تهران خود را به آتش کشیدند.
این زنجیره خودسوزیهای اعتراضی واکنشی مرگبار بود به تبعیضهای قانونی علیه مردم یارسان و توهین به آداب و رسوم آنها که جرقهاش مشخصاً در اعتراض به تراشیدن اجباری سبیل یکی از پیروان آیین یاری در زندان همدان زده شد. عملی که با توجه به دستور مُهر بودن شارب نزد مردان یارسان توهین به باورمندان این آیین تلقی میشود. اما این تنها مورد از اینگونه برخوردهای تبعیضآمیز قانونی و رفتارهای توهینآمیز سلیقهای از طرف حکومت و مسئولان دولتی نسبت به پیروان این اقلیت دینی نیست.
مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان که در فاصله کوتاهی بعد از این خودسوزیهای اعتراضی ببرای پیگیری مطالبات جامعه یارسان تاسیس شد تا کنون بارها در موضعگیریهای خود خواهان به رسمیت شناخته شدن آیین یاری در قانون اساسی ایران و پایان دادن به تبعیض علیه جامعه یارسان در ایران شده است.
متن کامل بیانیه مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان در ادامه میآید:
عقل ماچو تیمور لال و خموش بَه
عشق ماچو پَنَم دایم نه جوش به
ژ بیم هر دو حیران و ماتم
آمادهی راگهی هات و نهاتم
نُه سال گذشت و باز خرداد آمد و خرداد برای یارسان، یادآور یاران زندهیادی است که در اعتراض به تحقیر و پایمال شدن حقوق یارانشان، تن خویش را به شعلههای سوزان آتش سپردند تا بسان مشعلی فروزان، راه آزادمردی و حقطلبی را روشنایی بخشند. جمعی دیگر از یاران، با تأسی به عزیزانشان «حسن» و «نیکمرد» و «محمد» پا در طریق طلب نهادند و بهرغم فشارها و بیمهریهای فراوانی که از دوست و غیر دوست دیدند، همچنان بر عهدی که با آنان بسته بودند، استوار ماندند. در این مسیر، سختیهای راه و گامهای کوتاه، مانع از پافشاری این جمع بر خواستههای برحقشان که همانا زدودن تبعیض و تحقیر و اجحاف است، نگردید.
حرکتی که آغاز آن در خرداد ۱۳۹۲ اتفاق افتاد، بیداری و حقخواهی را بیش از پیش در فرهنگ یارسان آشکار نمود و چهبسا الگویی شد برای حقطلبیِ جوامع هممرزِ فکری و جغرافیایی یارسان.
آیین یاری گرچه در تمام طول تاریخاش به صلحطلبی، آشتیجویی و مدارا شهره بوده است، اما در این مرام و منش، تن دادن به خواری و تسلیم شدن در برابر جبر و ستم نیز جایگاهی ندارد، گرچه حتی به سرسپاری و گذشتن از جان بینجامد.
امروز، در میان معضلات و مشکلات فراوان سیاسی و معیشتیِ اغلب هممیهنان، سخن گفتن از دردهای یارسان، شاید درد مضاعفی باشد که بر شانههای این مردم سنگینی میکند. لیکن حقطلبی را همصدا با همهی حقخواهانِ کشور فریاد میزنیم و دلسوزانه به مسئولان مملکت هشدار میدهیم که شرایط حاد داخلی و جهانی، فرصتها را برای تعامل و امید به آیندهای بهتر محدود نموده است و دور از ذهن نیست که خدای ناکرده جامعهی ما وارد چرخهی خشونت، جنگ، چند دستگی و انتقام شود که در آن صورت، عقل و بینش، هدایتگر تحرکات و تحولات جامعه نخواهد بود و پیشبینیِ مسیرها غیرممکن خواهد شد.
مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان، با تمامی اقشار جامعهی ایران به خاطر شرایط دشوار پیشآمدهی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ابراز همدردی مینماید. بهویژه، خود را شریک اندوه فاجعهی اخیر ملی؛ یعنی ریزش ساختمان متروپل آبادان میداند که آن هم مشخص است که باز ریشه در بیتدبیری، رانتخواری، فساد گسترده و عدم شفافیت و پاسخگویی حاکمان دارد.
در پایان، ضمن تجدید پیمان با یارانمان در نهمین سالیاد جانفشانی آنان، بر استیفای حقوق انسانی و مدنی یارسان و دیگر هموطنان تأکید میکنیم و بار دیگر از زمامداران میخواهیم که برای احقاق حقوق جامعه، گامهای عملی و مشهود برداشته، به جای نگاه امنیتی و سرکوب، به فکر حل ریشهای مطالبات و مشکلات مردم (با اتکا به خواستهی اکثریت ملت و نظر کارشناسان شایسته) باشند. بدیهی است، بدون برداشتن موانع، از جمله؛ تغییرات ساختاری در قانون اساسی به منظور به رسمیت شناختن حقوق برابر آحاد ملت، برچیدن زمینههای رانتخواری و فساد و ریا و فامیلسالاری در عرصهی داخلی، و تنش زدایی و اولویت دادن به منافع ملی در عرصهی بینالمللی، نهتنها مشکلات جامعه حل نخواهد شد، بلکه ملت و میهن خستهی عزیزمان روز به روز در گرداب بحرانهای همهجانبه گرفتارتر خواهند شد.
با آرزوی جهانی پر از دوستی و خردورزی و آرامش!
مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان
پانزدهم خرداد ۱۴۰۱
