روز دوشنبه ۲۱ دیماه در نشست کمیسیون حقوق کودک سازمان ملل دومین جلسه بررسی حقوق کودکان در ایران همزمان با هفتاد دو دومین نشست این کمسیون با حضور هیات جمهوری اسلامی اغاز بکار کرد.در این کمسیون سولات زیادی در مورد نقض حقوق کودکان در جمهوری اسلامی از هیات به اصطلاح حقوق کودک جمهوری اسلامی پرسیده شد که بسیاری از انا سولات بی جواب ماند .
یکی از سولات که اقای نلسون رییس جلسه از هیات ایرانی پرسید این بود در مورد حقوق کودکان مصدوم مین چه اقداماتی انجام داده اید ؟ پاسخ سکوتی طولانی از طرف هیات جمهوری اسلامی بود.
کودکان یکی از قربانیان اصلی جنگ و پیامدهای بعد از جنگها هستند. وجود مینها بعد از ترک مخاصمات بین المللی معضلی است که همواره جامعه بشری وبه خصوص کودکان را به چالش میکشد.در کُردستان ایران بسیاری از قربانیان مین های باقی مانده از جنگ کودکان این منطقه هستند.
تصویر کودکان قربانی روستای نشکاش
شاید همگی چیزی در مورد کودکان ” نشکاش ” شندیده باشیم و به طور سطحی و گذرا از کنار آن عبور کرده باشیم ولی روز 26 مهرماه 1392 روز سیاه هفت کودک اهل نشکاش بود . در این روز که مصادف با عید قربان و تعطیل رسمی بود 6 کودک اهل این روستا و دخترکی مهمان از روستای دیگر در کنار درخت پیر روستا مشغول بازی بودند که یکی از بچه ها توپ را به سمت مینی که از پایگاه متروک بالای روستا به درون روستا خزیده بود پرتاب کرد و مین منفجر شد در اثر این انفجار یک پای ” گشین ” دخترک 9 ساله از مچ قطع شد ” آلا ” بعدها یک چشمش را از دست داد ” خه بات ” و سایرین هم زخمی شدند و بعد از گذشت نزدیک به دو سال و نیم از این حادثه تبعات روانی این انفجار موسوم به ” PTSD ” انها را رها نکرده است.
آخرین وضعیت کودکان ” نشکاش ”
پس از حادثه انفجار مین، پای ” گشین ” به علت شدت جراحت متاسفانه از ناحیه پایینتر از قوزک پا قطع شد و پس از مدتی به علت عفونت، مجددا تحت عمل جراحی قرار گرفت و دیگربار از چند سانتیمتر پایینتر قطع شد که بیمارستان مبلغ زیادی را از خانواده این کودک طلب کرد. خانواده این کودکان از تهیدست ترین افراد کردستان هستند پدر ” گشین ” کارگر فصلی است که گاهی اوقات برای کار به اقلیم کردستان عراق میرود و دیگر والدین این 7 کودک نیز اوضاع به مراتب بدتری دارند .پس از طی شدن حدود یکسال و نُه ماه از این حادثه، ” بنیاد جانبازان ” و ” کمیسیون ماده دو استانداری ” با وجود اعلام درصد ۳۵ درصد برای ” آلا ” و ۴۵ درصد برای ” گشین “، هیچ مستمری و حقوقی برای آنها تعیین نکرده است و تنها برای ایشان دفترچه و بیمه طلایی صادر شده که فقط در بیمارستانهای طرف قرارداد دولت معتبر است که این بیمارستانها نیز از کیفیت درمانی خوبی برخوردار نیستند. رشد کودک بعد از دو سال از این حادثه نیاز به تعویض پورتز پا را میطلبد و این معضلی است که خانواده ” گشین ” به دلیل ناتوانی مالی قادر به انجام آن نبوده و این کودک قربانی در شرایط خیلی سختی بسر میبرد.
کودک سمت راست تصویر ” گشین ” قربانی انفجار مین که پایش از ناحیه قوزک قطع شده است.
” آلا ” قربانی دیگر از کودکان که در عصر غمانگیز جمعه به خانه اقوام خود در ” نشکاش ” آمده بود و دچار حادثه شد، ساکن روستای ” زویران ” در مریوان است و به علت کمتوجهی مسوولین، در خطر نابینایی کامل قرار دارد. او در زمان حادثه، یک چشمش را از دست داده و هماکنون نیز با خطر نابینایی کامل روبرو است.
چه کسی مسئول است؟
عیسی بازیار، مدافع حقوق بشر در مورد مصدومین مین و کارشناس پاکسازی میادین مین معتقد است که اهمال و قصور مرکز مین زدایی که متولی امر پاکسازی در ایران و کردستان است باعث این حوادث گردیده پاکسازی غیر اصولی میادین مین و عدم رسیدگی کمسیون ماده 2 استانداری به مصدومین مین این مشکلات را مضاعف کرده است.
عدم علامت گذاری مناطق آلوده به مین حوادث بسیاری را رقم زده است در مرداد سال 1394 در روستای ” کانی دینار ” مریوان کودک دیگری کشته شد و در ماه قبلتر آن نیز، دو کودک دیگر قربانی انفجار مین در روستای ” لنگریز ” از توابع ” سرو آباد ” مریوان شدند با کمی آموزش خطرات مین و علامت گذاری و بهتر از آن پاکسازی اصولی میادین مین میتوان از تکرار حوادث از این نوع جلو گیری کرد.
قوانین، مقرارت و استانداردهای پاکسازی در این باره چه میگویند؟
در ماده 10 بندِ 3 شرحِ خدماتِ پیمانکارِ مصوبِ ” مرکزِ مینزداییِ کشور ” که برای پیمانکاران عملیاتِ مین تدوین شده است؛ شرحِ وظیفهی عاملِ اجراییِ عملیاتِ مینروبی (پیمانکار) و چون در منطقهی استان کُردستان خود مرکزِ مین زداییِ پیمانکار بوده (کار امانی) ملزم به اجرای بند ذیل بوده است:
ماده 10 از بند 3 شرحِ خدماتِ عاملِ اجراییِ عملیاتِ مینروبی
علامتگذاری براساس IMAS 8.40 یا روشِ اجراییِ مصوب و ابلاغی
آیمس یا استانداردهای جهانیِ پاکسازی، ملاک عمل در این شرح خدمات است؛ پس باید دید عملکرد ” مرکز مینزدایی کشور ” از نظر این استانداردها چه گونه است.
ابتدا که این بند از استانداردها به هیچوجه در قراردادهای امانی خود مرکز یا پیمانکاران دیده نمیشود و هیچ علامتگذاری در این مناطق مشاهده نشده است و همهی قربانیان از عدمِ وجودِ علایمِ هشدار دهنده، اظهارِ بیاطلاعی نمودهاند و تنها با یک علامتگذاریِ ساده میتوان از بسیاری از این حوادث پیشگیری کرد.
استانداردها درباره تحویل مناطق آلوده و پاکسازی شده چه میگویند؟
براساسِ استانداردهای جهانیِ پاکسازی که ملاکِ عمل برای مرکزِ مینزداییِ ایران (بنابر مصوباتِ داخلیِ این مرکز و شرحِ خدمات) در پایانِ عملیاتِ مینروبی ” نهادِ ملیِ مین ” ملزم به ارایهی سندِ پاکسازی میباشد که در اصطلاح در این استانداردها به آن:
The process by which the beneficiary (for example, the NMAA on behalf of the local community or land user) accepts responsibility for the cleared area. The term ‘alienation’ is sometimes used to describe a change of ownership of the land which accompanies the handover of a cleared area.
