امروز، یکشنبه ۴ آذر، در آستانه ۲۵ نوامبر، روز جهانی منع خشونت علیه زنان، جمعی از زنان کُرد از جریانها و گروههای فکری مختلف با حضور بر مزار تعدادی از قربانیان زنکشی و جانباختگان زن، یاد و خاطره آنان را گرامی داشتند.
بنا به اطلاع شبکه حقوق بشر کردستان، تجمعکنندگان با حضور بر مزار زنانی که توسط اعضای مرد خانواده به قتل رسیدهاند و همچنین شماری از زنان جانباخته، از جمله نسرین و شهلا کعبی، دو خواهر پرستار اهل سقز که در سال ۱۳۵۹ توسط جمهوری اسلامی ایران اعدام شدند، بر لزوم پاسداشت یاد این قربانیان و مقابله با خشونت علیه زنان تأکید کردند.
زنان حاضر در این مراسم با گذاردن گل بر مزار قربانیان و جانباختگان و اعلام یک دقیقه سکوت، بر لزوم پایان دادن به تمامی اشکال خشونت علیه زنان تاکید کردند. سپس، یکی از شرکتکنندگان بیانیهای قرائت کرد که در آن خشونتهای گوناگون علیه زنان، از جمله خشونت دولتی، اجتماعی و اقتصادی به شدت محکوم شد. این بیانیه همچنین بر ضرورت حفظ عاملیت زنان و استفاده از قدرت و اراده آنها برای مقابله با این خشونتها تاکید داشت.
شرکتکنندگان در این مراسم تصریح کردند که زنان نه تنها قربانیان منفعل خشونت نیستند، بلکه نیرویی موثر و پیشگام برای تغییر و ساختن آیندهای عاری از خشونتاند. به گفته یکی از شرکتکنندگان، «این مراسم نمایشی از اتحاد و مقاومت زنان کُرد بود که با وجود تفاوتهای فکری و ایدئولوژیک، در جبهه مبارزه با خشونت جنسیتی در کنار هم ایستادهاند. حضور این زنان، نمادی از همبستگی و عاملیت زنانی است که برای آزادی و برابری تلاش میکنند.»
این مراسم با خواندن سرود «من زنم» و سر دادن شعار «ژن، ژیان، آزادی» به پایان رسید.
متن بیانیه زنان کردستان به مناسبت روز جهانی منع خشونت علیه زنان
امروز به مناسبت ۲۵ نوامبر روز مبارزه با خشونت بر علیه زنان ما بخشی از زنان کوردستان بر سر مزار یکی از قربانیان زن کشی جمع شدهایم. ۲۵ نوامبر، یادآور رنجها، مقاومتها و آرزوهای میلیونها زنی است که در برابر خشونت، تبعیض و سرکوب ایستادهاند. ما زنان کورد، در این روز صدای خویش را به گوش جهان میرسانیم تا از ابعاد گوناگون خشونتهایی که بر زنان ایران و بهویژه زنان کورد اعمال میشود، پرده برداریم و از اراده و عاملیت خود برای مبارزه با این ستمها سخن بگوییم. خشونت علیه زنان، در سراسر ایران و بویژه در کوردستان، پدیدهای چندوجهی و پیچیده است که در تار و پود نظام سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی تنیده شده است.
قبل از هر چیز باید سخن از خشونت دولتی برانیم که همواره و در همه این سالها سیستمی برای حذف و کنترل زنان اقشار مختلف و ابزاری سازمانیافته برای تبعیض و سرکوب و به حاشیه راندن آنان بوده است. این نوع خشونت در کوردستان، به دلیل پیوند آن با تبعیضهای ملی و فرهنگی، ابعاد عمیقتر و مخربتری پیدا کرده است. زنان در ایران با قوانینی مواجهاند که آنان را بدل به شهروند درجه دوم نموده است، از حق حضانت گرفته تا ارث، حق سفر و حجاب اجباری و طلاق… که این قوانین نهتنها حقوق زنان را محدود میکند، بلکه آنان را در برابر خشونتهای دیگر آسیبپذیرتر میسازد. برای زنان کورد، این تبعیض با محدودیتهای زبانی، فرهنگی و اقتصادی تشدید میشود. مهمتر از هر چیز زنان کورد که در خط مقدم جنبشهای اعتراضی حضور دارند، بیشتر هدف بازداشتهای گسترده، شکنجه و حتی اعدام قرار میگیرند. گورستان و زندانها مالامال از زنان کورد آزادیخواهی چون لیلا قاسم، شهین باوفا، خواهران کعبی، سکینه جانسز، رویا علیپناه، لیلا زانا، زینب بایزیدی، هاجر سعیدی، سکینه پروانه، ژیلا هژبری، ژینا مدرسی، پخشان و وریشه، و صدها زن توانمند دیگر بوده که حذف این زنان نشاندهنده عمق سرکوب سیستمی است که تلاش میکند صدای زنان کورد را خفه کند. علاوه بر این نبود زیرساختهای مناسب در کوردستان و سیاستهای عمدی در محرومسازی اقتصادی این منطقه، زنان کورد را فراتر از سایر نقاط ایران در چرخه فقر و خشونت گرفتار نموده است.
اما امروز بر سر مزار زنان گمنامی نیز رفتیم که قربانی قتلهای ناموسی بودند و یا همچون آیدا قربانی دیگر اشکال زن کشی هستند، تا فراموش نکنیم که در کنار سرکوبهای سیستماتیک دولتی، زنان کورد با انواع پیچیدهای نیز از خشونت فرهنگی، مذهبی و اجتماعی جامعه خود روبرو هستند که زخمهای ناشی از تبعیض و مردسالاری را بر زنان عمیقتر نموده است. بخشی از ساختارهای اجتماعی، مذهبی و فرهنگی جامعه کوردستان زنان کورد را در وضعیت سختی قرار داده و خشونت را به عناوین مختلف بازتولید میکند. این نوع خشونت، ریشه در سنتها، باورها و نابرابریهای تاریخی دارد که در سایه غفلت یا حتی تشویق دولت ادامه مییابد. از انواع خشونتهای خانگی گرفته تا ازدواج اجباری بویژه کودک همسری، ختنه زنان تا قتلهای ناموسی و خشونت علیه زنان به بهانه “شرف” که یکی از وحشیانهترین شکلهای خشونت علیه زنان است، تا تبعیضهای اقتصادی برخاسته از فرهنگ برخی مناطق کوردستان که همچنان ادامه دارد. اگرچه نیک میدانیم ضعف قانون در برخورد با این مسائل و همچنین فقر سیستماتیک اقتصادی خود بازتشدید کننده این فرهنگ مردسالار میباشد. بویژه اینکه وضعیت پیرامونی و تبعیض مضاعف در کوردستان بخشی از دختران کورد را از آموزش و دسترسی به فرصتهای برابر محروم نموده که این محرومیت، آنان را در چرخهای از بیسوادی، فقر و آسیبپذیری قرار میدهد.
اما باید خاطر نشان سازیم که ما زنان کورد، در میانهی سرکوب سیستماتیک و خشونتهای چندلایه، توانستهایم مفهوم عاملیت و مقاومت را بازتعریف کنیم. این خشونتها، اگرچه با هدف تضعیف هویت، خودآگاهی و توانمندی ما طراحی شدهاند، اما در مقابل، به ما نیرویی برای مقاومت، خودآگاهی عمیقتر و ایستادگی بخشیدهاند. خشونتهای ساختاری و فرهنگی نهتنها برای کنترل زندگی ما طراحی شدهاند، بلکه قصد دارند عاملیت ما را انکار کرده و ما را به حاشیه برانند. با این حال، ما این موقعیت تحمیلی حاشیهنشینی را به نقطهای برای شروع مبارزه تبدیل کردهایم. در برابر تلاش برای حذف هویت، ما با بازگشت به ریشههای فرهنگی خود، زبان، هنر و سنتهای مقاومت را احیا کردهایم. خشونتهای مداوم، زخمهایی بر جسم و روان ما ایجاد کرده، اما همزمان ما را به زنانی آگاهتر، متعهدتر و مبارزتر تبدیل کرده است. هر زنی که در برابر اجبار، نابرابری یا تبعیض ایستاده، هر دختری که قلم و کتاب را به دست گرفته، و هر مادری که داستان مقاومت را به فرزندانش آموخته، نماد این مقاومت است.
ما زنان کورد، با تکیه بر آگاهی جمعی خود، شبکههای همبستگی ساختهایم، در برابر خشونتها ایستادهایم و به نیرویی تعیینکننده در جنبشهای اجتماعی و سیاسی تبدیل شدهایم.
ما نشان دادهایم که حتی در سایه سنگین تبعیض و خشونت، میتوان رشد کرد، مقاومت را سازماندهی کرد و برای آزادی جنگید.
ما بر این باوریم که از دل همین رنجها، جهان جدیدی ساخته خواهد شد؛ جهانی که در آن زنبودن به معنای سرکوبشدن نیست، بلکه به معنای خلق زندگی و آزادی است.
![](https://kurdistanhumanrights.org/wp-content/uploads/2024/11/2024-11-24-20.48.59-768x1024.jpg)
![](https://kurdistanhumanrights.org/wp-content/uploads/2024/11/2024-11-24-20.48.45-768x1024.jpg)
![](https://kurdistanhumanrights.org/wp-content/uploads/2024/11/2024-11-24-20.48.39-768x1024.jpg)