تۆڕی مافه‌كانی مرۆڤی کوردستان

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان:

ـ در شهریور ماه ۱۴۰۰ در مناطق مرزی استان‌های کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی ۸ کولبر کُرد جان خود را از دست دادند. ۵ نفر از این تعداد با تیراندازی نیروهای نظامی ایران و ۲ نفر توسط پهبادهای ارتش ترکیه کشته شدند و یک کولبر دیگر هنگام تعقیب و گریز توسط نیروهای مرزبانی ایران دچار ایست قلبی شد و جان باخت. همچنین دست‌کم ۵ کولبر در نتیجه تیراندازی نیروهای نظامی ایران مجروح و یک کولبر دیگر در اثر سقوط از ارتفاع دچار مصدومیت شد.

ـ در شهریور ماه ۱۴۰۰ دست‌کم یک شهروند کُرد در زندا‌ن زنجان به اتهام مربوط به «مواد مخدر» اعدام شد. این فرد تنها موردی است که شبکه حقوق بشر کردستان از طریق منابع خود از اجرای حکم اعدام او مطلع شده است. اما احتمال داده می‌شود شمار اعدام شدگان بیشتر از این تعداد باشد.

ـ در شهریور ماه ۱۴۰۰ دست‌کم ۶ کارگر کُرد در شهرهای نوسود، بانه، مریوان و همچنین اقلیم کردستان عراق در حوادث حین کار جان خود را از دست دادند. لازم به توضیح است که به دلیل نرخ بالای بیکاری در شهرهای کردستان ایران سالانه تعداد زیادی از شهروندان کُرد ایران در جستجوی موقعیت‌های شغلی مجبور به مهاجرت به شهرهای دیگر ایران و همچنین شهرهای اقلیم کردستان عراق می‌شوند.

ـ در شهریور ماه ۱۴۰۰ دست‌کم ۲۵ شهروند و فعال کُرد در شهرهای مختلف استان‌های کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی به اتهامات سیاسی توسط نیروهای امنیتی وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران و یا ماموران انتظامی بازداشت شدند. در بین این افراد چهار کودک نیز وجود داشت که سه نفر از آنها به نام‌های تارا احمدی، سونیا کریمی و پریا فتحی پس از چند ساعت آزاد شدند. اما محمد فردانی که ۱۵ سال دارد همچنان در بازداشت به سر می‌برد.

ـ در شهریور ماه ۱۴۰۰ دست‌کم برای ۷ شهروند و فعال کُرد از سوی دادگاه‌های انقلاب اسلامی و کیفری سنندج، بوکان و مهاباد به اتهامات سیاسی حکم‌های زندان از ۵ ماه تا ۷ سال صادر شده است.

ـ در تاریخ ۱۵ شهریور یکی از فرماندهان سپاه پاسداران ایران احزاب اپوزیسیون کُرد ایرانی در اقلیم کردستان را به حمله نظامی تهدید کرد. در پی این تهدیدات از تاریخ ۱۸ شهریور مناطقی مرزی واقع در خاک اقلیم کردستان عراق از طرف سپاه پاسداران ایران مورد حمله هوایی و توپخانه‌ایی قرار گرفت. هرچند این حملات تاکنون تلفات جانی نداشته است اما سپاه پاسداران ایران از ادامه این حملات خبر داده است.

کاوه کرمانشاهی، عضو مدیریت شبکه حقوق بشر کردستان در یک گفت‌گوی رسانه‌ایی با محکوم کردن این حملات آن را به هر بهانه‌ای که باشد نقض قوانین بین‌المللی و حریم سرزمینی عراق دانست: «هر چند طی حملات اخیر آسیب جانی به هیچ‌کدام از ساکنان این مناطق نرسیده است اما در صورت ادامه این حملات و گسترده شدن آن به مقر احزاب اپوزیسیون کُرد در عمق خاک اقلیم کردستان، مشابه آنچه در شهریور ۹۷ در کویه شاهد بودیم، امنیت جانی ساکنان غیرنظامی محل و همچنین اعضا و خانواده احزاب مذکور می‌تواند در خطر جدی قرار بگیرد. در این صورت این حملات را باید به عنوان جرایم جنگی شناخت.»

ـ در پی دو ماه بی‌خبری از سرنوشت یاسر منگوری که خبر بازداشت او در تاریخ ۲۶ تیر ماه منتشر شده بود و انتشار اخباری مبنی بر کشته شدن این شهروند کُرد در بازداشتگاه اداره اطلاعات، روز ۲۱ شهریور ۱۴۰۰ اداره اطلاعات پیرانشهر در تماس تلفنی با خانواده یاسر منگوری، کشته شدن این شهروند کُرد در تاریخ ۲۶ تیر ۱۴۰۰ را تایید کرد.

فاطمه کریمی، مدیر شبکه حقوق بشر کردستان درباره کشته شدن یاسر منگوری می‌گوید: «متاسفانه سابقه کشته شدن شهروندان توسط ماموران امنیتی و نظامی در هنگام بازداشت و یا در بازداشتگاه وجود دارد. موارد متعددی را می‌توان نام برد که پیگیری‌های حقوقی توسط خانواده و وکلا هم هیچ نتیجه‌ایی در بر نداشته و حتی خانوداه‌ها تهدید به سکوت شده‌اند. در مورد یاسر منگوری نیز نهادهای امنیتی و مراجع قضایی بعد از ماه‌ها اعلام بی‌خبری از سرنوشت او و طفره رفتن از پاسخگویی به خانواده، حالا پس از گذشته نزدیک به دو ماه بدون این‌که جسد وی را تحویل دهند و گزارش پزشکی قانونی را به خانواده اعلام کنند، می‌گویند هنگام بازداشت با تیراندازی ماموران کشته شده است.»

مدیر شبکه حقوق بشر کردستان با محکوم کردن این قتل و قتل‌های مشابه شهروندان توسط نهادهای مختلف امنیتی و نظامی خواستار پاسخگویی مسئولان در رابطه با قتل یاسر منگوری شد و گفت: «با توجه به عدم تحویل جسد این شهروند کُرد به خانواده، علت مرگ او همچنان جای ابهام دارد. مراجع قضایی باید در رابطه با زمان، محل و علت کشته شدن یاسر منگوری تحقیق کنند. فرد یا افرادی که در مرگ او دخیل بوده‌اند باید محاکمه و مجازات شوند. جسد او به خانواده تحویل داده شود و نهادهای امنیتی از تهدید خانواده دست بردارند.»

ـ در تاریخ ۳۰ مرداد ۹ پناهجوی کُرد ایرانی به همراه ۵۷ پناهجوی دیگر اهل اقلیم کردستان در اطراف شهر استانبول توسط نیروهای پلیس ترکیه بازداشت و پس از ۳ روز به شهر عزاز در شمال سوریه دیپورت شده‌ و هم‌اکنون در اختیار نیروهای سوری طرفدار ترکیه قرار دارند. این نیروها برای آزادی این شهروندان کُرد درخواست پول کرده‌اند.

یکی از نزدیکان این پناهجویان به شبکه حقوق بشر کردستان گفت:« در تاریخ ۳۰ مرداد ۹ شهروند کُرد به نام‌های دماوند پاک سرشت، مبین ولد بیگی، افشار رستمی، بهمن شادروان، مسعود حیدری، سعید احمدی، فردین درویش پور، هدایت رخزادی و آرمان رشیدی هوسین به همراه ۵۷ شهروند دیگر کُرد اهل اقلیم کردستان هنگام تلاش برای خروج از ترکیه در یک منطقه جنگلی در نزدیکی شهر استانبول توسط پلیس ترکیه بازداشت شدند.»

به گفته این منبع، «در تاریخ ۳ شهریور این افراد در یک تماس کوتاه تلفنی با خانواده‌هایشان از انتقال خود به یک شهر مرزی با سوریه خبر داده و اعلام کرده بودند که پس از آنکه خود را شهروند سوریه‌ایی معرفی کرده‌اند دولت ترکیه درصدد دیپورت آنها به سوریه است. این پناهجویان پس از انتقال به مرز سوریه این‌بار خود را شهروند ایرانی معرفی کرده و برای اثبات ادعای خود نیز تصاویر پاسپورتشان را به نیروهای پلیس ترکیه نشان دادند اما پس از جدا کردن آنها از شهروندان اقلیم کردستان به صورت مجزا به شهر عزاز شمال سوریه دیپورت شده‌اند.»

ـ در تاریخ ۳۱ شهریور، چهل و سه زندانی سیاسی و مذهبی در بند ۱۰ زندان مرکزی ارومیه در اعتراض به مخالفت شورای طبقه‌بندی زندان بااعزام زندانیان بیمار به بیمارستان خارج از زندان از تحویل غذای دولتی خودداری کردند و دست به اعتصاب غذای جمعی زدند.

یک منبع مطلع در ارومیه به شبکه حقوق بشر کردستان گفت: «هم‌اکنون ۱۲ زندانی سیاسی و مذهبی که از بیماری‌های مختلف در زندان رنج می‌برند نیاز فوری به اعزام به بیمارستان خارج از زندان برای انجام آزمایشات لازم و تکمیل دوره درمانی دارند اما علی‌رغم تایید پزشکان بهداری زندان به دلیل مخالفت شورای طبقه‌بندی تاکنون هیچ اقدامی در خصوص این زندانی صورت نگرفته است.»

به گفته این منبع، از ظهر چهارشنبه ۳۱ شهریور کلیه زندانیان سیاسی و مذهبی بند ۱۰ این زندان از تحویل وعده غذای دولتی خودداری کردند و با تحویل نامه اعتصاب خود از ادامه آن تا رسیدن به خواسته‌های خود خبر داده‌اند.

اعدام‌ها:

کولبران:

بازداشت‌ها:

احکام صادر شده:

کارگران: