تۆڕی مافه‌كانی مرۆڤی کوردستان

شبکه حقوق بشر کردستان در گزارش‌های ماهانه خود به بررسی موارد نقض حقوق بشر در کردستان و نقض حقوق شهروندان کُرد در دیگر مناطق و شهرهای ایران طی یک ماه گذشته می‌پردازد.

با توجه به ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و تحت فشار قرار داشتن افرادی که در معرض نقض حقوق بشر قرار می‌گیرند و همچنین خانواده و نزدیکان آنها، انتشار گزارش‌های مستند و دقیق با دشواری زیادی همراه است.

به همین دلیل آمار و اطلاعات ارائه شده در این گزارش در برگیرنده تمام موارد نقض حقوق بشر نیست. این گزارش ماحصل بررسی اخبار و گزارش‌های انتشار یافته توسط شبکه حقوق بشر کردستان و راستی‌آزمایی گزارش‌های منتشر شده از سوی دیگر نهادهای حقوق بشری و سایت‌های خبری است.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان در فروردین ۱۴۰۳

• کولبران
  

پنج کولبر به نام‌های پیمان احمدی، سوران عبدی، امید سعیدی، مهرداد عبدالله‌زاده و سیوان دست‌افکن در مناطق مرزی شهرستان‌های نوسود، بانه، سقز، سردشت و سروآباد در استان‌های کرمانشاه، کردستان و آذربایجان‌غربی با تیراندازی نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران کشته شدند. همچنین ۲ کولبر به نام‌های شورش شکری و ابوبکر ماخوذی‌فر به دلیل سقوط از ارتفاع در مسیر کولبری، ۲ کولبر به نام‌های هستیار عبدالکریمی و سعید سلوسی در اثر سرمازدگی و ۱ کولبر دیگر به نام محمدبایر محمدی به دلیل ایست قلبی حین کولبری جان خود را از دست دادند.

دست‌کم ۳۱ کولبر با تیراندازی نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران، ۵ کولبر به دلیل سقوط از ارتفاع در مسیر کولبری، ۲ کولبر به دلیل انفجار مین، ۲ کولبر حین تعقیب و گریز و ۱ کولبر دیگر در اثر ضرب و شتم توسط نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران زخمی شدند. رئوف احمدی کولبر اهل سردشت در اثر انفجار مین از ناحیه پا دچار معلولیت شد.

مناطق مرزی نوسود در استان کرمانشاه با دست‌کم ۳۰ کشته و زخمی پرتلفات ترین مسیر کولبری در فروردین ماه بود.

یک کودک ‌کولبر ١۷ ساله اهل شهر مریوان به نام دانیال مام احمد از سوی دادگاه انقلاب اسلامی به ۲ سال حبس تعزیری، ۷۴ ضربه شلاق و ٢ میلیارد تومان جزای نقدی محکوم شد.

• اعدام‌ها

یک زندانی اهل کنگاور به نام افشین باغ‌شیرین در زندان مرکزی ارومیه به اتهامات مربوط به «مواد مخدر» اعدام شد.

• صدور حکم

دست‌کم برای ۶ شهروند کُرد از سوی دادگا‌ه‌های انقلاب اسلامی مهاباد، دیواندره، سنندج، کرمانشاه و سقز به اتهامات سیاسی، احکام حبس و جریمه نقدی صادر شده است.

• بازداشت‌ها

دست‌کم ۳۶ شهروند، هنرمند و فعال مدنی و رسانه‌ای کُرد در شهرهای مختلف استان‌های ایلام، کردستان، کرمانشاه، آذربایجان‌غربی و تهران به اتهامات سیاسی توسط نهادهای امنیتی بازداشت شدند. هشت نفر از این افراد برای اجرای حکم به زندان منتقل شده‌اند. ۳ نفر بعد از چند ساعت بازجویی با تعهد کتبی آزاد شدند. یک نفر دیگر نیز بعد از چند روز بازداشت با تودیع وثیقه به طور موقت آزاد شد. بقیه بازداشت‌شدگان همچنان در بازداشتگاه یا زندان به سر می‌برند و از سرنوشت برخی از آنها نیز اطلاعی در دست نیست.

قرار بازداشت موقت سه شهروند اهل بوکان به نام‌های رئوف شیخ‌معروفی، محمد فرجی و کامران سلطانی که در جریان خیزش ژن ژیان آزادی در این شهر بازداشت و به «افساد فی‌الارض» متهم شده‌بودند، از سوی دادسرای عمومی و انقلاب اسلامی بوکان در استان آذربایجان غربی به مدت دو ماه دیگر تمدید شد. این سه شهروند به ترتیب در تاریخ‌های ۵ دی، ۳ و ۸ اسفند ۱۴۰۱ توسط نیروهای امنیتی در بوکان بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه منتقل شده بودند.

• خانواده‌های دادخواه

ـ امید قدیمی، برادر فواد قدیمی از جان‌باختگان ژن ژیان ئازادی در دیواندره توسط دادگاه انقلاب اسلامی این شهر به اتهام‌های «عضویت در کومله»، «فعالیت تبلیغی علیه نظام» و «نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی» مجموعا به ۴۰ ماه حبس و پرداخت ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان جزای نقدی محکوم شد.

ـ کمال لطفی٬ پدر رضا لطفی از جان‌باختگان خیزش ژن ژیان ئازادی در شهر دهگلان در تاریخ ۲۱ فروردین پس از احضار به دادسرای عمومی و انقلاب شهر قروه بازداشت شد. از مکان نگهداری و اتهام‌های مطرح شده علیه وی تاکنون اطلاعی در دست نیست. کمال لطفی پیشتر به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» به یک سال حبس، «توهین به رهبر حکومت ایران» به دو سال حبس و «توهین به بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران» به دو سال حبس محکوم شده بود.

• انفجار مین

در تاریخ ۸ فروردین، انفجار مین باقی‌مانده از جنگ ایران و عراق در شهرستان قصرشیرین استان کرمانشاه باعث کشته شدن یک نفر شد.

• نوروز

جشن‌های نوروز توسط گروه‌های خودسازمان‌یافته مردمی در شهرهای مختلف کردستان همچون سال‌های پیش برگزار شد. برپایی جشن‌های امسال به خصوص در استان‌های کرمانشاه و ایلام به صورت چشمگیری افزایش و با استقبال گسترده مردم همراه بود.

نهادهای امنیتی و انتظامی در بسیاری از شهرها با احضار و تهدید برگزارکنندگان سعی در جلوگیری از برگزاری این مراسم‌ها داشتند. همچنین تعدادی از شهروندان به دلیل شرکت در این مراسم‌ها یا مشارکت در برگزاری آنها، توسط نهادهای امنیتی احضار یا بازداشت شدند.

در تاریخ ۲ فروردین، نیروهای امنیتی گروهی از جوانان را در پارک شرقی در نزدیکی محوطه تاریخی طاق‌بستان کرمانشاه در محله «ظفر» به دلیل پخش موسیقی و شادی مورد حمله قرار دادند کە در نتیجه تیراندازی این نیروها دو جوان کُرد به نام‌های محمد احمدیان و آرمان بصیری از ناحیه پا به شدت مجروح شدند.

• حقوق صنفی

برخی از واحدهای صنفی در شهرهای محتلف به بهانه «عدم رعایت حجاب اسلامی» توسط اداره اماکن پلمپ شدند. اواسط فروردین ماه موزه روستایی و اقامتگاه بومگردی «شانشین» شهر مریوان به‌ دليل «عدم رعایت حجاب اجباری و نواختن موسیقی توسط دختران» پلمب شد. در تاریخ ۲۸ فروردین بیش از ۲۰ واحد صنفی در شهر سنندج از جمله کتابفروش «ژیرا» به مدیریت ژینا مدرس‌گرجی، فعال زن کُرد با دستور اداره اماکن این شهر به بهانه «عدم رعایت حجاب اسلامی» پلمپ شدند.

• زندانیان سیاسی

ـ در تاریخ ۱۵ فروردین، سکینه پروانه، زندانی سیاسی کُرد به دلایل نامعلومی از زندان وکیل آباد مشهد به بند زنان زندان اوین تهران منتقل شد.

ـ عثمان اسماعیلی، زندانی سیاسی و فعال کارگری اهل سقز که از تاریخ ۲۳ بهمن ١٤٠٢ جهت انجام پروسه‌ درمان از زندان سقز به زندان سنندج منتقل شده است تاکنون از دسترسی به خدمات درمانی مناسب محروم مانده است. این زندانی سیاسی از بیماری‌هایی چون فتق اینگوینال٬ آسم، بیماری قلبی و رماتیسم رنج می‌برد.

ـ سازمان اطلاعات سپاه پاسداران مهاباد با درخواست مرخصی درمانی اشکان فهیم، فعال ادبی و فرهنگی کُرد محبوس در زندان این شهر مخالفت کرده است. این زندانی سیاسی از بیمارهای پوستی و قلبی رنج‌ می‌برد و از دسترسی به خدمات درمانی محروم است.

ـ جلسه دادگاه وریشه مرادی از اعضای جامعه زنان آزاد شرق کردستان (کژار) که قرار بود در تاریخ ۲۱ فروردین در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی تهران برگزار شود، به دلیل عدم حضور قاضی «عموزاد» لغو و به زمان دیگری موکول شد.

ـ حسن عمرپور، زندانی کُرد اهل ارومیه که در زندان مرکزی ارومیه محکومیت ۱۰ سال حبس خود را سپری می‌کند از تاریخ ۲۶ فروردین با درخواست بررسی مجدد پرونده و اعتراض به توهین دادستان ارومیه به خانواده‌اش در اعتصاب غذا به سر می‌برد. این زندانی پس از اعلام اعتصاب غذا با دستور رئیس زندان به سلول انفرادی منتقل و از حق تماس و ملاقات با خانواده محروم شد.

ـ اردوان طهوریان، زندانی سیاسی کُرد ۶۰ ساله اهل سلماس که از بیماری قلبی و دیابت رنج می‌برد، در اعتراض به محرومیت از دسترسی به خدمات پزشکی و اعزام به مرخصی استعلاجی از روز دوشنبه ۲۷ فروردین دست به اعتصاب غذا زد.

ـ آرش قلی‌زاده، زندانی عقیدتی کُرد اهل ارومیه که در سومین سال از محکومیت ۱۰ ساله خود به سر می‌برد، از روز ۲۵ اسفند ۱۴۰۲ در اعتراض به محرومیت از اعزام به مرخصی دست به اعتصاب غذا زده و وضعیت وی وخیم اعلام شده است. این زندانی پس از اعلام اعتصاب غذا به سلول انفرادی منتقل و تاکنون از حق ملاقات و تماس با خانواده محروم بوده است.

ـ‌ در تاریخ ۲۹ فروردین، ماموران و گارد زندان مرکزی ارومیه به بهانه وجود گوشی تلفن همراه به بند زندانیان سیاسی و عقیدتی یورش برده و ضمن تخریب وسایل زندانیان، دو زندانی سیاسی کُرد کیوان رشوزاده و کامران قاسمی را مورد ضرب و شتم دادند. کیوان رشوزاده با ضربات باتوم ماموران دچار شکستگی از ناحیه سر شد اما بدون رسیدگی پزشکی به سلول انفرادی منتقل شد.