شبکه حقوق بشر کردستان در گزارش‌های ماهانه خود به بررسی موارد نقض حقوق بشر در کردستان و نقض حقوق شهروندان کُرد در دیگر مناطق و شهرهای ایران طی یک ماه گذشته می‌پردازد. این گزارش، حاصل بررسی اخبار و گزارش‌های منتشر شده توسط شبکه حقوق بشر کردستان و راستی‌آزمایی اخبار انتشار یافته از سوی دیگر نهادهای حقوق بشری و سایت‌های خبری است.

با توجه به ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و فشارهایی که بر قربانیان و متاثران از نقض حقوق بشر، خانواده‌ها و نزدیکان آن‌ها وجود دارد، دسترسی به اطلاعات کامل و دقیق درباره تمامی موارد نقض حقوق بشر با محدودیت‌های زیادی همراه است. بنا بر این آمار و اطلاعات ارائه ‌شده در این گزارش، همه موارد نقض حقوق بشر را در بر نمی‌گیرد.

کولبران

ابراهیم احمدنژاد، کولبر اهل مهاباد، با تیراندازی نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران در مناطق مرزی شهرستان سردشت استان آذربایجان غربی کشته شد.

سه کولبر دیگر به نام‌های ماردین شکری، جبار زارعی، و اسعد فیروزبخت، با تیراندازی نیروهای مرزبانی ایران در مناطق مرزی استان‌های کرمانشاه و آذربایجان غربی زخمی شدند.

احمد رضایی، کولبر اهل جوانرود، در اثر انفجار مین در مرز نوسود استان کرمانشاه، از ناحیه مچ پا دچار نقص عضو شد.

ردیفنام و نام خانوادگی اهلمحل وقوعتاریخ وقوعکشته – زخمیتوضیحات
1ابراهیم احمدنژادمهابادسردشت۴ آبانکشتهتیراندازی نیروهای مرزبانی
2ماردین شکریپاوهنوسود۱۲ آبانزخمیتیراندازی نیروهای مرزبانی
3جبار زارعیسردشتسردشت۱۵ آبانزخمیتیراندازی نیروهای مرزبانی
4اسعد فیروزبحتجوانرودنوسود۱۵ آبانزخمیتیراندازی نیروهای مرزبانی
5احمد رضاییجوانرودنوسوداواخر آبانزخمیانفجار مین. او از ناحیه مچ پا دچار نقض عضو شد

اعدام‌ها

حکم اعدام دست‌کم ۱۱ زندانی در ندامتگاه مرکزی کرج و زندان‌های نقده، ارومیه، قزلحصار کرج و بیرجند به اتهام‌های «قتل عمد»، «تجاوز به عنف» و «مواد مخدر» اجرا شد.

ردیفنام و نام خانوادگی اهلاتهامتاریخ اجرای حکممحل اجرای حکمتوضیحات
1مروتعلی کرمیکرمانشاهمواد مخدر۸ آبانندامتگاه مرکزی کرج۴ سال پیش بازداشت شده بود
2واحد بینامیپیرانشهرمواد مخدر۱۰ آبانزندان نقده
3امید شیخ کانلو میلانسلماستجاوز به عنف۱۳ أبانزندان مرکزی ارومیه
4فرامرز انتصارینورآباد لرستانمواد مخدر۱۶ آبانزندان قزلحصار کرج۷ سال پیش بازداشت شده بود
5جلیل اقبال زادهصحنهمواد مخدر۱۶ آبانزندان قزلحصار کرج۴ سال پیش بازداشت شده بود
6مجتبی قاسمیهرسینقتل عمد۱۶ آبانزندان قزلحصار کرج
7محسن مرادینورآباد لرستانمواد مخدر۲۳ آبانزندان قزلحصار کرج
8جعفر رستگارهرسینمواد مخدر۲۳ آبانزندان قزلحصار کرج
9حمزه ترکاشوندکنگاورمواد مخدر۲۳ آبانزندان قزلحصار کرج
10آمانج عزیزیربط سردشتمواد مخدر۲۵ آبانزندان مرکزی ارومیه۸ سال پیش بازداشت شده بود
11رحیم فقیریسلماسمواد مخدر۲۷ آبانزندان مرکزی بیرجند۳۴ ساله

احکام

دست‌کم ۱۳ شهروند کُرد در شهرهای بوکان، اشنویه، ارومیه، تهران، دهگلان و سنندج به اتهامات سیاسی به اعدام یا حبس تعزیری محکوم شده‌اند.

برای ۴ نفر، از جمله یک شهروند اهل اقلیم کردستان عراق به نام‌های ادریس آلی، آزاد شجاعی، ناصر بکرزاده و رسول احمد رسول به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل»، حکم اعدام صادر شده است.

وریشه مرادی، زندانی سیاسی کُرد و عضو جامعه زنان آزاد شرق کردستان (کژار)، از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی ابوالقاسم صلواتی به اتهام «بغی» به اعدام محکوم شد.

ردیفنام و نام خانوادگیاهلاتهامتاریخ صدور حکمدادگاه صادر کنندهمحکومیتتوضیحات
1سولماز حسن زادهبوکانتبلیغ علیه نظام۸ آبانشعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری ۲ بوکان۱ سال حبس تعزیریعضو خانواده دادخواه
2دیاکو عزیزیاشنویهاقدام علیه امنیت ملی۸ آبانشعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری ۲ اشنویه۱۶ ماه حبس تعزیری
3لقمان زنگیاشنویهاقدام علیه امنیت ملی۸ آبانشعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری ۲ اشنویه۱۶ ماه حبس تعزیری
4سیامند زنگیاشنویهاقدام علیه امنیت ملی۸ آبانشعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری ۲ اشنویه۱۶ ماه حبس تعزیری
5آزاد عباسیدهگلانتوهین به رهبری و تبلیغ علیه نظام۸ آبانشعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری ۲ دهگلان۳ سال حبس تعزیریاین حکم در دادگاه تجدیدنظر به ۱ سال حبس تعزیری کاهش یافت
6ادریس آلیسردشتجاسوسی برای اسراییل۱۵ آبانشعبه ۲ دادگاه انقلاب اسلامی ارومیهاعدام
7آزاد شجاعیسردشتجاسوسی برای اسراییل۱۵ آبانشعبه ۲ دادگاه انقلاب اسلامی ارومیهاعدام
8رسول احمد رسولسلیمانیه اقلیم کردستانجاسوسی برای اسراییل۱۵ آبانشعبه ۲ دادگاه انقلاب اسلامی ارومیهاعدام
9ناصر بکرزادهارومیهجاسوسی برای اسراییلاواسط آبانشعبه ۲ دادگاه انقلاب اسلامی ارومیهاعدام
10وریشه مرادیسنندجبغی۲۰ آبانشعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی تهراناعدام
11سروه شیریبوکانفعالیت تبلیغی علیه نظام به نفع یکی از احزاب کرد اپوزسیون حکومت ایراناواخر آبانشعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری ۲ بوکان۸ ماه حبس تعزیری
12پیمان شیریبوکانفعالیت تبلیغی علیه نظام به نفع یکی از احزاب کرد اپوزسیون حکومت ایراناواخر آبانشعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری ۲ بوکان۶ ماه حبس تعزیری
13علی الله ویسیسنندجاقدام علیه امنیت ملی۲۷ آبانشعبه ۱ دادگاه انقلاب اسلامی سنندج۱ سال و ۶ ماه حبس تعزیری

بازداشت‌ها

دست‌کم ۲۲ شهروند و کنشگر محیط‌زیست، مدنی، زنان، فرهنگی و کارگری در استان‌های کردستان، آذربایجان غربی و تهران به اتهامات سیاسی توسط نهادهای امنیتی و قضایی بازداشت شدند.

هشت نفر از این افراد برای اجرای حکم حبس به زندان‌های قروه، سنندج، تهران، مهاباد، مریوان و اشنویه منتقل شدند.

در این میان یک نفر با تودیع وثیقه به‌صورت موقت آزاد شده و از سرنوشت دیگر بازداشت‌شدگان اطلاعی در دست نیست.

ردیفنام و نام خانوادگیاهلمحل بازداشتتاریخ بازداشتحوزه فعالیتمحل نگهداری و آخرین وضعیت
1میلاد ناصریبوکانبوکان۲ آبانشهرونددر تاریخ ۱۷ آبان با قرار وثیقه به صورت موقت آزاد شد
2آکام امینیبوکانبوکان۳ آبانشهروندبعد از احضار به اداره اطلاعات بوکان بازداشت شد
3پشکو (علی) روحیمریوانمریوان۵ آبانفعال محیط زیست و عضو انجمن سبز چیا
4هاوری قوهمهابادمهاباد۷ آبانشهروند
5عبدالله هوشنمدمهابادمهاباد۷ آبانشهروند
6علی معروفیمهابادمهاباد۷ آبانشهروند
7میلاد رشیدیسقزسقر۸ آبانشهروند
8آزاد عباسیدهگلاندهگلان۱۰ آبانمدیر انجمن فرهنگی اجتاعی نوژین و مدرس زبان کردیبازداشت و انتقال به زندان قروه برای اجرای ۲ سال حبس
9ژينا مدرس گرچیسنندجسنندج۱۲ آبانفعال حقوق زنانبازداشت و انتقال به زندان سنندج برای اجرای ۱۶ ماه حبس
10مرتضی صیدیکامیارانتهراناواسط آبانفعال کارگریبازداشت و انتقال به زندان اوین تهران برای اجرای حکم ۲ سال حبس
11هیمن محمدیسنندجسنندج۱۵ آبانشهروند
12جعفر اردلانسروآبادسروآباد۱۵ آبانشهروندبازداشت همراه با خشونت
13محمد کریمیسروآبادسروآباد۱۵ آبانشهروندبازداشت همراه با خشونت
14حمید صالحی نژادسروآبادسروآباد۱۵ آبانشهروندبازداشت همراه با خشونت
15سینا اسدی حکیمسروآبادسروآباد۱۵ آبانکودک ۱۵ سالهبازداشت همراه با خشونت
16مسعود محمدیبوکانبوکان۱۶ آبانشهروند
17امیر بابولیمهابادمهاباد۱۷ آبانشهروندبازداشت و انتقال به زندان مهاباد برای اجرای حکم ۷ سال حبس تعزیری
18عادل پیروزیمریوانمریوان۱۹ آبانشهروندبازداشت و انتقال به زندان مریوان برای اجرای حکم ۱ سال حبس تعزیری
19محمدرضا قیطرانیمهابادمهاباد۲۲ آبانبازداشت شده خیزش انقلابی زن٬ زندگی٬ آزادیبازداشت و انتقال به زندان مهاباد برای اجرای حکم ۶ ماه حبس تعزیری
20رضا احمدپوربانهبانه۲۴ آبانشهروند
21محمد رسول پوراشنویهاشنویه۲۶ آبانشهروندبازداشت و انتقال به زندان اشنویه برای اجرای حکم ۱ سال و ۶ ماه حبس تعزیری
22پوریا احمدیسنندجتهران۲۷ آبانفعال مدنی و زندانی سیاسی سابقبازداشت و انتقال به زندان اوین تهران برای اجرای حکم ۳ ماه حبس تعزیری

وضعیت زندانیان سیاسی

سامان یاسین، هنرمند کُرد و از بازداشت‌شدگان خیزش ژن ژیان ئازادی، پس از دو سال حبس، با وثیقه ۴ میلیارد تومانی برای اولین بار به مرخصی استعلاجی رفت تا تحت درمان پزشکی قرار گیرد.

وریشه مرادی که همزمان با روز جهانی علیه مجازات اعدام دست به اعتصاب غذا زده بود، بعد از ۲۰ روز به اعتصاب غذای خود پایان داد. وی که در نتیجه اعتصاب غذا دچار مشکلات گوارشی شده است، قرار بود با هزینه شخصی به یکی از مراکز درمانی خارج از زندان منتقل شود، اما پس از صدور حکم اعدام برای وی، مسئولان زندان اعلام کرده‌اند که خروج او از زندان ممنوع شده است.

زن‌کشی

یک زن ۴۰ ساله اهل ایلام توسط همسرش به قتل رسید. هویت این زن هنوز مشخص نیست و انگیزه قتل «اختلافات خانوادگی» عنوان شده است.

انفجار مین و مهمات جنگی

احمد علی‌محمدی، شهروند اهل ایلام، بر اثر انفجار مهمات جنگی در یک کارگاه ضایعاتی جان خود را از دست داد.

احمد رضایی، کولبر اهل جوانرود، در اثر انفجار مین در مرز نوسود استان کرمانشاه، از ناحیه مچ پا دچار نقص عضو شد.

قطع عضو

حکم قطع چهار انگشت دست راست شهاب تیموری و مهرداد تیموری، دو برادر زندانی اهل سرپل ذهاب استان کرمانشاه، در زندان مرکزی ارومیه اجرا شد. این دو نفر پس از چند ساعت بستری شدن در بیمارستان، به بخش پذیرش زندان بازگردانده شدند.

موارد دیگر

صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۹ آبان با انتشار ویدئویی اعلام کرد که طی یک عملیات پیچیده اطلاعاتی با پشتیبانی عملیاتی قرارگاه حمزه سیدالشهدای سپاه پاسداران، یکی از اعضای یک حزب اپوزیسیون کُرد کشته و دو نفر دیگر از اعضای آن بازداشت شده‌اند.
در پی این اعلام، حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) در تاریخ ۱۳ آبان ۱۴۰۳ با انتشار گزارشی تأیید کرد که یکی از اعضای این حزب به نام مولان رستمی، اهل سردشت، در این عملیات کشته شده است.

در جریان درگیری میان نیروهای سپاه پاسداران و اعضای یکی از احزاب اپوزیسیون کُرد در روستای «دیوزناو» شهرستان سروآباد، دست‌کم یک عضو سپاه به نام محمد احمدپور کشته و سه نفر دیگر زخمی شدند. این درگیری روز سه‌شنبه ۱ آبان ۱۴۰۳ پس از کمین‌گذاری نیروهای سپاه رخ داد. فرمانداری کامیاران نیز با انتشار اطلاعیه‌ای کشته شدن یکی از نیروهای سپاه در درگیری با حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) را تأیید کرد.