تۆڕی مافه‌كانی مرۆڤی کوردستان

گزارش پیش رو به مناسبت ۲۵ نوامبر، روز جهانی منع خشونت علیه زنان، از موارد زن‌کشی، بازداشت، صدور احکام و اخراج فعالان زن کُرد و همچنین وضعیت زندانیان سیاسی زن کُرد در زندان‌های ایران طی یک سال گذشته، از ۵ آذر ۱۴۰۲ (۲۶ نوامبر ۲۰۲۳) تا ۵ آذر ۱۴۰۳ (۲۵ نوامبر ۲۰۲۴)، منتشر می‌شود.

این گزارش که با استناد به منابع مستقیم شبکه حقوق بشر کردستان و همچنین بررسی و راستی‌آزمایی منابع معتبر دیگر تهیه شده، ۱۸ مورد زن‌کشی، ۱۴ مورد بازداشت و اجرای حکم حبس و ۱۶ مورد صدور احکام برای کنشگران زن کُرد را در این دوره زمانی ثبت کرده است.

با توجه به ممنوعیت فعالیت رسمی سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و فشارهایی که بر قربانیان و متاثران از نقض حقوق بشر، خانواده‌ها و نزدیکان آن‌ها وجود دارد، دسترسی به اطلاعات کامل و دقیق درباره تمامی موارد نقض حقوق بشر با محدودیت‌های زیادی همراه است. بنابراین لازم به تاکید است که آمار و اطلاعات ارائه ‌شده در این گزارش، همه موارد نقض حقوق بشر را در بر نمی‌گیرد.

بر اساس این گزارش، طی یک سال گذشته دست‌کم ۱۸ زن کُرد قربانی پدیده زن‌کشی شده‌اند. از میان این موارد، ۷ زن پس از درخواست یا اجرای طلاق، ۴ زن به دلیل اختلافات خانوادگی، ۱ زن به دلیل رد درخواست ازدواج، ۲ زن با انگیزه «ناموسی» و ۱ زن حین مشاجره با خانواده همسرش به قتل رسیده‌اند. همچنین انگیزه قتل ۳ زن دیگر نامشخص است.

شیوه قتل قربانیان شامل ۶ مورد تیراندازی با اسلحه، ۳ مورد خفگی، ۳ مورد ضرب و شتم یا برخورد اجسام سنگین، ۲ مورد سوختگی، ۳ مورد با چاقو بوده و نحوه قتل ۱ نفر مشخص نشده است.

عاملان این قتل‌ها به جز یک مورد، همگی اعضای مرد خانواده بوده‌اند. از جمله، ۱۱ زن توسط همسر یا همسر سابق، ۴ زن توسط پدر، ۱ زن توسط پدرشوهر، ۱ زن توسط خواستگار و ۱ زن توسط داماد به قتل رسیده‌اند. در دو مورد، عاملان قتل پس از ارتکاب جرم به زندگی خود پایان داده‌اند.

از نظر وضعیت تاهل، ۱۳ نفر متاهل و ۳ نفر مجرد بوده‌اند و ۱ نفر هم از همسرش جدا شده بود. وضعیت تاهل ۱ نفر دیگر مشخص نیست.

سن قربانیان بین ۱۸ تا ۵۰ سال بوده و ۲ نفر از آن‌ها قربانی کودک‌همسری بوده‌اند.

یازده مورد از این قتل‌ها در مناطق شهری و ۷ مورد در مناطق روستایی به وقوع پیوسته‌اند. از نظر تفکیک استانی، ۵ نفر در استان ایلام، ۴ نفر در استان آذربایجان غربی، ۴ نفر در استان کرمانشاه، ۳ نفر در استان کردستان، ۱ نفر در استان خراسان شمالی و ۱ نفر که اهل ایلام بوده، در استان هرمزگان به قتل رسیده‌اند.

۱. مرضیه (سونیا) شش‌یکانی، اهل روستای «رحمان‌آباد» شهرستان کنگاور، استان کرمانشاه و مادر دو فرزند، در تاریخ ۴ آذر ۱۴۰۲ توسط همسرش به قتل رسید. انگیزه قتل «اختلافات خانوادگی» ذکر شده است. گفته می‌شود او بارها توسط همسرش مورد ضرب و شتم قرار گرفته بود.

۲. رویا امینی، ۲۴ ساله، اهل روستای «هنگروان» شهرستان ارومیه، در تاریخ ۱۷ آذر ۱۴۰۲ توسط پدر همسرش با شلیک گلوله کشته شد. او در جریان مشاجره‌ای بین پدر و مادر همسرش جان باخت.

۳. زیبا صیاد، ۲۷ ساله، مادر دو فرزند و اهل روستای «حصارکانی» شهرستان ارومیه، در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۴۰۲ توسط همسر سابقش (پسرعمو) با شلیک گلوله کشته شد. او تنها ده روز پس از طلاق به دلیل خشونت همسرش، در یکی از خیابان‌های ارومیه با شلیک سه گلوله جان باخت.

۴. مریم رزمجو، دانشجوی دکترای تخصصی رادیو انکولوژی اهل کرمانشاه، در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ توسط همسر سابقش با شلیک گلوله کشته شد. در این تیراندازی، پریوش بیات، مادر او نیز جان باخت.

۵. پریوش بیات، مادر مریم رزمجو، در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۴۰۲ در اثر تیراندازی همسر سابق دخترش، همراه با دخترش کشته شد.

۶. بیان امیری، اهل روستای «قشلاق» شهرستان روانسر، استان کرمانشاه و مادر یک فرزند، در تاریخ ۱۴ فروردین ۱۴۰۳ توسط همسرش کشته شد. همسر او حین رانندگی، عمداً ماشین حامل زن و فرزندش را به سد «داریان» انداخت. بیان که برای بار دوم باردار بود، همراه فرزند ۵ ساله‌اش غرق شد.

۷. شهین گویلی، اهل سنندج و مادر یک فرزند، در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ به دلیل اختلافات خانوادگی و درخواست جدایی، توسط همسرش کشته شد. همسر او شهین و خودش را به آتش کشید و هر دو به دلیل شدت جراحات جان باختند.

۸. کبری دلاور، ۵۰ ساله، کارمند بازنشسته شبکه بهداشت، اهل بخش «پهلە زرین‌آباد» شهرستان دهلران، استان ایلام، در تاریخ ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ بر اثر ضربه شی محکم به سر، توسط همسرش به قتل رسید. انگیزه این قتل «اختلافات خانوادگی» عنوان شده است.

۹. آرزو حسنی، اهل ایوان‌غرب، استان ایلام، در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ با ضربات متعدد چاقو توسط همسرش کشته شد. انگیزه این قتل مشخص نیست.

۱۰. لیلا پایمرد، ۳۲ ساله، اهل روستای «خورنج» شهرستان پیرانشهر، استان آذربایجان غربی، و مادر دو فرزند، در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ توسط همسرش کشته شد. او به دلیل خشونت‌های همسر و خانواده همسرش قصد جدایی داشت و حین خواب توسط همسرش با بنزین به آتش کشیده شد. لیلا چهار روز بعد به دلیل شدت جراحات جان باخت.

۱۱. نرمین پیرهمن، ۲۷ ساله، اهل سنندج و مادر دو فرزند، در تاریخ ۳ تیر ۱۴۰۳ به دلیل اختلافات خانوادگی و قصد جدایی از همسرش، در یکی از خیابان‌های سنندج توسط همسرش با ضربات متعدد چاقو کشته شد. نرمین قربانی کودک‌همسری بوده و در سن ۱۴ سالگی با همسرش که سابقه خشونت داشته، ازدواج کرده بود. او در سن ۱۵ سالگی اولین فرزند خود را به دنیا آورد.

۱۲. مرضیه غلام‌پور، اهل بجنورد، استان خراسان شمالی و مادر یک فرزند، در تاریخ ۱۶ تیر ۱۴۰۳ توسط همسرش با شلیک گلوله کشته شد. او که قربانی کودک‌همسری بود و در ۱۴ سالگی ازدواج کرده بود، بارها مورد خشونت قرار گرفته و پس از درخواست طلاق به قتل رسید.

۱۳. ماریا شیرمحمدی، اهل ایوان‌غرب، استان ایلام، و ساکن بندرعباس، در تاریخ ۲۶ تیر ۱۴۰۳ پس از رد درخواست ازدواج، توسط خواستگارش با شلیک گلوله کشته شد. خواستگار او پس از قتل، خودکشی کرد و جان باخت.

۱۴. آیدا حیدریان، ۳۱ ساله، اهل سنندج و کارمند داروخانه هلال احمر، در تاریخ ۲۷ تیر ۱۴۰۳ توسط همسرش با ضربات چاقو کشته شد. انگیزه این قتل مشخص نیست.

۱۵. جانه چوپانی، ۲۲ ساله، اهل روستای «کوزه‌رش» شهرستان سلماس، استان آذربایجان غربی، و مادر دو فرزند، در تاریخ ۶ مرداد ۱۴۰۳ توسط پدرش از طریق خفگی به قتل رسید. انگیزه قتل مسائل «ناموسی» اعلام شده است.

۱۶. مبینا زینی‌وند، ۱۸ ساله، اهل روستای «گرز لنگر» شهرستان دره‌شهر، استان ایلام، در تاریخ ۵ شهریور ۱۴۰۳ توسط پدرش با شلیک گلوله کشته شد. پدر او به دلیل رابطه مبینا با پسری که با خانواده‌اش اختلاف داشت، دست به این قتل زد. مراسم خاکسپاری او با حضور گسترده مردم برگزار شد.

۱۷. یک زن ۳۶ ساله، اهل ایلام که نام او اعلام نشده، در تاریخ ۱۷ شهریور ۱۴۰۳ توسط پدرش با سلاح سرد کشته شد. انگیزه این قتل «اختلافات خانوادگی» عنوان شده است.

۱۸. یک زن ۴۰ ساله، اهل ایلام که نام او اعلام نشده، در تاریخ ۲۰ آبان ۱۴۰۳ توسط همسرش با ضربه به سر کشته شد. انگیزه این قتل «اختلافات خانوادگی» اعلام شده است.

در یک سال گذشته، دست‌کم ۱۴ زن کُرد با اتهامات مختلف سیاسی توسط نیروهای امنیتی در شهرهای کردستان بازداشت و ۳ نفر هم برای اجرای حکم روانه زندان شده‌اند. برای دست‌کم ۱۵ زن نیز به اتهامات سیاسی احکام مختلفی شامل اعدام، حبس و… صادر شده است و دست‌کم ۲ زن به دلیل فعالیت‌های صنفی از کار اخراج شدند. حکم شلاق یک زن به دلیل انتشار تصویر بدون حجاب اجباری در شبکه‌های اجتماعی اجرا شده است.

۱. سونیا شریفی، از بازداشت‌شدگان خیزش «ژن ژیان ئازادی» در شهر آبدانان، استان ایلام، در تاریخ ۷ اسفند ۱۴۰۲ پس از احضار به دادسرای این شهر بازداشت شد. او پس از ارائه تعهد کتبی مبنی بر عدم فعالیت در فضای مجازی، آزاد شد.

۲. زهرا نبی‌زاده، از بازداشت‌شدگان خیزش «ژن ژیان ئازادی» در مهاباد، در تاریخ ۸ خرداد ۱۴۰۳ پس از احضار و مراجعه به اداره اطلاعات بازداشت شد. او چند هفته بعد با قرار وثیقه آزاد شد.

۳. افسانه شاهی، ورزشکار اهل بوکان، استان آذربایجان غربی، در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۴۰۳ با یورش نیروهای سازمان اطلاعات سپاه به منزل خانوادگی‌اش بازداشت شد. او بدون ارائه حکم قضایی به بازداشتگاه اطلاعات سپاه در ارومیه منتقل و پس از چند هفته با قرار وثیقه آزاد شد.

۴. فریده ویسی، فعال مدنی اهل پاوه، استان کرمانشاه، در تاریخ ۳ مرداد ۱۴۰۳ پس از شرکت در مراسم خاکسپاری اسماعیل کریمی (فعال محیط زیست) در کامیاران، استان کردستان بازداشت شد. او پس از ۲۴ ساعت آزاد شد.

۵. سولماز حسن‌زاده، در سالروز تولد برادرش، محمد حسن‌زاده (از جان‌باختگان خیزش «ژن ژیان ئازادی»)، در تاریخ ۹ مرداد ۱۴۰۳ با ضرب و شتم در بوکان، استان آذربایجان غربی، بازداشت شد. او به سلول انفرادی زندان ارومیه منتقل شد و بدون حق ملاقات و دسترسی به وکیل تحت بازجویی قرار گرفت. سولماز در اعتراض به وضعیت خود، چند روز اعتصاب غذا کرد و پس از ۱۶ روز بازداشت، در تاریخ ۲۳ مرداد با وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی آزاد شد.

۶. منیژه خشنود، اهل بوکان، استان آذربایجان غربی، در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۴۰۳ توسط نیروهای امنیتی در منزل خانوادگی‌اش بازداشت شد. او پس از چند هفته با قرار وثیقه آزاد شد.

۷. فرمیسک بابایی، فعال کُرد اهل پاوه، استان کرمانشاه، در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۴۰۳ پس از احضار به ستاد خبری اداره اطلاعات بازداشت و پس از چند روز با قرار وثیقه آزاد شد.

۸. ماریا خانی، فعال مدنی اهل گیلان‌غرب، استان کرمانشاه، در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۴۰۳ در منزل خانوادگی خود توسط ماموران سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد. او به بازداشتگاه سپاه در کرمانشاه منتقل و پس از چند روز با قرار وثیقه آزاد شد.

۹. گلاویژ محمدی‌ ارشد، اهل مهاباد، استان آذربایجان غربی، در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۴۰۳ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. او پس از دو هفته با قرار وثیقه به‌صورت موقت آزاد شد.

۱۰. مینا سلطانی، مادر شهریار محمدی (از جان‌باختگان خیزش «ژن ژیان ئازادی»)، در تاریخ ۲۱ شهریور ۱۴۰۳ در شهر بوکان، استان آذربایجان غربی، بازداشت شد. او در تاریخ ۱۰ مهر با قرار وثیقه به‌صورت موقت از زندان ارومیه آزاد شد.

۱۱. سروه شیری، اهل روستای «طرغه» بوکان، استان آذربایجان غربی، در تاریخ ۴ مهر ۱۴۰۳ توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد و پس از چند روز با قرار وثیقه آزاد شد.

۱۲. مریم رشیدی، شهروند اهل ماکو در تاریخ ۳۰ مهر ۱۴۰۳ توسط ماموران وزارت اطلاعات در منزل خانوادگی خود در این شهر بازداشت و پس از یک ماه از یک بازداشتگاه امنیتی در ماکو به زندان مرکزی ارومیه منتقل شده است.

۱۳. سیران خسروی، فعال مدنی اهل سنندج در تاریخ ۲۹ آبان ۱۴۰۳ توسط نیروهای وزارت اطلاعات در منزل خانوادگی خود در این شهر بازداشت و به سلول انفرادی کانون اصلاح و تربیت سنندج منتقل شد.

۱۴. الهام قادری، شهروند اهل پیرانشهر در تاریخ ۳۰ آبان ۱۴۰۳ توسط ماموران وزارت اطلاعات در منزل خانوادگی خود در این شهر بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه منتقل شد.

۱. ژیلا هژبری، فعال سیاسی اهل مریوان، در اوایل بهمن ۱۴۰۲ برای اجرای حکم حبس تعزیری ۳ سال و ۸ ماه روانه بند زنان کانون اصلاح و تربیت سنندج شد. او در خرداد ۱۴۰۳ تحت نظارت با پابند الکترونیک آزاد شد.

۲. ثریا قیطران، اهل پیرانشهر، استان آذربایجان غربی، در تاریخ ۱۳ مرداد ۱۴۰۳ برای اجرای حکم ۹ ماه حبس روانه زندان مرکزی ارومیه شد.

۳. ژینا مدرس‌گرجی، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان، در تاریخ ۱۲ آبان ۱۴۰۳ برای سپری کردن دوران محکومیت ۲ سال و ۴ ماه حبس تعزیری، روانه زندان سنندج شد.

۱. پخشان عزیزی، زندانی سیاسی کُرد، در تاریخ ۲ مرداد ۱۴۰۳ توسط شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی ایمان افشاری به اتهام «بغی» و «عضویت در گروه‌های معارض» به اعدام و ۴ سال حبس تعزیری محکوم شد.

۲. وریشه مرادی، زندانی سیاسی کُرد و عضو جامعه زنان آزاد شرق کردستان (کژار)، در تاریخ ۲۰ آبان ۱۴۰۳ از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی ابوالقاسم صلواتی به اتهام «بغی» به اعدام محکوم شد.

۱. ثریا قیطران، اهل پیرانشهر، استان آذربایجان غربی، در زمستان ۱۴۰۲ توسط شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی مهاباد به ریاست قاضی سجاد دوستی به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» از طریق همکاری با حزب دمکرات کردستان ایران به ۹ ماه حبس تعزیری محکوم شد.

۲. بیان فرج‌اللهی، اهل سنندج، در تاریخ ۱ بهمن ۱۴۰۲ به اتهام «تبلیغ علیه نظام به نفع یکی از احزاب کُرد اپوزیسیون» از سوی شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی سنندج به یک سال حبس تعزیری محکوم شد.

۳. سمیرا احمدی، اهل سقز، استان کردستان، در تاریخ ۱۷ بهمن ۱۴۰۲، به اتهام «تهیه وسایل ارتکاب جرم جهت اخلال در نظم عمومی» از سوی شعبه ۱۰۵ دادگاه کیفری ۲ سقز علاوه بر ۸ ماه حبس تعزیری، به ۷۰ ضربه شلاق نیز محکوم شد.

۴. سوما پورمحمدی، مدرس زبان کُردی و عضو هیئت مدیره انجمن «نوژین»، در تاریخ ۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ از سوی شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی سنندج به اتهام «تشکیل گروه و دسته‌جات به قصد بر هم زدن امنیت کشور» ابتدا به ۱۰ سال حبس و تبعید به زندان کرمانشاه محکوم شد. این حکم در دادگاه تجدیدنظر لغو و او تبرئه شد.

۵. ژینا مدرس‌گرجی، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان، ابتدا در خرداد ۱۴۰۳ به اتهام‌های «تشکیل دستە و گروە غیرقانونی با هدف براندازی نظام»، «همکاری با گروه‌ها و دول متخاصم» و «تبلیغ علیه نظام» از سوی شعبه ۱ دادگاه انقلاب اسلامی سنندج، جمعا به ۲۱ سال حبس و تبعید به زندان همدان محکوم شد. این حکم مهر ۱۴۰۳ در دادگاه تجدیدنظر به ۲ سال و ۴ ماه حبس تعزیری در زندان سنندج تبدیل شد.

۶. مژگان کاووسی، نویسنده و محقق اهل کلاردشت، استان مازندران، به اتهامات «اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور»، «توهین به رهبری»، و «فعالیت تبلیغی علیه نظام» در مرداد ۱۴۰۳ توسط شعبه ۲ دادگاه انقلاب اسلامی ساری به یک سال حبس تعزیری به‌ صورت رای باز محکوم شد.

۷. پرشنگ عزیزی، خواهر پخشان عزیزی، در تاریخ ۱ مهر ۱۴۰۳ به اتهام «مساعدت مجرم برای خلاصی از محکومیت» به یک سال حبس تعزیری محکوم شد.

۸. زهرا ساجدی‌نیا، شهروند اهل بوکان، در تاریخ ۸ مهر ۱۴۰۳ به اتهام «تبلیغ علیه نظام» توسط شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری بوکان به ۱۰ ماه حبس تعزیری محکوم شد.

۹. سولماز حسن‌زاده، شهروند اهل بوکان، در تاریخ ۸ آبان ۱۴۰۳ به اتهام «تبلیغ علیه نظام» توسط شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری ۲ بوکان به یک سال حبس تعزیری محکوم شد.

۱۰. سوسن حسن‌زاده، اهل بوکان، استان آذربایجان غربی، در تاریخ ۱۷ مهر ۱۴۰۳ به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «عضویت در جمعیت‌های معارض» از سوی شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری ۲ بوکان به ۳ ماه حبس تعزیری محکوم شد.

۱۱. منیژه خشنود، اهل بوکان، استان آذربایجان غربی، در تاریخ ۲۱ مهر ۱۴۰۳ توسط شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری ۲ بوکان، به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به ۱۰ ماه حبس تعزیری محکوم شد.

۱۲. سروه شیری، شهروند اهل روستای «طرغه» بوکان در اواخر آبان ۱۴۰۳ توسط شعبه ١٠١ دادگاه کیفری ۲ این شهرستان به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به ۸ ماه حبس تعزیری محکوم شد.

۱۳. گلاله وطن‌دوست، وکیل دادگستری و فعال حقوق زنان اهل مریوان، استان کردستان، که در جریان خیزش ژن ژیان ئازادی بازداشت شده بود، توسط شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی سنندج به ریاست قاضی کرمی محاکمه شد. او به اتهام‌های «اقدام علیه امنیت ملی از طریق تشکیل یا اداره گروه و دستجات»، «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام» به ۶ سال و ۷ ماه حبس تعلیقی محکوم شد. تاکنون اطلاعاتی از آخرین وضعیت پرونده این فعال حقوق زنان در دسترس نیست.

رویا حشمتی، اهل سنندج و ساکن تهران، به دلیل انتشار تصویر بدون حجاب اجباری در شبکه‌های اجتماعی به اتهام «تبلیغ علیه نظام»، «حضور در معابر بدون حجاب شرعی»، «جریحه دار کردن عفت عمومی و تولید محتوای مبتذل و تشویق مردم به فساد» به ۷۴ ضربه شلاق و یک میلیون و ۲۵۰ هزار تومان جزای نقدی محکوم شد. حکم شلاق او در تاریخ ۱۳ دی ۱۴۰۲ در اجرای احکام دادسرای ناحیه ۷ تهران اجرا شد.

۱. سمیه اخترشمار، عضو فعال انجمن صنفی معلمان مریوان، استان کردستان، طی حکمی از سوی هیات رسیدگی به تخلفات اداری، از آموزش‌ و پرورش اخراج شد. این حکم که در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۴۰۲ صادر و خرداد ۱۴۰۳ به‌ صورت کتبی به وی ابلاغ شد، موارد اتهامی این معلم زبان انگلیسی با سابقه ۱۷ سال خدمت را «انتشار مطالب توهین‌آمیز و نشر اخبار کذب علیه نظام»، «عضویت فعال در کانال‌های انجمن صنفی غیرقانونی معلمان«، «طراحی سوالات امتحانی در حمایت از معترضان» و «حمایت از گروه‌های معاند» عنوان کرده است.

۲. دیوان عدالت اداری حکم اخراج فرمیسک فتاحی، معلم اهل مریوان، استان کردستان را که پیش‌تر از سوی هسته مرکزی گزینش اداره آموزش‌ و پرورش صادر شده بود، تایید کرد. این معلم با سابقه ۱۴ سال مدیریت و تدریس در پیش‌دبستانی و مدارس ابتدایی مریوان، در اسفند ۱۴۰۱ به دلیل «واجد شرایط انتخاب اصلح شناخته نشدن» از کار اخراج شد.

ـ در دومین سالگرد خیزش «ژن ژیان ئازادی»، دادسرای عمومی و انقلاب سنندج اقدام به تشکیل پرونده برای چند فعال صنفی معلمان کردستان، از جمله نسرین کریمی و فاطمه زندکریمی، کرده و آن‌ها را برای جلسه بازپرسی احضار کرد.

ـ زینب جلالیان، قدیمی‌ترین و تنها زندانی سیاسی زن با حکم حبس ابد در ایران، هفدهمین سال حبس خود را در زندان یزد سپری می‌کند. او از دسترسی به خدمات درمانی و ملاقات حضوری با خانواده محروم است و طی چهار سال گذشته تنها یک بار موفق به ملاقات با خانواده‌اش شده است. زینب، متولد ۱۳۶۱ در روستای «دیم قشلاق» ماکو، در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۸۶ در کرمانشاه بازداشت و پس از ماه‌ها نگهداری در سلول انفرادی تحت شکنجه شدید، به اتهام «محاربه» از طریق عضویت در پژاک ابتدا به اعدام و سپس به حبس ابد محکوم شد.

ـ سعدا خدیرزاده، که در تاریخ ۲۲ مهر ۱۴۰۰ بازداشت شده بود، چهارمین سال حبس خود را در بند زنان زندان ارومیه می‌گذراند. او به اتهام «معاونت در قتل» و «فراری دادن متهم» از سوی شعبه ۳ دادگاه کیفری یک مستقر در مهاباد به ۱۲ سال و ۶ ماه حبس تعزیری محکوم شده است. سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرده است که سعدا در طول بازداشت هرگز اجازه دسترسی به وکیل را نداشته و بازداشت او مغایر معیارهای دادرسی منصفانه است.

ـ سکینه پروانه، اهل قوچان، استان خراسان رضوی، از تاریخ ۱۵ فروردین ۱۴۰۳ در زندان اوین به سر می‌برد. او به اتهامات «تبلیغ علیه نظام»، «اجتماع و تبانی» و «توهین به رهبر جمهوری اسلامی» در مهر ۱۴۰۲ از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب اسلامی مشهد به ۷ سال و ۶ ماه حبس تعزیری محکوم شد. این حکم به دلیل انتشار ویدیویی از حضور او بر مزار علی مظفری، یکی از جان‌باختگان خیزش «ژن ژیان ئازادی» صادر شد.

ـ هاجر سعیدی، فعال باسابقه زنان و کارگری، به اتهام «اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرم علیه امنیت کشور» توسط شعبه یک دادگاه انقلاب اسلامی سنندج به ۲ سال حبس تعزیری محکوم شد. این حکم در دادگاه تجدیدنظر به یک سال کاهش یافت. او در تاریخ ۲۷ آبان ۱۴۰۲ برای اجرای حکم به زندان سنندج منتقل شد و از مرخصی استعلاجی و خدمات درمانی محروم است.

ـ ژیان (سیران) آغاج، زندانی سیاسی کُرد تبعه ترکیه، در پاییز ۱۴۰۱ در ارومیه بازداشت و پس از پنج ماه بازجویی به زندان مرکزی ارومیه منتقل شد. وی که طی ۲ سال گذشته بارها برای بازجویی از زندان به بازداشتگاه اداره اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه ارومیه منتقل شده است، در سال ۱۴۰۲ به اتهام «عضویت در گروه‌های معارض» به ۸ سال حبس محکوم شد.  این حکم در دادگاه تجدیدنظر به ۵ سال تبدیل شد.