تۆڕی مافه‌كانی مرۆڤی کوردستان

تۆڕی مافەکانی مرۆڤی کوردستان لە ڕاپۆرتی مانگانەی خۆیدا ئاوڕ لە حاڵەتەکانی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ لە کوردستان و پێشێلکردنی مافی هاووڵاتیانی کورد لە ناوچە و شارەکانی ئێران لە یەک مانگی ڕابردوودا دەداتەوە.

بە هۆی قەدەغەبوونی چالاکیی ڕێکخراوە سەربەخۆکانی مافی مرۆڤەوە لە ئێراندا و گوشاری سەر بنەماڵەی قوربانیانی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ، ئامادەکردنی ڕاپۆرتی بەڵگەدار و ورد ڕووبەڕووی گرفتی فراوان دەبێتەوە.

هەر بۆیە ئامار و زانیارییەکانی ناو ئەم ڕاپۆرتە سەرجەم حاڵەتەکانی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ ناگرێتەوە. ئەم ڕاپۆرتە لەسەر بنەمای هەواڵ و ڕاپۆرتە بڵاوکراوەکانی تۆڕی مافەکانی مرۆڤی کوردستان و هەروەها لێکۆڵینەوە و پشتڕاستکردنەوەی ڕاپۆرت و هەواڵی ڕێکخراوە و ماڵپەڕە چالاکەکانی تر لەم بوارەدا ئامادە کراوە.

بەپێی ئامارە کۆکراوەکانی تۆڕی مافەکانی مرۆڤی کوردستان، لە گەڵاڕێزانی ١٤٠٣دا (ئۆکتۆبەر و نۆڤامبەری ٢٠٢٤)

کۆڵبەران

ئیبراهیم ئەحمەدنژاد، کۆڵبەری خەڵکی مەهاباد، بە دەسڕێژی هێزە سنوورپارێزەکانی ئێران لە ناوچە سنوورییەکانی سەردەشت کوژرا.

هەروەها سێ کۆڵبەری دیکەیش بە ناوەکانی ماردین شوکری، جەبار زارعی و ئەسعەد فیرووزبەخت بە دەسڕێژی هێزە سنوورپارێزەکانی ئێران لە ناوچە سنوورییەکانی پارێزگاکانی کرماشان و ئازەربایجانی ڕۆژئاوا بریندار بوون.

ئەحمەد ڕەزایی، کۆڵبەری خەڵکی جوانڕۆ، بە هۆی تەقینەوەی مینەوە لە ناوچەی سنووریی نەوسوود بریندار بوو و قولاپەی پێی پەڕی.

لەسێدارەدان

لانیکەم ١١ بەندکراوی کورد کە پێشتر بە تۆمەتی پێوەندار بە «مادە هۆشبەرەکان»، «کوشتنی بەئەنقەست» و «دەستدرێژیکردن بە زۆر» سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا سەپابوو، لە زیندانەکانی نەغەدە، ناوەندیی کەرەج، ناوەندیی ورمێ، قزلحەساری کەرەج و بیرجەند لە سێدارە دران.

سزاکان

لانیکەم ١٣ هاووڵاتی و چالاکی کورد لە لایەن دادگای شارەکانی بۆکان، شنۆ، ورمێ، تاران، دێولان و سنەوە، بە تۆمەتی سیاسی سزای لەسێدارەدان یان بەندکرانیان بەسەردا سەپا.

چوار کەس، لەوانە هاووڵاتییەکی خەڵکی هەرێمی کوردستان، بە ناوەکانی ئیدریس ئالی، ئازاد شوجاعی، ناسر بەکرزادە و ڕەسوول ئەحمەد ڕەسوول بە تۆمەتی «سیخوڕیکردن بۆ ئیسراییل» سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا سەپا.

وریشە مورادی، زیندانیی سیاسیی کورد و ئەندامی کۆمەڵگەی ژنانی ئازادی ڕۆژهەڵاتی کوردستان (کەژار)، لە لایەن لقی ١٥ی دادگای شۆڕشی ئیسلامیی تارانەوە بە سەرۆکایەتیی دادوەر ئەبولقاسم سەڵەواتی بە تۆمەتی «بەغی» سزای لەسێدارەدانی بەسەردا سەپا.

دەستبەسەرکردن

لانیکەم ٢٢ هاووڵاتی و چالاکی ژینگەپارێز، مەدەنی، ژنان، فەرهەنگی و کرێکاریی کورد لە شارە جیاوازەکانی پارێزگاکانی کوردستان، ئازەربایجانی ڕۆژئاوا و تاران بە هۆکاری سیاسی لە لایەن دامودەزگا ئەمنی و دادوەرییەکانەوە دەستبەسەر کران.

هەشت کەسیان بە مەبەستی جێبەجێکردنی سزای بەندکران ڕەوانەی زیندانەکانی قوروە، سنە، تاران، مەهاباد، مەریوان و شنۆ کران و یەک کەسیش بە دانانی بارمتە و بە شێوەی کاتی ئازاد کرا. لەسەر چارەنووسی دەستبەسەرکراوانی تر هێشتا هیچ زانیارییەک بەردەست نەکەوتووە.

دۆخی زیندانیانی سیاسی

سامان سەیدی ناسراو بە سامان یاسین، هونەرمەندی کورد و لە دەستبەسەرکراوانی سەرهەڵدانی ژن، ژیان، ئازادی، دوای دوو ساڵ بەندکران بۆ یەکەم جار بە دانانی بارمتەی ٤ میلیارد تمەنی مۆڵەتی پشووی دەرمانیی پێ درا و لە زیندان ئازاد کرا تاکوو پرۆسەی دەرمان دەست پێ بکات.

وریشە مورادی کە هاوکات لەگەڵ ڕۆژی جیهانیی ڕووبەڕوبوونەوەی سزای لەسێدارەداندا مانی لە خواردن گرتبوو، دوای ٢٠ ڕۆژ کۆتایی بە مانگرتنەکەی هێنا. ئەم زیندانییە سیاسییە کە بە هۆی مانگرتنی ٢٠ ڕۆژەوە تووشی کێشەی کۆئەندامی هەرس بووە، لە کاتی سەپاندنی سزای لەسێدارەدانەوە لە مافی وەرگرتنی خزمەتگوزاریی پزیشکی بێبەش کراوە. ئەمە لە کاتێکدایە کە بڕیار بوو بە دابینکردنی تێچووی دەرمان لە لایەن خۆیەوە ڕەوانەی ناوەندێکی پزیشکیی دەرەوەی زیندان بکرێت، بەڵام دوای سەپاندنی سزای لەسێدارەدان بەرپرسانی زیندان پێیان ڕاگەیاندووە کە چوونەدەرەوەی لە زیندان قەدەغە کراوە.

ژنکوشتن

ژنێکی ٤٠ ساڵانی خەڵکی ئیلام بە دەستی هاوسەرەکەی کوژرا. ناسنامەی ئەم ژنە تا ئێستا ئاشکرا نەکراوە و دەوترێت بە هۆکاری «کێشەی خێزانی» کوژراوە.

تەقینەوەی مین و تەقەمەنیی شەڕ

ئەحمەد عەلیمحەممەدی، هاووڵاتیی خەڵکی ئیلام، بە هۆی تەقینەوەی تەقەمەنیی شەڕەوە لە کارگەیەکی کەلوپەلی کۆن و پاشماوەدا گیانی لە دەست دا.

ئەحمەد ڕەزایی، کۆڵبەری خەڵکی جوانڕۆ، بە هۆی تەقینەوەی مینەوە لە ناوچەی سنووریی نەوسوود بریندار بوو و قولاپەی پێی پەڕی.

بڕینەوەی ئەندامی جەستە

سزای بڕینەوەی چوار پەنجەی دەستی ڕاستی شەهاب و مێهرداد تەیمووری، دوو برای بەندکراوی خەڵکی سەرپێڵ زەهاوی کرماشان، لە لایەن دەزگای دادوەریی کۆماری ئیسلامیی ئێرانەوە بە ئامێری گیۆتین لە زیندانی ناوەندیی ورمێ جێبەجێ کرا. ئەم دوو بەندکراوە دوای چەند کاتژمێر مانەوە لە نەخۆشخانە گەڕێنرانەوە بۆ بەشی وەرگرتنی زیندان.

حاڵەتەکانی تر

تەلەڤیزیۆنی کۆماری ئیسلامیی ئێران لە ڕێکەوتی ١٩ی گەڵاڕێزاندا (٩ی نۆڤامبەر) گرتەیەکی ڤیدیۆیی بڵاو کردەوە و ڕایانگەیاند کە لە چالاکییەکی ئاڵۆزی هەواڵگریدا و بە پاڵپشتیی قەرارگای حەمزەی سەیدولشوهەدای سوپای پاسداران، ئەندامێکی حیزبێکی ئۆپۆزیسیۆنی کورد کوژراوە و دوو ئەندامی دیکەیش دەستبەسەر کراون.

دوابەدوای ئەم هەواڵە، پارتی ژیانی ئازادی کوردستان (پژاک) ڕۆژی ١٣ی گەڵاڕێزانی ١٤٠٣ (٣ی نۆڤامبەری ٢٠٢٤) لە ڕاپۆرتێکدا ڕایگەیاند کە ئەندامێکی ئەم پارتە بە ناوی مەولان ڕوستەمی، خەڵکی سەردەشت، لەو ڕووداوەدا کوژراوە.

لە ئەنجامی تێکهەڵچوونێکی چەکداری لە نێوان هێزەکانی سوپای پاسدارانی شۆڕشی ئیسلامیی ئێران و هێزەکانی یەکێک لە حیزبە ئۆپۆزیسیۆنە کوردەکاندا لە نزیک گوندی «دێوەزناو»ی سەوڵاوا، لانیکەم ئەندامێکی سوپای پاسداران بە ناوی محەممەد ئەحمەدپوور کوژرا و سێ کەسی دیکەیش بریندار بوون. ئەم تێکهەڵچوونە ڕۆژی سێشەممە ١ی گەڵاڕێزانی ١٤٠٣ (٢٢ی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٤) دوای بۆسەنانەوەی هێزەکانی سوپای پاسداران ڕووی دا. هاوکات قایمقامییەت (فەرمانداری)ی کامێرانیش لە ڕاگەیاندننامەیەکدا کوژرانی ئەندامێکی سوپای پاسدارانی لە تێکهەڵچوون لەگەڵ هێزەکانی پارتی ژیانی ئازادی کوردستاندا (پژاک) لە جادەی سەوڵاوا بۆ کامێران پشتڕاست کردەوە.