شبکه حقوق بشر کردستان در گزارش‌های ماهانه خود به بررسی موارد نقض حقوق بشر در کردستان و نقض حقوق شهروندان کُرد در دیگر مناطق و شهرهای ایران طی یک ماه گذشته می‌پردازد. 

با توجه به ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و تحت فشار قرار داشتن افرادی که در معرض نقض حقوق بشر قرار می‌گیرند و همچنین خانواده و نزدیکان آنها، انتشار گزارش‌های مستند و دقیق با دشواری زیادی همراه است. 

به همین دلیل آمار و اطلاعات ارائه شده در این گزارش در برگیرنده تمام موارد نقض حقوق بشر نیست. این گزارش ماحصل بررسی اخبار و گزارش‌های انتشار یافته توسط شبکه حقوق بشر کردستان و راستی‌آزمایی گزارش‌های منتشر شده از سوی دیگر نهادهای حقوق بشری و سایت‌های خبری است.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان در مهر ۱۴۰۲

  • کولبر و کاسبکار


ـ دو کولبر در مناطق مرزی بانه و مریوان در استان کردستان با تیراندازی نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران کشته، دست‌کم ۱۴ کولبر دیگر در نتیجه تیراندازی این نیروها در مناطق مرزی استان‌های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه زخمی و یک کولبر به دلیل انفجار مین در مسیر کولبری در مناطق مرزی پیرانشهر استان آذربایجان غربی مصدوم شده‌اند.

ـ یک کاسبکار در نتیجه تعقیب و گریز توسط نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی به دلیل واژگونی خودروی شخصی‌اش در شهرستان سقز استان کردستان جان باخت.

  • اعدام

ـ حکم اعدام دست‌کم ۹ زندانی در زندا‌ن‌های خرم‌آباد، همدان، رشت و کرج به اتهامات مربوط به «مواد مخدر» و «قتل عمد» اجرا شد.


* توضیح: شبکه حقوق بشر کردستان به دلیل اهمیت اصل حق حیات، در انتشار و ثبت اخبار و آمار اعدام، فارغ از تعلق اتنیکی افراد و محل اجرای حکم، تمام مواردی که از طریق منابع معتبر به اطلاع این نهاد می‌رسد را پس از راستی آزمایی منتشر می‌کند.

  • زن‌کشی

ـ سه زن کُرد در شهرستان‌های سردشت و پیرانشهر در استان آذربایجانی غربی توسط اعضای مرد خانواده به قتل رسیدند. 

  • انفجار مین


ـ یک شهروند اهل بانه استان کردستان به دلیل انفجار مین در سلیمانیه اقلیم کردستان عراق جان خود را از دست داد.

  • بازداشت‌ها

ـ دست‌کم ۴۸ شهروند و فعال کُرد در شهرهای مختلف استان‌های آذربایجان غربی، کردستان، ایلام و تهران به اتهامات سیاسی توسط نهادهای امنیتی بازداشت شدند. هرچند از میان بازداشت‌شدگان تعدادی با قرار کفالت یا وثیقه به صورت موقت آزاد شده‌اند، اما باقی بازداشت‌شدگان همچنان در بازداشتگاه یا زندان به سر می‌برند و از سرنوشت تعدادی از آنها نیز اطلاعی در دست نیست. یک نفر از این افراد نیز برای اجرای حکم به زندان منتقل شده است.

  • صدور حکم

ـ دست‌کم برای ١٢ شهروند و فعال کُرد از سوی دادگا‌ه‌های انقلاب و کیفری شهرهای سنندج، سقز، مهاباد، ایلام، ارومیه، مشهد، تهران و کرمانشاه به احکام حبس، شلاق و اعدام محکوم شده‌اند.


ـ رضا رسایی، شهروند کُرد یارسان اهل شهرستان صحنه در استان کرمانشاه از سوی شعبه ۲ دادگاه کیفری یک کرمانشاه به اتهام‌های «مباشرت در قتل عمد» نادر بیرامی، رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران شهرستان صحنه، «مباشرت در ايراد جراحات عمدی غيرکشنده غير منتهی به مرگ»، «تظاهر و قدرت نمایی با چاقو» و «اخلال در نظم عمومی از طريق ايجاد هياهو و جنجال» به اعدام (قصاص نفس)، پرداخت دیه، یک سال حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق محکوم شده است.

او به دنبال مراسم بیست و یکمین سالگرد جان باختن سید خلیل عالی‌نژاد، هنرمند سرشناس و از رهبران جامعه یارسان که در تاریخ ۲۷ آبان ۱۴۰۱ در شهر صحنه استان کرمانشاه برگزار شد و متاثر از اعتراضات سراسری پس از قتل حکومتی ژینا مهسا امینی به صحنه اعتراضات مردمی تبدیل گشت، در شهریار استان تهران بازداشت شد.

در این مراسم نیروهای نظامی-امنیتی حاضر در محل در پاسخ به شعارهای مردم با پرتاب گاز اشک‌آور و شلیک گلوله شرکت‌کنندگان را مورد حمله قرار دادند و تعداد زیادی از حاضران در این مراسم را بازداشت کردند. یک روز پس از این مراسم خبرگزاری‌های حکومتی از کشته شدن نادر بیرامی از مقامات بلندپایه امنیتی شهر صحنه در جریان این مراسم خبر دادند.

ـ نایب عسکری، زندانی سیاسی کُرد که پیش‌تر به صورت غیابی از سوی شعبه دوم دادگاه انقلاب اسلامی ارومیه به به اتهام «بغی» از طریق عضویت در حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) به اعدام محکوم شده بود، پس از درخواست واخواهی و برگزاری چند جلسە دادگاە حضوری، مجددا از سوی همین شعبه به اعدام محکوم شد.

  • اعتصاب غذای زندانیان

ـ نایب عسکری و عبدالعزیر گل‌محمدی، دو زندانی سیاسی کُرد در زندان ارومیه دست به اعتصاب غذا زدند.

نایب عسکری در تاریخ ۶ مهر در اعتراض به ادامه فشار نهادهای امنیتی برای صدور دوباره حکم اعدام دست به اعتصاب غذا زد. او که سه روز را در اعصاب غذا گذراند با دستور مسئولین زندان به سلول انفرادی منتقل شد.


ـ عبدالعزیز گل‌محمدی در تاریخ ۲۲ مهر در اعتراض به مخالفت سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با درخواست مرخصی‌اش دست به اعتصاب غذا زد. این اعتصاب تا زمان تهیه این گزارش همچنان ادامه دارد.

  • وضعیت جسمی زندانیان

ـ ارسلان خودکام، زندانی سیاسی کُرد محکوم به حبس ابد در زندان مرکزی ارومیه، به دلیل محرومیت از دسترسی به خدمات پزشکی با خطر از دست دادن بینایی یک چشم خود مواجه است.
او که از پنج سال و نیم در زندان به سر می‌برد، طی این مدت به دلیل شرایط سخت بازداشت، حبس، شکنجه و همچنین عدم دسترسی به خدمات پزشکی، دچار بیماری‌های جسمی و روحی شده است.

این زندانی سیاسی اواسط مهر ماه به دلیل افت فشار به بهداری زندان منتقل شد، اما به دلیل تزریق آمپول اشتباه وضعیت سلامتی او وخیم‌تر و بینایی یک چشم او کمتر شده است؛ به شکلی که خطر نابینایی او را تهدید می‌کند.

اعدام‌ها:

ردیفنام و نام خانوادگی اهلاتهامتاریخ اجرای حکممحل اجرای حکمتوضیحات
1ساسان فرضی پورخرم آبادقتل عمد۸ مهر پارسیلون خرم آبادمتولد ۱۳۷۱ شهر خرم‌آباد در سال ۱۳۹۷ به اتهام « قتل عمد» بازداشت و به اعدام( قصاص نفس) محکوم شده بود.
2محمدباقر بازگیرخرم آبادقتل عمد۸ مهر پارسیلون خرم آباددر سال ۱۴۰۰ به اتهام قتل یک روحانی بازداشت شد
3حسین بهره مندربط سردشتمواد مخدر۱۹ مهر همدان
4حسین محمدیبوکانمواد مخدر۲۰ مهر لاکان رشت
5یاسر گلزردیانکوهدشتمواد مخدر۲۵ مهرخرم آباداجرای حکم پس از حدود ۶ سال حبس
6سجاد مرادیمواد مخدر۲۵ مهرخرم آباد
7فتح الله رشنوکوهدشتمواد مخدر۲۷ مهرخرم آباد
8وحید کاکاوندکوهدشتمواد مخدر۲۷ مهرخرم آباد
9خسرو نقیانیکوهدشتمواد مخدر۳۰ مهرندامتگاه مرکزی کرج۳۰ ساله، اجرای حکم پس از حدود ۵ سال حبس

زن‌کُشی:

ردیفنام و نام خانوادگیمحل وقوعتاریخ وقوعتوضیحات
1فاطمه محمدپناهیسردشت۷ مهرقربانی کودک همسری که تنها ۱۷ سال داشت و قصد جدایی از همسرش را داشت توسط دو برادر ناتنی اش کشته شد
2شهین ابراهیم زادهروستای گولان سردشت۱۳ مهر۲۱ ساله توسط پدر و عمویش از طریق خفگی کشته شد
3تروسکه عبدالله زادهپیرانشهر۲۲ مهر۲۱ ساله قربانی کودک همسری توسط پدر و عمویش از طریق خفگی و ضرب و شتم کشته شد

بازداشت‌ها:

ردیفناممحل بازداشتتاریخ بازداشتحوزه فعالیتمحل نگهداری و آخرین وضعیت
1محمد زندکریمیدهگلاناوایل مهرشهروندنامشخص
2سجاد شروندیایلاماوایل مهرشهروندنامشخص
3نرگس سلیمانیقروهاوایل مهرشهروندنامشخص
4فرشته فداییقروهاوایل مهرشهروندنامشخص
5سینا دلیریایلاماوایل مهرشهروندنامشخص
6احمد ابراهیمیایلاماوایل مهرشهروندنامشخص
7کامیار خالق پناهسنندجاوایل مهرشهروندنامشخص
8پدرام فیضیکامیاراناوایل مهرشهروندنامشخص
9رسول فدایی فرقروهاوایل مهرشهروندنامشخص
10کیوان کمانگرنسبسنندج۳ مهرفعال مدنینامشخص
11شاهو عزیزیسقز۳ مهرشهروندنامشخص
12حسین سنگرآبادیقروه۴ مهرشهروندنامشخص
13سولماز حسن زادهسقز۵ مهرخواهر محمد حسن زادهنامشخص
14شیدا رضاییسقز۵ مهرشهروندنامشخص
15شیرین خیاطسقز۵ مهرشهروندنامشخص
16سیمین خیاطسقز۵ مهرشهروندنامشخص
17مصطفی روشنیبوکان۵ مهرشهروندنامشخص
18کیانوش چراغیدهلران۵ مهرشهروندنامشخص
19قهرمان لطفیبوکان۵ مهرشهروندنامشخص
20طاهر امانیبوکان۵ مهرشهروندنامشخص
21سلام محمودیپیرانشهر۵ مهرشهروندنامشخص
22سید اسعد یوسفیبوکان۵ مهرشهروندنامشخص
23سید بهالدین حسینیدیواندره۵ مهرشهروندنامشخص
24ارسلان دیوارگرسنندج۶ مهرشهروندبا تودیع وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی ۲۵ مهر به صورت موقت آزاد شد
25مصطفی درافتادهپیرانشهر۶ مهرشهروندنامشخص
26باران عزیمیسروآباد۶ مهرشهروندنامشخص
27فواد حسینیسروآباد۶ مهرشهروندنامشخص
28مسعود امیریتهران۷ مهرشهروندنامشخص
29فرهاد شیریدیواندره۹ مهرشهروندنامشخص
30احمد تکلیفیآبدانان۱۰ مهرشهروندنامشخص
31کیوان رحیمیسقز۱۳ مهر فعال رسانه اینامشخص
32میلاد رحیمیقروه۱۵ مهرشهروندنامشخص
33علی برادرانتکاباواسط مهرشهروندانتقال به زندان میاندوآب
34علی سرویتکاباواسط مهرشهروندانتقال به زندان میاندوآب
35عارف زمانیتکاباواسط مهرشهروندانتقال به زندان میاندوآب
36امین قهرمانیتکاباواسط مهرشهروندانتقال به زندان میاندوآب
37معروف سالمیتکاباواسط مهرشهروندانتقال به زندان میاندوآب
38زاهد مجنونیتکاباواسط مهرشهروندانتقال به زندان میاندوآب
39مهدی مجنونیتکاباواسط مهرشهروندانتقال به زندان میاندوآب
40ایوب احمدیسنندج۱۶ مهرشهروندانتقال به زندان میاندوآب
41پویا خضریمهاباد۱۸ مهرشهروندانتقال به یک بازداشتگاه امنیتی در ارومیه
42پیشوا ابراهیم پورمهاباد۱۸ مهرشهروندنامشخص
43ناصر سرگرانسقز۱۹ مهروکیل و استاد دانشگاه و فعال حقوق افراد دارای معلولیتآزاد شد
44اقبال مجیدیسنندج۲۲ مهرشهروندنامشخص
45آمیار عبدالله زادهقروه۲۳ مهردانش آموزساعت ۹ صبح به اداره آموزش و پرورش احضار و آنجا توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده و مورد ضرب و شتم قرار گرته. در اثر ضرب و شتم دچار خونریزی کلیه شد و ساعت ۱۵ بعدازظهر آزاد شد.
46مهدی قنبریقروه۲۵ مهرشهروندانتقال به بازداشتگاه اداره اطلاعات سنندج
47نیما خالدیانقروه۲۵ مهرشهروند
48یاسین صمصاماشنویه۲۹ مهرشهروندبرای اجرای حکم ۴ سال و ۹ ماه حبس بازداشت و روانه زندان شد

کولبران:

ردیفنام و نام خانوادگی اهلمحل وقوعتاریخ وقوعکشته – زخمی توضیحات
1صباحروستای هلوژان مریوانته ته هورامان۱ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
2کنعان تباسیده روستای هلوژان مریوانته ته هورامان۱ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
3جوهر فکریسقزهنگه ژال بانه۱ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
4فرهاد قادرپوربانهکانی سور بانه۲ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
5ارسلان صفیاریروستای گزگسک پیرانشهرپیرانشهر۷ مهرزخمیانفجار مین
6رحمان جمشیدیپاوهنودشه۹ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
7محمد خالدیروستای چیچوران بانههنگه ژال بانه۹ مهرکشتهبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
8فایق علیمحمدیسقزبسطام سقز۱۲ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
9مولود بیشیرپیرانشهردلاوان پیرانشهر۱۳ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
10صفر رستمیسرپل ذهابهنگه ژال بانه۱۵ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
11امیر کریمی روستای گوشخانی سروآبادانجیران مریوان۱۵ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
12محسن ولی الهیجوانرودنوسود۱۷ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
13کمال اشتریبوکانهنگه ژال بانه۲۳ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
14بهروز مرادیثلاث باباجانیپاوه۲۰ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
15عماد محمودیثلاث باباجانیپاوه۲۰ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
16هدایت قادریثلاث باباجانیپاوه۲۰ مهرزخمیبا تیراندازی نیروهای مرزبانی
17فرید وطنی رسولروستای نشکاش مریوانده ره وان مریوان۲۶ مهرکشتهبا تیراندازی نیروهای مرزبانی

انفجار مین:

ردیفنام و نام خانوادگیمحل انفجارتاریخ وقوعوضعیتتوضیحات
1پیشوا علیار سلیمانیه کردستان عراق۲۵ مهرکشته۲۵ ساله و اهل شهر بانه

کارگران:

ردیفناممحل وقوعتاریخ وقوعمرگ -مصدومیتتوضیحات
1مارتین حسین‌پناهیسنندج۲۸ مهرمرگ کودک کار ۱۶ ساله، بر اثر حادثه کار در کارخانه جان خود را از دست داد

احکام صادر شده:

ردیفنام و نام خانوادگی ساکناتهامتاریخ صدور حکمدادگاه صادر کنندهمحکومیت
1کامران ساختمانگرسنندجفعالیت تبلیغی علیه نظام از طریق رسانه های اجتماعی و مصاحبه با شیکه های تلویزیونیاوایل مهرشعبه اول دادگاه انقلاب سنندج۳ ماه حبس تعزیری و جریمه نقدی
2مجید خادمیکورد ساکن بهبهاناوایل مهرشعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری بهبهان۴ سال و ۴ ماه حبس و ۴۵ ضربه شلاق. ۲ سال از این حبس به مدت ۵ سال تعلیقی است.
3فیروز عبدالهیسقزعضویت در حزب دمکرات کردستان ایران و فعالیت تبلیغی علیه جمهوری اسلامی ایراناوایل مهرشعبه ۱ دادگاه انقلاب سقز۱ سال حبس تعزیری
4عبدالله حمزهسقزعضویت در یکی از احزاب کرد اپوزسیون حکومت ایران و ارتباط گیری با آن۴ مهرشعبه ۱ دادگاه انقلاب سقز۱ سال حبس تعزیری
5سکینه پروانهقوچاناجتماع و تبانی علیه امنیت کشور٬ تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی و توهین به رهبری۱۴ مهرشعبه ۱ دادگاه انقلاب مشهد۷ سال و ۶ ماه حبس تعزیری
6یوسف بکریمهابادهمکاری با حزب دمکرات کردستان ایران و مشارکت در جنبش زن٬ زندگی٬ آزادیاواسط مهرشعبه ۱ دادگاه انقلاب مهاباد۴۰ ماه حبس تعزیری
7غلامرضا رساییصحنه مباشرت در قتل عمد٬ مباشرت در ایراد جراحات عمدی غیرکشنده غیرمنتهی به مرگ٬ تظاهر و قدرت نمایی با چاقو٬ اخلال در نظم عمومی از طریق ایجاد هیاهو و جنجال۱۵ مهرشعبه ۲ دادگاه کیفری ۱ کرمانشاهاعدام٬ پرداخت دیه٬ ۱ سال حبس تعزیری و ۷۴ ضربه شلاق
8ادریس منبریسنندجاخلال در نظم عمومی۱۷ مهرشعبه ۱۰۶ دادگاه کیفری ۲ سنندج۱ سال حبس تعزیری٬ تبعید به زندان دیزل آباد کرمانشاه و ۴۰ ضربه شلاق تعزیری درجه ۶
9امیرحسین موسویانآبدانانتبلیغ علیه جمهوری اسلامی و توهین به علی خامنه ای۲۴ مهرشعبه ۲ دادگاه انقلاب ایلام۱۶ ماه حبس. ۱۳ ماه از این مدت تعلیقی است و ۳ ماه دیگر آن به ۳ میلیون جزای نقدی تخفیف داده شده است.
10نایب عسکریارومیهبغی از طریق عضویت در حزب حیات آزاد کردستان (پژاک)۲۴ مهرشعبه ۲ دادگاه انقلاب ارومیهصدور مجدد حکم اعدام
11مکاییل منبریسنندجعضویت در یکی از احزاب کرد اپوزسیون حکومت ایران و تبلیغ علیه نظام۲۵ مهرشعبه اول دادگاه انقلاب سنندج۶ سال حبس تعلیقی و مجازات تکمیلی دو سال منع خروج از کشور و مراجعه مستمر به مدت ۴ ماه به اداره اطلاعات سنندج
12صالح نیکبختتهرانتبلیغ علیه نظام۲۵ مهرشعبه ۲۸ دادگاه انقلاب اسلامی تهران۱ سال حبس تعزیری و مجازات تکمیلی منع فعالیت در فضای مجازی به مدت ۲ سال