شبکه حقوق بشر کردستان

در گزارش پیشرو به موارد نقض حقوق بشر شهروندان کُرد در ایران طی سال ۱۴۰۱ پرداخته خواهد شد. در این سال همچون سال‌های پیش نقض حقوق شهروندان کُرد با دلایل زبانی، مذهبی، فرهنگی، جنسیتی، گرایش جنسی، طبقاتی، سیاسی و… به واسطه قوانین تبعیض‌آمیز جمهوری اسلامی و برخوردهای سرکوب‌گرانه و خشونت‌آمیز نهادهای امنیتی، نظامی، قضایی و اجرایی حکومت تداوم داشته است.

در بخش‌های مختلف این گزارش آمار جان‌باختگان در جریان اعتراضات مردمی، بازداشت‌شدگان، کشتار و مجروحیت کولبران، قتل شهروندان، اعدام، کشتار و ترور نیروهای اپوزیسیون، زن‌کشی، جان باختن شهروندان در نتیجه انفجار مین و در حین کار گردآوری شده است.

با وجود تلاش شبکه حقوق بشر کردستان برای اطلاع‌رسانی و مستندسازی موارد متعدد نقض حقوق بشر در کردستان، لازم به تاکید است که آمار و اطلاعات ارائه شده در این گزارش تنها شامل مواردی است که یا پیشتر از سوی شبکه حقوق بشر کردستان تایید و منتشر شده و یا در مواردی که از اخبار و اطلاعات منابع دیگر استفاده شده، شبکه حقوق بشر کردستان مستقلا با انجام تحقیقات نسبت به راستی‌آزمایی آنها اقدامات لازم را انجام داده است. با این وجود ما اعتقاد داریم این گزارش شامل تمامی موارد نقض حقوق شهروندان کُرد در ایران نیست و مطمئنا بسیاری از موارد دیگر وجود دارند که به دلایل مختلف از جمله فشار نهادهای امنیتی بر افراد و خانواده‌ها در مورد آنها اطلاع‌رسانی نشده و در اخبار رسانه‌ها و سازمان‌های حقوق بشری به این موارد اشاره‌ایی نشده است.

در سال ۱۴۰۱ همچنین شاهد اعتراضات گسترده و کم‌سابقه مردمی در بسیاری از شهرهای ایران بودیم که همچنان نیز ادامه دارد. این خیزش که از آن تحت عنوان انقلاب ژینا یا ژن ژیان ئازدای / زن زندگی آزادی نام برده می‌شود، پس از قتل حکومتی ژینا مهسا امینی و تجمع مردمی در مقابل بیمارستان کسری در تهران در تاریخ ۲۶ شهریور با حضور گسترده مردم در مراسم خاکسپاری این زن کُرد در سقز آغاز شد.

ژینا مهسا امینی، زن کُرد اهل سقز در تاریخ ۲۲ شهریور در یکی از خیابان‌های تهران توسط گشت ارشاد ( پلیس امنیت اخلاقی جمهوری اسلامی ایران) به دلیل “حجاب” با توسل به خشونت بازداشت شد و به فاصله کمتر از دو ساعت  پس از انتقال به ساختمان پلیس امنیت اخلاقی تهران در خیابان وزرا به دلیل شدت ضربات وارد شده به سرش از سوی ماموران گشت ارشاد بیهوش و به بیمارستان کسری منتقل شد. بر اساس گزارش‌های منتشر شده ژینا مهسا امینی زمانی به بیمارستان انتقال یافته که بر اثر شدت ضربه وارده به سرش دچار مرگ مغزی شده بود. او سه روز بعد در تاریخ ۲۵ شهریور در بیمارستان کسری تهران جان باخت.

هر چند جمهوری اسلامی به رویه همیشگی و با سناریوی تکراری علت مرگ ژینا مهسا امینی را «حمله قلبی» به دلیل «بیماری زمینه‌ایی» اعلام کرد اما خانواده وی با رد این ادعا تاکید کردند که فرزندشان پیش از بازداشت کاملا سالم بوده‌ است، همچنین چند شاهد عینی که خود از بازداشت‌ شدگان گشت ارشاد در زمان و محل بازداشت ژینا مهسا بودند و در همان ون گشت ارشاد همراه او حضور داشتند، بعدها خشونت فیزیکی و ضرب و شتم شدید نیروهای پلیس علیه مهسا امینی که باعث شکستگی جمجمه او شده بود را تأیید کردند. به گفته صالح نیکبخت، وکیل خانواده ژینا مهسا امینی تا کنون هیچ اقدام قضایی در مورد این پرونده صورت نگرفته و تحقیقات بدون حضور خانواده و وکیل انجام شده است.

قتل حکومتی ژینا مهسا امینی موجی گسترده از اعتراضات مردمی را در ایران به دنبال داشت که شهرهای مختلف کردستان یکی از کانون‌های اصلی آن بوده و است. طی این اعتراضات کم‌سابقه هزاران نفر بازداشت و صدها نفر توسط نیروهای نظامی-امنیتی جمهوری اسلامی کشته شدند. هزاران نفر نیز در نتیجه تیراندازی و ضرب و شتم نیروهای نظامی-امنیتی مجروح شدند. مجروحیت‌هایی که در بسیاری از موارد منجر به صدمات جبران ناپذیری از جمله نابینایی افراد شده است.

بسیاری از بازداشت‌شدگان همچنان با قرار بازداشت یا حکم حبس در بازداشتگاه‌ها و زندان‌ها به سر می‌بردند. در این میان دست‌کم ۸ شهروند بازداشت شده کُرد در زندان‌های رجایی شهر کرج، سنندج و ارومیه با اتهام «محاربه» و «افساد فی الارض» مواجه شده و در خطر صدور حکم اعدام قرار داردند.

سازمان حقوق بشر ایران در آخرین گزارش خود که در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۴۰۲ منتشر کرده است، تعداد کشته شدگان در جریان اعتراضات مردمی سال ۱۴۰۱ را حداقل ۵۷۳ نفر اعلام کرده است. بر اساس این گزارش اکثر کشته شدگان به ترتیب از بلوچستان، کردستان و تهران بوده‌اند. شبکه حقوق بشر کردستان اسامی و مشخصات ۱۲۳ نفر از شهروندان کُرد جان‌باخته در این اعتراضات را ثبت کرده است که ۱۱ نفر از آنها کودک هستند.

بر اساس این آمار ۱۱۲ نفر از این تعداد با شلیک مستقیم گلوله‌های ساچمه‌ایی و جنگی یا با ضربات باتوم و چاقو توسط نیروهای نظامی-امنیتی در جریان اعتراضات مردمی در خیابان یا پس از انتقال به بیمارستان کشته شدند. ۸ نفر پس از بازداشت توسط نیروهای نظامی-امنیتی در اثر شکنجه در بازداشتگاه یا مدت کوتاهی پس از آزادی جان باختند. مرگ ۲ نفر به روشی مشکوک بوده که گفته می‌شود توسط نیروهای حکومتی انجام شده است و یک نفر از معترضان با اتهام «افساد فی‌الارض» اعدام شد.

بیشترین تعداد جان‌باختگان از شهرهای سنندج، بوکان و مهاباد بوده است: ۴۹ نفر در استان آذربایجان غربی (بوکان ۱۷ نفر، مهاباد ۱۳ نفر، پیرانشهر ۸ نفر، ارومیه ۵ نفر، اشنویه ۳ نفر و سردشت ۱ نفر)، ۳۹ نفر در استان کردستان (سنندج ۲۰ نفر، سقز ۵ نفر، دیواندره ۴ نفر، بانه ۳ نفر، کامیاران ۳ نفر، دهگلان ۳ نفر و مریوان ۱ نفر)، ۲۱ نفر در استان کرمانشاه (کرمانشاه ۸ نفر، جوانرود ۸ نفر، اسلام آباد غرب ۳ نفر، قصرشیرین ۱ نفر و ثلاث باباجانی ۱ نفر)، ۶ نفر در استان تهران (تهران ۴ نفر، ورامین ۱ نفر، شهریار ۱ نفر)، ۵ نفر در استان البرز (کرج ۵ نفر)، ۱ نفر در استان ایلام (ایلام ۱ نفر)، ۱ نفر در استان خراسان رضوی (قوچان ۱ نفر)، ۱ نفر در استان قزوین (قزوین ۱ نفر) و ۱ نفر در استان مرکزی (اراک ۱ نفر).

جان‌باختگان در جریان اعتراضات خیابانی

۱. فریدون محمودی، ۳۳ ساله و پدر دو فرزند در تاریخ ۲۸ شهریور در جریان اعتراضات مردمی سقز با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد.

۲. رضا لطفی، ۲۰ ساله در تاریخ ۲۸ شهریور در جریان اعتراضات مردمی دهگلان با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد.

۳. محسن محمدی، ۳۲ ساله در تاریخ ۲۸ شهریور در جریان اعتراضات مردمی دیواندره با تیراندازی نیروهای ضد شورش مجروح و یک روز بعد به دلیل شدت جراحات در بیمارستان کوثر سنندج جان باخت.

۴. فواد قدیمی، ۳۹ ساله و پدر دو فرزند در تاریخ ۲۸ شهریور در جریان اعتراضات مردمی دیواندره با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی مجروح و پس از دو روز بستری شدن در بیمارستان کوثر سنندج جان باخت.

۵. صمد برگی‌نیا، ۵۲ ساله در تاریخ ۲۹ شهریور در جریان اعتراضات مردمی پیرانشهر با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی مجروح شد و در تاریخ ۶ مهر به دلیل شدت جراحات در بیمارستان خمینی شهر ارومیه جان باخت.

۶. زکریا خیال، ۱۶ ساله در تاریخ ۲۹ شهریور در جریان اعتراضات مردمی پیرانشهر با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد.

۷. فرجاد درویشی، ۲۳ ساله در تاریخ ۲۹ شهریور در جریان اعتراضات مردمی در شهرک ولیعصر ارومیه با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد.

۸. رضا شهپرنیا، ۲۳ ساله در تاریخ ۲۹ شهریور در جریان اعتراضات مردمی کرمانشاه با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد.

۹. مینو مجیدی، ۶۳ ساله و مادر سه فرزند در تاریخ ۲۹ شهریور در جریان اعتراضات مردمی در خیابان نوبهار کرمانشاه با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد. این شهروند کُرد اصالتا اهل قصرشیرین بود و به دلیل جنگ ایران و عراق به شهر کرمانشاه مهاجرت کرد. او پس از انقلاب ۵۷ از تربیت معلم پاکسازی شده بود و در دورانی از زندگی‌اش به صورت داوطلبانه به عنوان مربی تنیس روی میز ناشنوایان فعالیت می‌کرد.

۱۰. عبدالسلام قادر گلوان، ۳۲ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی اشنویه با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی مجروح شد و در تاریخ ۴ مهر به دلیل شدت جراحات در بیمارستان خمینی شهر ارومیه جان باخت.

۱۱. روزبه خادمیان، ۳۲ ساله، اهل سنقر و ساکن کرج در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی این شهر با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۱۲. علیرضا فتحی، ۲۲ ساله، اهل سنقر و ساکن قزوین در تاریخ ۳۰ شهریور در شهرک صنعتی الوند قزوین با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۱۳. محمد زارعی، اهل سنقر و ساکن ورامین در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی این شهر در منطقه «باقرآباد» با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۱۴. امیرحسین بساطی، ۱۶ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی کرمانشاه از فاصله چند متری با اسلحه ساچمه‌زن نیروهای ضدشورش هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.

۱۵. ایمان محمدی، ۲۲ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی اسلام آباد غرب در اطراف ساختمان فرمانداری با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۱۶. سعید محمدی، ۲۵ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی اسلام آباد غرب در اطراف ساختمان فرمانداری با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۱۷. امیرعلی فولادی (انوشیروان) در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی اسلام آباد غرب در اطراف ساختمان فرمانداری با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۱۸. محسن قیصری، ۲۵ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی ایلام در خیابان طالقانی با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد.

۱۹. صدرالدین لیتانی، ۲۷ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی پیرانشهر با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد.

۲۰. میلان حقیقی، ۲۱ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان برگزاری اعتراضات مردمی اشنویه با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد.

۲۱. امین معرفت، ۱۶ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی اشنویه با تیراندازی نیروهای ضد شورش کشته شد.

۲۲. عبدالله محمودپور، ۱۶ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی روستای «بالو» ارومیه با تیراندازی نیروهای بسیج کشته شد.

۲۳. دانش رهنما، ۲۵ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان برگزاری اعتراضات مردمی روستای «بالو» ارومیه با تیراندازی نیروهای بسیج کشته شد.

۲۴. نیما (اصلان) شفق‌دوست، ۱۷ ساله در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی شهرک اسلام‌آباد ارومیه با تیراندازی نیروهای ضد شورش و اصابت ده‌ها گلوله ساچمه‌ایی به شدت زخمی شد. او پس از ۱۲ روز تحت مداوا بودن در منزل در تاریخ ۱۲ مهر به دلیل وخیم شدن وضعیت جسمی‌اش به بیمارستان خمینی ارومیه منتقل شد اما پس از چند ساعت به دلیل عفونت شدید جان خود را از دست داد.

۲۵. عرفان خزایی، اهل کرمانشاه و ساکن شهریار استان تهران در تاریخ ۳۰ شهریور در جریان اعتراضات مردمی در شهریار با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۲۶. علی مظفری، ۱۷ ساله و شهروند کُرد کرمانج اهل قوچان در تاریخ ۳۱ شهریور در جریان اعتراضات مردمی این شهر از فاصله نزدیک هدف گلوله ساچمه‌ایی نیروهای ضد شورش قرار گرفت. وی در حالی که زخمی شده بود از سوی چند مامور لباس شخصی به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفت. او توسط دوستانش به بیمارستان انتقال یافت اما پس از چند ساعت به دلیل خونریزی شدید جان باخت.

۲۷. مختار احمدی در تاریخ ۹ مهر در جریان اعتراضات مردمی مریوان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۲۸. یحیی رحیمی، ۳۱ ساله در تاریخ ۱۶ مهر در جریان اعتراضات مردمی سنندج در سه راه تاج در حالی که با خودروی شخصی در حرکت بود به دلیل بوق زدن ممتد از سوی نیروهای لباس شخصی هدف تیراندازی با اسلحه ساچمه‌زن قرار گرفت و کشته شد.

۲۹. محمد امینی، ۳۳ ساله در تاریخ ۱۶ مهر در جریان اعتراضات مردمی سنندج در محله کارآموزی با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۳۰. داریوش علی‌زاده در تاریخ ۱۶ مهر در جریان اعتراضات مردمی سنندج در خیابان سیروس با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۳۱. پیمان منبری، ۲۵ ساله در تاریخ ۱۶ مهر در جریان اعتراضات مردمی سنندج از پشت سر هدف گلوله جنگی ماموران امنیتی قرار گرفت و کشته شد.

۳۲. آریان مریدی، ۱۹ ساله در تاریخ ۱۷ مهر در جریان اعتراضات مردمی ثلاث باباجانی با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی مجروح شد و یک روز بعد به دلیل شدت جراحات در یکی از مراکز درمانی کرمانشاه جان باخت.

۳۳. سید محمد حسینی در تاریخ ۲۰ مهر در جریان اعتراضات مردمی در محله مسکن مهر کوهدشت سقز به دلیل اعتراضات و مقاومت در برابر نیروهای ضدشورش که مشغول تخریب خودروی شهروندان بودند توسط یک خودروی ضد شورش زیر گرفته شد.

شاهدان عینی می‌گویند خودروی ضد شورش برای اطمینان از کشته شدن وی بار دیگر از روی جسد وی رد شده است. به دلیل فشار نهادهای امنیتی خانواده سید محمد حسینی اعلام کرده‌اند که او در اثر تصادف جان باخته است.

۳۴. رامین کرمی، ۳۱ ساله در تاریخ ۲۰ مهر در جریان اعتراضات مردمی کرمانشاه از سوی نیروهای نظامی-امنیتی هدف شلیک گلوله قرار گرفت و پس از ۸ روز خبر جان‌ باختن او از سوی نهادهای امنیتی به خانواده‌اش اطلاع داده شد.

۳۵. کمال فقهی، ۴۶ ساله، مهندس برق نیروگاه حرارتی بناب در تاریخ ۲۰ مهر در جریان اعتراضات مردمی بوکان در حالی که روی پشت بام خانه بود هدف تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی قرار گرفت و پس از انتقال به بیمارستان به دلیل شدت جراحات جان باخت.

۳۶. عزیز مرادی در تاریخ ۲۰ مهر در جریان اعتراضات مردمی در محله نایسر سنندج از سوی نیروهای نظامی-امنیتی هدف تیراندازی با گلوله جنگی قرار گرفت و کشته شد.

۳۷. آٰرمین صیادی، ۱۸ ساله در تاریخ ۲۰ مهر در جریان اعتراضات مردمی در شهرک دره دریژ کرمانشاه در حالی که در خودروی شخصی در حرکت بود با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد. دو سرنشین دیگر این خودرو نیز در نتیجه اصابت گلوله به شدت مجروح و به بیمارستان منتقل شدند.

۳۸. سینا نادری، ۲۳ ساله در تاریخ ۲۰ مهر در جریان اعتراضات مردمی در شهرک دره دریژ کرمانشاه با تیراندازی هدفمند ماموران سپاه پاسداران و اصابت دو گلوله جنگی کشته شد.

۳۹. فایق مام‌قادری، ۳۷ ساله در تاریخ ۲۳ مهر با تیراندازی نیروهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران به خودروی شخصی‌اش زخمی شد و در تاریخ ۱۸ آبان به دلیل شدت جراحات در بیمارستان خمینی ارومیه جان باخت.

نیروهای سپاه پاسداران در تاریخ ۲۳ مهر برای بازداشت برادر فایق مام‌قادری به دلیل شرکت در اعتراضات مردمی به منزل خانوادگی آنها در مهاباد یورش برده بودند. فایق مام‌قادری پس از اطلاع با خودروی خود در حال حرکت به سمت منزل خانوادگی‌شان بود که نیروهای سپاه پاسداران خودروی او را به رگبار بستند.

۴۰. علیرضا حسینی، اهل کرمانشاه و ساکن تهران در شب چهارشنبه ۲۷ مهر در حمله نیروهای امنیتی-نظامی به منزلش در تهران کشته شد. این خانه که محل زندگی تعدادی از کارگران مهاجر در تهران بوده به ظن حضور آنها در اعتراضات و به قصد بازداشت این افراد مورد حمله قرار گرفت.

۴۱. محمد لطف‌الهی، ۲۶ ساله در تاریخ ۴ آبان، در جریان اعتراضات مردمی سنندج در اثر تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی زخمی و بازداشت شد وی در حالی که به شدت مجروح شده بود توسط نیروهای سپاه به یک خودروی ون منتقل و از آنجا به یک مکان نامعلوم انتقال یافت. بامداد روز پنج‌شنبه ۵ آبان جسد این شهروند با شرکت تعدادی از اعضای خانواده‌اش در حالی که نیروهای امنیتی در محل حضور داشت، دفن شد.

۴۲. سارینا ساعدی، ۱۶ ساله در تاریخ ۴ آبان در جریان اعتراضات مردمی در محله نایسر سنندج با ضربات باتوم نیروهای نظامی-امنیتی به شدت مجروح شد. این کودک صبح روز بعد به بیمارستان توحید سنندج منتقل شد اما پس از چند ساعت به دلیل شدت جراحات جان خود را از دست داد. در ساعت ۲ بامداد روز جمعه ۶ آبان پیکر این کودک تنها با حضور چندین نفر از اعضای خانواده‌اش در بهشت محمدی سنندج به خاک سپرده شد.

هرچند پدر سارینا ساعدی در نتیجه فشار و تهدید نهادهای امنیتی با حضور اجباری در برنامه صدا و سیمای استان کردستان علت مرگ دخترش را مصرف بی‌رویه دارو عنوان کرد، اما در روزهای بعد مادر و اعضای دیگر خانواده این ادعا و اعترافات اجباری را رد کردند.

۴۳. افشین آشام، ۲۸ ساله در تاریخ ۴ آبان در جریان اعتراضات مردمی قصرشیرین با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۴۴. کیوان درویشی، ۴۲ ساله در تاریخ ۴ آبان در «کمربندی ۲۵» سنندج، بر اثر اصابت گلوله ساچمه‌ای به نقاط حیاتی بدن از طرف نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد. این در حالی است که به گفته یک منبع مطلع نزدیک به خانواده وی، در برگه پزشکی قانونی آقای درویشی، علت فوت او «ایست قلبی» عنوان شده است.

۴۵. اسماعیل (سمکو) مولودی، ۳۵ ساله در تاریخ ۴ آبان در جریان اعتراضات مردمی در چهلمین روز قتل حکومتی ژینا مهسا امینی در مهاباد با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۴۶. فریدون فرجی، ۲۸ ساله در تاریخ ۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی در چهلمین روز قتل حکومتی ژینا مهسا امینی در سقز با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۴۷. مسعود احمدزاده در تاریخ ۵ آبان در در جریان اعتراضاتی که پس از خاکسپاری سمکو مولودی از جان‌باختگان اعتراضات مردمی در مهاباد برگزار شد با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی مجروح شد و یک روز بعد در اثر شدت جراحات جان باخت.

۴۸. فرشته احمدی، ۳۲ ساله و مادر ۲ فرزند در تاریخ ۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی مهاباد در حالی که در حالی که در پشت بام خانه‌ یکی از بستگانیش حضور داشت از سوی نیروهای نظامی-امنیتی هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.

۴۹. محمد شریعتی در تاریخ ۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی در چهلمین روز قتل حکومتی ژینا مهسا امینی در سنندج با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۵۰. شاهو خضری در تاریخ ۵ آبان در جریان اعتراضاتی که پس از خاکسپاری سمکو مولودی از جان‌باختگان اعتراضات مردمی در مهاباد برگزار شد با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۵۱. حمید گلی ٤٦ ساله اهل سنندج در تاریخ ۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی در تهران بر اثر ضربات باتوم توسط نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۵۲. کبری شیخه سقا، ۵۲ ساله در تاریخ ۵ آبان در جریان اعتراضاتی که پس از خاکسپاری سمکو مولودی از جان‌باختگان اعتراضات مردمی در مهاباد برگزار شد با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۵۳. زانیار ابوبکری در تاریخ ۵ آبان در در جریان اعتراضاتی که پس از خاکسپاری سمکو مولودی از جان‌باختگان اعتراضات مردمی در مهاباد برگزار شد با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۵۴. مطلب سعید پیرو، ۴۰ ساله در تاریخ ۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی بانه در مقابل منزل در حالی که قصد سوار شدن به خودروی خود را داشت از سوی نیروهای بسیج و ضد شورش هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.

۵۵. داستان رسول، ۳۱ ساله، شهروند اهل کردستان عراق در تاریخ ۶ آبان زمانی که همراه گروهی دیگر از بستگان سعید مطلب پیرو برای شرکت در مراسم ختم او از کردستان عراق به روستای چومان در شهرستان بانه آمده بودند در منطقه صفر مرزی از سوی نیروهای سپاه پاسداران هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد. دو شهروند دیگر اهل کردستان عراق نیز در نتیجه این تیراندازی زخمی شدند.

۵۶. کومار درافتاده، ۱۶ ساله در تاریخ ۷ آبان در جریان اعتراضات مردمی در خیابان «كهنه خانە» پیرانشهر با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۵۷. مومن زندکریمی، ۱۸ ساله در تاریخ ۱۱ آبان در جریان اعتراضات مردمی در چهارراه گلشن سنندج با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد. او از فاصله نزدیک و از پشت با سلاح ساچمه‌ای هدف قرار گرفته است. ماموران امنیتی خانواده او را مجبور کردند پیکر فرزندشان را به صورت شبانه در روستای “ماچکه” دفن کنند.

۵۸. سپهر اعظمی، ۲۴ ساله، اهل صحنه استان کرمانشاه و ساکن کرج در تاریخ ۱۲ آبان پس از برگزاری مراسم چهلم حدیث نجفی در گورستان بی‌بی سکینه، در کمال شهر کرج از فاصله نزدیک هدف تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی قرار گرفت و به شدت مجروح شد. او بیش از یک ماه در بیمارستان مدنی کرج در حالت کما بستری بود و در تاریخ ۱۵ آذر جان باخت.

۵۹. علیرضا کریمی، ۲۰ ساله، اهل اسلام‌آباد غرب استان کرمانشاه و دانشجوی  رشته میکروبیولوژی دانشگاه  آزاد اراک در تاریخ ۱۸ آبان در جریان اعتراضات در این دانشگاه  بر اثر ضربات متعدد باتوم نیروهای نظامی-امنیتی به سرش به شدت مجروح شد و چند ساعت پس از بازگشت به منزل به دلیل ضربه مغزی جان باخت.

۶۰. اردلان قاسمی، ۴۸ ساله و اهل گیلان غرب در تاریخ ۱۹ آبان در حال شعار نویسی در بلوار طاق‌بستان کرمانشاه با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد. ماموران او را که دچار خونریزی شدید بوده به بیمارستان طالقانی کرمانشاه منتقل کردند اما اجازه ندادند که سریعا مورد عمل جراحی قرار گیرد و اردلان پس از چند ساعت در نتیجه خونریزی شدید جان باخت. نهادهای امنیتی در ازای تحویل پیکر اردلان قاسمی به خانواده‌اش مبلغ ۱۶ میلیون تومان از آنها دریافت کرده‌اند. همچنین خانواده را مجبور به امضای نوشته‌ایی کرده‌اند که در آن قید شده، اردلان قاسمی در حین سرقت خودرو هدف تیراندازی ماموران انتظامی قرار گرفته است.

 
۶۱. فواد محمدی، ۳۸ ساله و پدر دو فرزند در تاریخ ۲۴ آبان در جریان اعتراضات مردمی در کامیاران هدف تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران قرار گرفت و پس از انتقال به بیمارستان سینا جان باخت.

۶۲. زانیار الله‌مرادی، ۲۶ ساله در تاریخ ۲۴ آبان در جریان اعتراضات مردمی در محله «کانی‌کوزله» سنندج با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی از فاصله نزدیک مجروح و ساعتی پس از انتقال به بیمارستان توحید در اثر شدت جراحات و خونریزی داخلی جان باخت.

۶۳. عیسی بیگلری، ۳۹ ساله در تاریخ ۲۴ آبان در جریان اعتراضات مردمی در اطراف دانشگاه کردستان سنندج با تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی-امنیتی حکومت به کمرش کشته شد.

۶۴. سامان قادربیگی در تاریخ ۲۴ آبان در جریان اعتراضات مردمی در بوکان هدف تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی زخمی شد و پس از اعزام به یکی از مراکز درمانی ارومیه، یک روز بعد به دلیل شدت جراحات جان خود را از دست داد.

۶۵. فرهاد خسروی، ۳۸ ساله، اهل کرمانشاه در تاریخ ۲۵ آبان در یک خودروی سواری در یکی از خیابان‌های سنندج هدف تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران قرار گرفت و کشته شد.

۶۶. سالار مجاور، ۳۰ ساله در تاریخ ۲۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی در محله میرآباد بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۶۷. محمد حسن‌زاده، ۲۸ ساله در تاریخ ۲۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی در بوکان توسط نیروهای بسیج سپاه پاسداران با ضربات چاقو کشته شد.

۶۸. اسعد رحیمی، ۳۰ ساله در تاریخ ۲۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی در بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۶۹. دانیال پابندی، ۱۷ ساله در تاریخ ۲۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی در محله کریم‌آباد سقز با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۷۰. برهان کرمی، ۳۲ ساله در تاریخ ۲۵ آبان در جریان تجمع مردمی در مقابل منزل خانوادگی فواد محمدی در کامیاران با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۷۱. ابراهیم شریفی، ۲۹ ساله در تاریخ ۲۵ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی زخمی شد و در تاریخ ۸ آذر به دلیل شدت جراحات در بیمارستان سیدالشهدای ارومیه جان باخت.

۷۲. مهران رحمانی، ٢٢ سالە در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی در منطقه “پشتپ بری شیلانان” مهاباد با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی به شدت زخمی شد و در تاریخ ۲۷ آبان در بیمارستان خمینی ارومیه جان باخت.

۷۳. آرام حبیبی در تاریخ ۲۶ آبان پس از برگزاری مراسم چهلم چهار تن از جان‌باختگان سنندج توسط نیروهای لباس شخصی هدف تیراندازی با کلت کمری قرار گرفت و کشته شد.

۷۴. شاهو بهمنی، ۳۶ ساله در تاریخ ۲۶ آبان پس از برگزاری مراسم چهلم چهار تن از جان‌باختگان سنندج با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۷۵. عبدالرحمان بختیاری، ۶۶ ساله و معلم بازنشسته در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی در خیابان سعدی سقز با تیراندازی نیروهای لباس شخصی حکومت به خودرویش و اصابت گلوله به سرش کشته شد.

۷۶. آزاد حسین‌پوری، دانشجوی۳۰ ساله در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی مهاباد با تیراندازی نیروهای بسیج سپاه پاسداران کشته شد.

۷۷. مصطفی شعبانی، ۴۴ ساله که دارای معلولیت ذهنی بود در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان در حالی مقابل درب منزل خود نشسته بود از سوی نیروهای ضد شورش از فاصله چند متری هدف تیراندازی با گلوله ساچمه‌ای قرار گرفت و پس از اعزام به بیمارستان جان خود را از دست داد.

۷۸. غفور مولودی در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۷۹. هژار مام خسروی در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۸۰. هیوا جان‌جان در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۸۱. امجد عنایتی در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۸۲. آسو قادری، ۲۲ ساله اهل ربط شهرستان سردشت در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی بانه با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد. او برای دیدار مادربزرگش به بانه رفته بود در خودروی خود هدف شلیک مستقیم گلوله نیروهای امنیتی قرار گرفت.

۸۳. میلاد معروفی، ورزشکار ۲۳ ساله در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی زخمی و یک روز بعد به دلیل شدت جراحات جان باخت.

۸۴. آریان خوش‌گوار، دانش‌آموز ۱۷ ساله در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی در هر سنندج با ضربات چاقو و باتوم نیروهای یگان ویژه مجروح شد و در تاریخ ۲۴ اسفند پس از ۴ ماه بستری شدن در بیمارستان کوثر به دلیل شدت جراحات جان باخت.

۸۵. شورش نیکنام، ۳۵ ساله در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی مهاباد زخمی شد و در تاریخ ۵ آذر به دلیل شدت جراحات در بیمارستان سیدالشهدا ارومیه جان خود را از دست داد.

۸۶. شهریار محمدی در تاریخ ۲۷ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی زخمی شد و پس از انتقال به بیمارستان این شهر به دلیل شدت جراحات جان باخت.

۸۷. کمال احمدپور در تاریخ ۲۷ آبان در جریان اعتراضات مردمی مهاباد با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۸۸. محمد احمدی گاگش، ٤٣ ساله در تاریخ ۲۷ آبان در جریان اعتراضات مردمی مهاباد با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد.

۸۹. امیر فراستی شاد در تاریخ ۲۷ آبان در جریان اعتراضات مردمی پیرانشهر با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۹۰. آوات قادرپور، ٢٠ ساله در تاریخ ۲۷ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان در خودروی شخصی خود در ایست بازرسی “ناچیت” مورد شلیک مستقیم نیروهای نظامی-امنیتی قرار گرفت و به شدت مجروح شد. او در تاریخ ۹ آذر به دلیل شدت جراحات در بیمارستان سیدالشهدا ارومیه جان باخت.

۹۱. سعدی شاهرخی‌فر، ٤٠ ساله و پدر دو فرزند خردسال بامداد ۲۸ آبان برای خرید از خانه خارج و در خیابان “علی‌آباد” بوکان بر اثر شلیک گلوله به ناحیه سینه و چند ضربه چاقو توسط نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

خانواده پس از چهار روز پیگیری پیکر او را در سردخانه بیمارستان “قلی‌پور” بوکان یافتند. مراسم خاکسپاری وی تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار شد و نیروهای امنیتی خانواده او را تهدید کردند که در مورد نحوه مرگ او با رسانه‌ها صحبت نکنند.

۹۲. عرفان کاکایی، معلم در تاریخ ۲۹ آبان در جریان اعتراضات مردمی جوانرود با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد.

۹۳. بهاء‌الدین ویسی، کودک ۱۶ ساله در تاریخ ۲۹ آبان در جریان اعتراضات مردمی جوانرود با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد.

۹۴. محسن نیازی، ۲۵ ساله در تاریخ ۲۹ آبان در جریان اعتراضات مردمی دهگلان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۹۵. طاهر عزیزی در تاریخ ۲۹ آبان در جریان اعتراضات مردمی پیرانشهر با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۹۶. جلال قربانی در تاریخ ۲۹ آبان در جریان اعتراضات مردمی پیرانشهر با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد.

۹۷. سلیمان شکری، در تاریخ ۲۶ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی از ناحیه سر به شدت مجروح شد و پس از سه روز در تاریخ ۲۹ آبان در یکی از بیمارستان‌های ارومیه جان باخت.

۹۸. کاروان قادر شکری، ۱۶ ساله در تاریخ ۲۸ آبان در پیرانشهر زخمی شد و یک روز بعد در بیمارستان جان باخت.

۹۹. حسین عبدپناه، شهروند سالخورده در تاریخ ۲۸ آبان در جریان یورش نیروهای نظامی-امنیتی به محله بهاران سنندج با تیراندازی نیروهای امنیتی کشته شد.

۱۰۰. حبیب‌الله فتحی در تاریخ ۲۸ آبان در جریان اعتراضات مردمی دیواندره با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۱۰۱. فواد سواری در تاریخ ۲۸ آبان در جریان اعتراضات مردمی دیواندره با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۱۰۲. شمال خدیری، ۳۲ ساله در تاریخ ۲۹ آبان در جریان اعتراضات مردمی مهاباد از سوی نیروهای سپاه پاسداران هدف تیراندازی قرار گرفت. او پس از چند روز بستری بودن در بیمارستان خمینی ارومیه در تاریخ ۳ آذر به دلیل شدت جراحات جان خود را از دست داد.

۱۰۳. کوروش پاژخ، ۲۷ ساله در تاریخ ۳۰ آبان در جریان اعتراضات مردمی در شهرک الهیه کرمانشاه با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی کشته شد.

۱۰۴. اسماعیل گل‌عنبر در تاریخ ۳۰ آبان در جریان اعتراضات مردمی جوانرود با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد.

۱۰۵. جوهر فتاحی در تاریخ ۳۰ آبان در جریان اعتراضات مردمی جوانرود با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد.

۱۰۶. جمال اعظمی، کارگر ۳۴ ساله در تاریخ ۳۰ آبان در جریان اعتراضات مردمی جوانرود با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد.

۱۰۷. تحسین میری، ۴۵ ساله در تاریخ ۳۰ آبان در جریان اعتراضات مردمی در جوانرود با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد.

۱۰۸. مسعود تیموری در تاریخ ۳۰ آبان در جریان اعتراضات مردمی در جوانرود با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران کشته شد.

۱۰۹. رضا کاظمی، کودک ۱۶ ساله در تاریخ ۱ آذر در نزدیکی شهر موچش کامیاران با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران به شدت زخمی شد. او در تاریخ ۶ آذر به علت شدت جراحات در بیمارستان کوثر سنندج جان باخت.

۱۱۰. احسان قاسمی‌فر، ورزشکار ۳۲ ساله اهل کنگاور و ساکن محله سرآسیاب کرج در تاریخ ۹ آذر در جریان اعتراضات مردمی در کرج در حالی که برای خرید از منزل خارج شده بود توسط نیروهای نظامی-امنیتی مورد اصابت گلوله قرار گرفت. پیکر او در تاریخ ۱۲ آذر به خانواده‌اش تحویل داده شده و یک روز بعد در شهر کنگاور به خاک سپرده شد.

۱۱۱. هومن عبداللهی، ۲۱ ساله در تاریخ ۱۶ آذر در جریان اعتراضات مردمی در محله حسن‌آباد سنندج در اثر تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی زخمی شد و به دلیل شدت جراحات پس از انتقال به بیمارستان کوثر سنندج جان باخت.

۱۱۲. برهان الیاسی، ۲۲ ساله در تاریخ ۱۰ دی در جریان مراسم چهلم کشته‌شدگان شهر جوانرود از سوی نیروهای سپاه پاسداران هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.

 
بازداشت در جریان اعتراضات و جان‌باختن در بازداشتگاه بر اثر شکنجه

۱. اسماعیل دزوار در تاریخ ۱۷ مهر در جریان اعتراضات مردمی سقز توسط نیروهای امنیتی با خشونت بازداشت شد و ساعتی بعد پیکرش به بیمارستان شفا این شهر انتقال یافت. نیروهای امنیتی با بازداشت اعضای خانواده این شهروند کُرد و تهدید آنها را تحت فشار قرار دادند تا علت مرگ فرزندشان را “سانحه رانندگی” اعلام کرده‌اند.

۲. رامین فاتحی، ۴۹ ساله در تاریخ ۲۰ مهر به همراه برادرش وریا فاتحی توسط نیروهای امنیتی در سنندج بازداشت شد. راد فاتحی، خواهر وی نیز یک روز بعد بازداشت شد. ماموران اداره اطلاعات سنندج در تاریخ ۲۹ مهر با احضار خانواده رامین فاتحی به آنها اعلام کردند که وی در در بازداشتگاه اداره اطلاعات خودکشی کرده و جان خود را از دست داده است.

خانواده و برادر رامین فاتحی این ادعای اداره اطلاعات را رد کرده‌اند و گفته‌اند رامین فاتحی در اثر شکنجه در بازداشتگاه اداره اطلاعات کشته شده است. پیکر این شهروند کُرد شب ۲۹ مهر تنها با حضور یکی از بستگان برای شناسایی جسد و بدون حضور اعضای خانواده به صورت مخفیانه در بهشت محمدی سنندج دفن شد.

۳. سامان رحمانی، ۲۶ ساله، اهل تکاب و ساکن تهران در تاریخ ۲۱ آبان در حین شعار نویسی در یکی از خیابان‌های تهران از سوی ماموران امنیتی شناسایی و در زمان بازداشت بر اثر ضربات متعدد باتوم بر سرش کشته شد.

خانواده این شهروند کُرد برای تحویل پیکر او مجبور به دادن تعهد کتبی مبنی بر عدم اطلاع‌رسانی در مورد مرگ فرزندشان شدند و پیکر وی بدون برگزاری مراسم عمومی تحت تدابیر شدید امنیتی در تکاب به خاک سپرده شد.

۴. امید حسنی، ۲۰ ساله در تاریخ ۲۶ آبان در حین بازگشت از مراسم چهلم جان‌باختگان سنندج در حد فاصل میدان محمدی و پایانه مسافربری این شهر توسط نیروی انتظامی و با خشونت شدید بازداشت و به بازداشتگاه ناحیه نیروی انتظامی در میدان ۱۲ فروردین منتقل شد. همان شب ماموران نیروی انتظامی او را در حالی که بیهوش بوده به بیمارستان توحید سنندج منتقل کردند اما پس از یک شب به دلیل شدت جراحات ناشی از ضربات باتوم و خونریزی مغزی و داخلی جان باخت.

۵. هیمن امان، ۲۶ ساله در تاریخ ۲۷ آبان در جریان اعتراضات مردمی بوکان با تیراندازی نیروهای نظامی-امنیتی مجروح و یک روز بعد در حالی که در منزل تحت درمان بود توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. او ابتدا به بازداشتگاه اداره اطلاعات بوکان و پس از آن به بازداشتگاه اداره اطلاعات ارومیه انتقال یافت و تحت شکنجه‌های شدید قرار گرفت. ماموران امنیتی در تاریخ ۲ آذر در تماس با خانواده هیمن امان از پدرش خواستند پیکر فرزندش را در ارومیه تحویل بگیرند.

۶. شادمان احمدی، ۲۳ ساله در تاریخ ۱۷ آذر  پس از بازداشت به دلیل شرکت در اعتراضات مردمی در دهگلان در اثر شکنجه در بازداشتگاه نیروی انتظامی دهگلان کشته شد.

۷. شهریار عادلی، ۲۷ ساله در تاریخ ۱۷ آذر بر اثر شکنجه در بازداشتگاه اداره اطلاعات سردشت پس از آزادی موقت با قرار وثیقه در بیمارستان جان‌ باخت.

او در تاریخ ۱ آذر به دلیل شرکت در اعتراضات مردمی سردشت بازداشت و به بازداشتگاه اداره اطلاعات این شهر منتقل شده بود. وی در زمان بازداشت از سوی بازجویان این نهاد امنیتی مورد شکنجه شدید جسمی قرار گرفته بود.

او در تاریخ ۱۲ آذر در حالی که به دلیل شکنجه در وضعیت وخیمی به‌سر می‌برد با قرار وثیقه آزاد شد، اما به دلیل خونریزی داخلی در بیمارستان سردشت بستری و در تاریخ ۱۷ آذر به دلیل شدت جراحات جان باخت.

۸. محمد حاجی رسول‌پور، ۵۷ ساله در تاریخ ۲۸ آذر پس از آزادی موقت و بستری شدن در بیمارستان به دلیل شکنجه‌ها در زمان بازداشت جان باخت. او از بازداشت شدگان اعتراضات مردمی در بوکان بود که در تاریخ ۲۲ آذر پس از آزادی موقت از زندان به دلیل وضعیت جسمی ناشی از شکنجه در زمان بازداشت در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستانی در بوکان بستری شده بود.

این زندانی سیاسی سابق از آغاز اعتراضات مردمی دو بار از سوی نیروهای امنیتی در بوکان بازداشت شده بود. او آخرین بار در تاریخ ۲ آذر توسط نیروهای امنیتی بازداشت و پس از ۲۰ روز بازداشت در حالی که به دلیل شدت شکنجه قدرت تکلم خود را از دست داده بود با قرار وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی از زندان بوکان آزاد شد. وی پس از آزادی فورا به بیمارستان قلی‌پور بوکان انتقال و تا بامداد تا تاریخ ۲۸ آذر که جان باخت در کما به‌سر می‌برد.

بازداشت در جریان اعترضات خیابانی و مرگ پس از آزادی از بازداشتگاه

ابوبکر (هژار) سعیدزاده اهل مهاباد در تاریخ ۹ دی هجده روز پس از آزادی از بازداشتگاه وزارت اطلاعات ارومیه جان باخت. او در تاریخ ۲۸ آبان در منطقه‌ «کانی‌صوفی رشی» مهاباد توسط نیروهای امنیتی بازداشت و پس از ۲۲ روز آزاد شد. خانواده سعیدزاده می‌گویند، او در نتیجه شکنجه و فشار روحی شدید در زمان بازداشت، پس از آزادی بسیار افسرده و گوشه‌گیر بود و دچار ایست قلبی شده است.

مرگ مشکوک در جریان اعتراضات

۱. نسرین قادری، اهل مریوان و ساکن تهران در تاریخ ۱۳ آبان به طرز مشکوکی در آپارتمانش جان خود را از دست داد. پیکر نسرین در تاریخ ۱۴ آبان تحت تدابیر شدید امنیتی به صورت شبانه در مریوان به خاک سپرده شد. پدر نسرین قادری در ابتدا تحت فشار نهادهای امنیتی علت مرگ دخترش را “تشنج” اعلام کر. خانواده این شهروند پس از چند روز اعلام کردند که تحت فشار نهادهای امنیتی و منوط کردن تحویل جسد به انجام مصاحبه تلوزیونی، پدر نسرین مجبور ب انجام مصاحبه تلوزیونی شده و علت «مرگ مشکوک» وی تا کنون اعلام نشده است.

۲. حمیدرضا نخبه‌زعیم، اهل هشتگرد در تاریخ ۲۷ آبان در جریان اعتراضات مردمی کرج ناپدید و در تاریخ ۲۹  با مادر او تماس گرفته می‌شود تا برای تشخیص جسد فرزندش به پزشکی قانونی برود. ماموران امنیتی علت مرگ را ابتدا تصادف با قطار و بعد خودکشی از طریق انداختن خود جلوی قطار عنوان کردند.

در برگه جواز دفن که توسط پزشکی قانونی ساوجبلاغ در استان البرز صادر شده است، علت مرگ «صدمات متعدد بدنی» و «اصابت جسم سخت» عنوان شده است. ماموران امنیتی خانواده را تهدید کردند اگر غیر از «تصادف» یا «خودکشی» برای علت مرگ چیز دیگری بگویند، نبش قبر خواهند کرد و جنازه با با خودشان می‌برند.

اعدام به دلیل شرکت در اعتراضات

۱. محمد مهدی کرمی، کارگر و ورزشکار ۲۱ ساله در تاریخ ۱۷ دی به دلیل شرکت در اعتراضات مردمی به همراه یکی دیگر از معترضان به نام سید محمد حسینی در زندان رجایی‌شهر کرج اعدام شد. محمد مهدی اهل بیجار بود و در تهران زندگی می‌کرد. او در تاریخ ۱۲ آبان در جریان مراسم چهلم حدیث نجفی، یکی از کشته‌شدگان اعتراضات مردمی در کرج بازداشت شد.

اتهام محمد مهدی کرمی و محمد حسینی، «به اتهام افساد فی‌الارض از طریق ارتکاب جرایم علیه امنیت کشور، حمله به مامورین حافظ امنیت و جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد که موجب اخلال شدید در نظم عمومی و ناامنی در کشور که منجر به کشته شدن روح الله عجمیان شد» عنوان شد. این دو نفر در زمان بازداشت تحت شکنجه‌های شدید قرار گرفته بودند.

اعدام

در سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۸۲ زندانی کُرد در زندان‌های مختلف کشور اعدام شده‌اند. اتهام ۳۷ نفر از این افراد «قتل عمد» و ۴۱ نفر دیگر جرایم مرتبط با «مواد مخدر» اعلام شده است. شبکه حقوق بشر کردستان تنها از اجرای حکم اعدام این افراد مطلع شده است. احتمال داده می‌شود شمار اعدام شدگان بیشتر از این تعداد باشد.

چهار زندانی سیاسی کُرد به نام‌های فیروز موسی‌لو، محمدمهدی کرمی، سرکوت احمدی و محی‌الدین ابراهیمی از دیگر اعدام شدگان هستند. این افراد طی دوران بازداشت مورد شکنجه‌های شدید قرار گرفته و طی یک دادرسی ناعادلانه به اعدام محکوم شدند. احکام فیروز موسی‌لو، محمدمهدی کرمی، سرکوت احمدی بدون اطلاع خانواده و وکیل  اجرا شد و تنها خانواده محی‌الدین ابراهیمی یک روز پیش از اعدام موفق به ملاقات با او شدند.

قتل و مرگ در بازداشتگاه و زندان

در سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۱۷ شهروند کُرد در نتیجه شکنجه و ضرب و شتم در زمان بازداشت کشته شدند و یا تحت فشارهای وارده در زندان اقدام به خودکشی کردند. ۹ تن از این افراد در جریان اعترضات مردمی بازداشت شده بودند که اسامی و اطلاعات مربوذ به آنها در بخش ابتدایی این گزار آمده است.

اسامی و اطلاعات شهروندان دیگر که به شیوه‌های و با عنوان دلایل مختلف بازداشت و در بازداشتگاه و زندان جان خود را از دست داده‌اند در ادمه می‌آید:

۱. میلاد جعفری اهل کرمانشاه در تاریخ ۱۹ فروردین در بازداشتگاه نیروی انتظامی تهران.

۲. شهرود جعفری در تاریخ ۱ شهریور چند روز پس از بازداشت در بهداری زندان مرکزی ارومیه اقدام به خودکشی کرد و جان باخت.

۴. ژینا مهسا امینی اهل سقز در تاریخ ۲۵ شهریور پس از بستری شدن در بیمارستان کسری به دلیل مرگ مغزی در نتیجه ضرب و شتم در زمان بازداشت هنگام انتقال به بازداشتگاه وزرا تهران.

۵. حسین علیپور در تاریخ ۶ آذر در بهداری زندان ارومیه به دلیل تاخیر در اعزام به بیمارستان خارج از زندان.

۶. سعید سلیمی‌فر در تاریخ ۱ اسفند در زندان ارومیه اقدام به خودکشی کرد و جان باخت.

۷. سیده آمنه احمدی در تاریخ ۷ اسفند به دلیل عدم دسترسی به خدمات درمانی در زندان کانون اصلاح و تربیت سنندج.

۸. فرهاد نقی‌زاده در تاریخ ۷ اسفند در زندان مرکزی ارومیه پس از سکته قلبی به دلیل تعلل در اعزام وی به بیمارستان خارج از زندان و محرومیت از دسترسی به خدمات درمانی.

۹. شیرزاد احمدنژاد در تاریخ ۲۴ اسفند در بازداشتگاه وزارت اطلاعات ارومیه.

قتل شهروندان

در سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۱۶ شهروند کُرد توسط نیروهای نظامی-امنیتی جمهوری اسلامی ایران به قتل رسیدند. اکثر این افراد به بهانه حمل کالای قاچاق هدف تیراندازی قرار گرفتند. همچنین یک شهروند کُرد تبعه ایران در مناطق مرزی ایران و ترکیه توسط نیروهای ارتش ترکیه به قتل رسیده است

۱. کیوان عبدالله، کاسبکار کُرد در تاریخ ۷ خرداد با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران در ارتفاعات مرزی کوهستان قندیل حد فاصل ایران و اقلیم کردستان عراق کشته شد.

۲. محمدامین احمدی، کاسبکار کُرد در تاریخ ۱۸ خرداد با تیراندازی نیروهای سپاه پاسداران  در منطقه مرزی «دره گادر» شهرستان اشنویه استان آذربایجان‌غربی کشته شد.

۳. حبیب آژ در تاریخ ۱۰ تیر با تیراندازی نیروهای یگان امداد به خودروی شخصی‌اش در یکی از خیابان‌های شهر ایلام درجا کشته شد.

۴. سینا مظفری، ۲۰ ساله اهل روستای «درویان» کامیاران در تاریخ ۵ مرداد با تیراندازی نیروهای انتظامی دایره مبارزه با قاچاق کالا در جاده اهواز کشته شد. این نیروها به ظن حمل کالای قاچاق خودروی این شهروند را در جاده‌ای نزدیک شهر اهواز مورد تعقیب و گریز قرار داده و به رگبار بستند.

۵-۶. مهدی و متین راشدی‌منش، دو کودک اهل مریوان در تاریخ ۹ مرداد با تیراندازی نیروهای انتظامی به خودروی شخصی‌ پدرشان در نزدیکی شهر خرم‌آباد استان لرستان کشته شدند.  نیروهای انتظامی به بهانه «حمل کالای قاچاق» خودروی رحمان راشدی‌منش را به رگبار بستند که در نتیجه آن ۲ کودک سرنشین این خودرو به نام‌های مهدی راشدی‌منش‌، ۱۲ ساله و متین راشدی‌منش، ۹ ساله کشته شدند.

۷. عسگر درویش‌زاده اهل روستای «کرکوش» شهرستان خوی استان آذربایجان‌غربی در تاریخ ۲۲ شهریور در نتیجه تیراندازی نیروهای ارتش ترکیه در این منطقه مرزی کشته شد.

۸. کورش گودرزی، کاسبکار کُرد اهل روستای «میسوراب» کامیاران در تاریخ ۲۶ شهریور بر اثر شلیک نیروهای انتظامی در نزدیکی اهواز کشته شد. نیروهای انتظامی بدون اخطار قبلی و به ظن حمل کالای قاچاق خودروی این شهروند را مورد شلیک مستقیم قرار داده‌اند.

۹. شوانه مردای اقدم، کاسبکار کُرد اهل روستای «گزگسک» پیرانشهر در تاریخ ۷ مهر همراه گروهی از کاسبکاران در حال انتقال احشام به اقلیم کردستان بودند که در مناطق مرزی پیرانشهر استان آ‌ذربایجان‌ غربی در کمین نیروهای سپاه پاسداران گرفتار شدند. این نیروها پس از توقیف احشام کاسبکاران از فاصله نزدیک و بدون اخطار قبلی او را به رگبار بستند و کشتند.

۱۰. محمد فرج رحیمی، کاسبکار ٦٠ سالە اهل روستای «رجبی» ثلاث باباجانی در تاریخ ۹  مهر با شلیک نظامیان حکومتی در مرز این شهرستان کشته شد. نیروهای نظامی بدون اخطار قبلی و به ظن حمل کالای قاچاق خودروی او را مورد شلیک مستقیم قرار دادند.

۱۱. کاروان گلزاری، کاسبکار ٢٨ ساله اهل روستای «اسکول» مریوان در تاریخ ۲۱ مهر  بر اثر شلیک نظامیان حکومتی در مرز «دزلی» این شهرستان کشته شد. نظامیان حکومتی بدون اخطار قبلی و به ظن قاچاق احشام این شهروند کُرد را مورد شلیک مستقیم قرار دادند.

۱۲. هیمن حمزه، ۳۰ ساله و پدر دو فرزند در تاریخ ۲۰ آبان در پی یورش نیروهای هنگ مرزی به روستای «بیوران» سردشت استان آذربایجان ‌غربی کشته شد. این نیروها بدون ارائه حکم قضایی به بهانه توقیف بار کولبران قصد ورود به منازل مسکونی شهروندان این روستا را داشتند. پس از مقاومت اهالی روستا، نیروهای هنگ مرزی از فاصله نزدیک آنها را هدف تیراندازی قرار دادند که در نتیجه آن هیمن حمزه با اصابت یک گلوله به سینه‌اش کشته شد. آمنه حمزه، خواهر او نیز در اثر تیراندازی به شدت مجروح شد.

۱۳. ریباز صالحی‌وند، ۲۰ ساله در تاریخ ۱ آذر در حالی که همراه دوستش با موتور در حال حرکت بودند در نزدیکی روستای «حاجی مامیان» مهاباد از سوی نیروهای سپاه پاسداران هدف تیراندازی با گلوله ساچمه‌ای قرار گرفت و کشته شد.

۱۴. جبار فرقی‌زاده، ۳۶ ساله در تاریخ ۳ آذر در نزدیکی روستای «آسناوی» مریوان از سوی نیروهای هنگ مرزی هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.

۱۵. فرشاد ابراهیمی، ۴۰ ساله در تاریخ ۳ دی در حالی ک با خودروی شخصی خود در مسیر جاده کامیاران به کرمانشاه در حال حرکت بود در ندر ایست-بازرسی نزدیک روستای «سرقلعه» کامیاران از سوی نیروهای انتظامی هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.

۱۶. داریا میکائیلی، ۲۳ ساله در تاریخ ۱۴ بهمن با تیراندازی نیروهای انتظامی در محله کشتارگاه ارومیه به شدت مجروح شد و پس از انتقال به بیمارستان خمینی این شهر در تاریخ ۲۰ بهمن به دلیل شدت جراخات جان باخت. نیروهای انتظامی به بهانه حمل کالای قاچاق خودروی شخصی این شهروند کُرد اهل سلماس و ساکن ارومیه را هدف تیراندازی قرار دادند. داریا میکائیلی ابتدا سعی کرد فرار کند اما بە دلیل ادامە تیراندازی خود را تسلیم این نیروها کرد.

۱۷. مختار فتحی در تاریخ ۲۹ بهمن‌ با تیراندازی نیروهای انتظامی در شهر سقز کشته شد. ماموران انتظامی بدون اخطار قبلی این شهروند اهل سقز را هدف شلیک مستقیم قرار دادند.

کشتار و ترور نیروهای اپوزیسیون

در تاریخ ۱۵ مرداد یوسف ربانی با کد سازمانی ریزان جاوید، رئیس مشترک سابق جامعه آزاد و دمکراتیک شرق کردستان (کودار) و از اعضای رهبری حزب حیات آزاد کُردستان (پژاک) در یک عملیات مشترک سازمان‌های اطلاعاتی ایران و ترکیه در شهر قامیشلو کردستان سوریه (روژآوا) از سوی ارتش ترکیه هدف حمله پهبادی قرار گرفت و همراه دو تن از همراهانش جان باخت. همچنین سازمان خبات کردستان ایران نیز در تاریخ ۱۰ دی از کشته شدن یک عضو خود به نام مصطفی احمدنژاد با کد سازمانی دیار خبات در هنگام ماموریت تشکیلاتی در داخل خاک کردستان ایران توسط نیروهای سپاه پاسداران خبر داده است. از سوی دیگر یگان‌های مدافع شرق کردستان (YRK) در اریبهشت ۱۴۰۲ کشته شدن دو عضو خود به نام‌های بابک رحمتی با کد سازمان کمال هه‌ورامی و سینا مرادی با کد سازمان تیکوشر چلچمه توسط نیروهای سازمان پاسداران را در منطقه موکریان استان آذربایجان‌ غربی اعلام کرد.

همزمان با اعتراضات گسترده در سراسر ایران، سپاه پاسداران در تاریخ‌های ۶ مهر، ۲۳ و ۳۰ آبان ۱۴۰۲ مقر احزاب دمکرات کردستان ایران، حزب آزادی کردستان (پاک) و حزب کومله کردستان ایران در خاک اقلیم کردستان عراق را مورد حمله موشکی و راکتی قرار داد که در نتیجه آن ۲۱ نفر از اعضای این احزاب و خانوداه‌های آنها کشته شدند.

طی این حملات ۸ نفر از اعضای حزب دمکرات کردستان ایران به نام‌های میلاد پیرصاحب، محمد خلیلی، شیرکو برتنی، عثمان فیضه، عمر محمودزاده، ایوب هنرور، ریبوار عبدی، آسو توانا، بهزاد اسکات و ۳ نفر از اعضای خانوداه‌های آنها به نام‌های هاجر زرگه، ریحانه کنعانی (شیما) و وانیار رحمانی و ۹ نفر از اعضای حزب آزادی کردستان (پاک) به نام‌های امید نیکدل، احسان فرجی، آروین سهرابی، یدالله نوری‌ ثابت، یونس غیاثی، سعید امیدی، کامران رستمی، ادریس امجدی و ساسان شریعتی کشته شدند.

کولبران

در سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۲۸ کولبر کُرد در مناطق مرزی استان‌های آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه جان خود را از دست دادند. از این تعداد ۲۴ کولبر توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران کشته، یک نفر به دلیل ایست قلبی، یک نفر بر اثر سرمازدگی، یک نفر به خاطر سقوط از ارتفاع و یک نفر در نتیجه تصادف جاده‌ایی در مسیرهای کولبری جان باختند.

همچنین در این سال ۱۶۶ شهروند کُرد در حین کولبری مجروح شدند که از این تعداد ۱۳۲ کولبر با تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران، ۱۷ کولبر در زمان تعقیب و گریز توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران، ۳ کولبر از طریق ضرب و شتم توسط نیروهای نظامی جمهوری اسلامی ایران، ۷ کولبر در نتیجه تصادفات جاده‌ایی، ۴ کولبر در اثر سقوط از ارتفاع و ۳ کولبر در اثر انفجار مین در مسیرهای کولبری زخمی شدند.

بر أساس آمار ثبت شده توسط شبکه حقوق بشر کردستان اکثر تیراندازی‌های نیروهای نظامی ایران به سمت کولبران که کشتار و مجروحیت آنها را به دنبال داشته است در مناطق مرزی ایران و عراق در شهر نوسود شهرستان پاوه در استان کرمانشاه و شهرستان بانه در استان کردستان انجام گرفته است.

زن‌کشی

در سال ۱۴۰۱ دست‌کم ۱۷ مورد زن‌کشی در شهرها و مناطق مختلف کردستان گزارش شده است. این قتل‌ها توسط همسر، همسر سابق، برادر و برادر همسر صورت گرفته است.