کردستان ایران از آغاز حاکمیت جمهوری اسلامی به دلايل مختلفي همواره شاهد برگزاری اعتراضات گسترده مدنی بوده است و در طول چند سال گذشته نيز گسترده‌تر شده است. از اعتراضات اخير می‌توان به کشتار کولبران، اعتراض به اعدام زندانیان سیاسی، حمایت از رفراندوم استقلال کردستان عراق، اعتراض به حمله ایران به مقر احزاب دمکرات در اقلیم کردستان، اعتراض به گرانی و تورم و تحصن سراسری معلمان و.. اشاره کرد. با این حال، اگرچه بر طبق اصل ۲۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران «تشکیل اجتماعات و راهپیماییها، بدون حمل سلاح، به شرط آن که مخل مبانی اسلام نباشد آزاد است» اما این اعتراضات همواره با واکنش تند نهادهای مختلف امنیتی مواجه شده است به طوری که بسیاری از فعالین مدنی و صنفی، تهدید، احضار و یا بازداشت شده‌اند.
در سال‌های اخیر، واکنش و برخورد نهادهای امینیتی با فعالین حوزه های مختلف نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه از اواخر تابستان گذشته شدت بیشتری یافته است.
یافته‌های شبکه حقوق بشر کردستان حکایت از آن دارد که برگزاری اعتصاب‌های گسترده در شهرهای مختلف کردستان در اعتراض به اعدام چهار زندانی سیاسی کُرد، رامین حسین پناهی، کمال احمدنژاد، زانیار و لقمان مرادی و همچنین محکومیت حمله موشکی سپاه به مقر احزاب دمکرات در اقلیم کردستان عراق، مسئولین نهادهای امنیتی در شهرهای مختلف کردستان مورد بازخواست قرار گرفته و حتی برخی از مسئولین بلندپایه امنیتی نیز تغییر کرده‌اند.
وزارت اطلاعات
بر اساس گزارش‌های ارسالی از منابع مطلع، طی چند ماه گذشته، مدیر کل اداره اطلاعات سنندج تغییر کرده و در برخی شهرها نیز ماموران جدید امنیتی آغاز به کار کرده‌اند. در نتیجه، طی دو ماه گذشته نیروهای جدید وزارت اطلاعات در شهرهای مختلف کردستان جهت ایجاد جو رعب و ترس و همچنین شناخت بیشتر زندانیان سیاسی سابق و فعالین مدنی، اقدام به احضار بیش از صد نفر از شهروندان شهرهای مریوان، سقز، کامیاران، سرو آباد، بانه و سنندج کرده و این افراد را در ارتباط با نوع فعالیت هایشان مورد بازخواست و بازجویی قرار داده‌اند.
تعدادی از افرادی که مورد بازجویی قرار گرفته‌اند در گفتگو با شبکه حقوق بشر کردستان اظهار داشته‌اند که بازجویان ابتدا اقدام به بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل مختلف سیاسی در کردستان کرده و سپس با لحنی تهدیدآمیز آنها را در صورت تداوم هر گونه فعالیت سیاسی تهدید کرده‌اند. اگرچه اکثریت احضار شدگان بعد از بازجویی های چند ساعته و یا چند روزه آزاد شده‌اند اما برخی از فعالین هنوز در بازداشت به سر می‌برند.
احضار، تهدید و بازداشت شهروندان و فعالین مدنی تنها به وزارت اطلاعات محدود نبوده و سازمان اطلاعات سپاه نیز به صورت مجزا اقدام به احضار تعدادی از این افراد کرده است.
بازجویان وزارت اطلاعات در تعدادی از بازجویی‌ها، فعالین مدنی را تهدید به قتل کرده و به آنها اعلام کرده‌اند در حالی که بازداشت افراد شناخته شده می تواند فشار سازمان های بین المللی حقوق بشری را بر جمهوری اسلامی ایران در پی داشته باشد در نتیجه جهت کاهش این فشارها برنامه های دیگری از قبیل حذف فیزیکی از طریق سناریوهای ساختگی چون تصادف و … می توانند در دستور کار نهادهای امنیتی قرار بگیرند. چنین راهکارهایی نه تنها هیچ فشاری را متوجه نهادهای امنیتی ایران نخواهد کرد بلکه فعالین مدنی به راحتی حذف خواهند شد.
همچنین در کنار فعالیت وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه، یگان ویژه صابرین در شهرهای بانه، سردشت، پیرانشهر، اشنویه، کامیاران، پاوه و جوانرود مستقر شده‌اند. «انهدام نیروهای عضو و یا وابسته به احزاب کُردی»، وظیفه اصلی این یگان اعلام شده است. این نیروها با پوشش لباس شخصی در مناطقی که احتمال حضور نیروهای احزاب کُردی مخالف وجود دارد اقدام به گشت‌زنی کرده و تیم‌های عملیاتی آنان نیز در اطراف کوهستان‌های قندیل، کوسالان و دالاهو و شهرهای مرزی مریوان، پیرانشهر و اشنویه مستقر شده‌اند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
یکی از اعضای سابق بسیج سپاه در ارومیه به شبکه حقوق بشر کردستان گفت: «با توجه به این که از مناطق ماکو تا شاهو در حوزه عملیاتی قرارگاه حمزه سید الشهداء قرار دارد، یگان صابرین زیر نظر عملیانی این قرارگاه قرار گرفته و تجهیزات سنگینی ولو سلاح شیمایی نیز در اختیار این نیروها قرار گرفته که بتوانند در مواقع حساس از آن استفاده کنند.»
این عضو سابق سپاه در که در سال ۱۳۹۰ نیز در درگیرهای سپاه پاسداران با نیروهای حزب حیات آزاد کردستان (پژاك) در قندیل حضور داشته است در ادامه اظهار داشت که « در آن زمان نیز به دلیل طولانی شدن درگیری‌ها و همچنین عدم امکان تصرف نقاط استرتژیک کوهستان قندیل، سپاه اقدام به توزیع ماسک در بین نیروهای سپاه کرده و اعلام کرده بود که در صورت تداوم این درگیری‌ها، به کارگیری سلاح شیمایی می تواند به عنوان گزینه نهایی به کار گرفته شود.»
تعدادی از روستاییان اطراف کوهستان شاهو نیز در گفتگو با شبکه حقوق بشر کردستان از اعزام تجهیزات پیشرفته سپاه و آزمایش آن در شاهو خبر داده‌اند. به گفته این روستاییان، این تجهیزات سنگین و مدرن جنگی از زمان برگزاری رزمایش امنیتی محرم ۲ به پایگاه‌های سپاه در ارتفاعات شاهو انتقال یافته‌اند.
