تۆڕی مافه‌كانی مرۆڤی کوردستان

شبکه حقوق بشر کردستان در گزارش‌های ماهانه خود به بررسی موارد نقض حقوق بشر در کردستان و نقض حقوق شهروندان کُرد در سراسر ایران طی یک ماه گذشته می‌پردازد.

با توجه به ممنوعیت فعالیت سازمان‌های مستقل حقوق بشری در ایران و تحت فشار قرار داشتن افرادی که در معرض نقض حقوق بشر قرار می‌گیرند و همچنین خانواده و نزدیکان آنها، انتشار گزارش‌های مستند و دقیق با دشواری زیادی همراه است.

به همین دلیل آمار و اطلاعات ارائه شده در این گزارش در برگیرنده تمام موارد نقض حقوق بشر نیست. این گزارش ماحصل بررسی اخبار و گزارش‌های انتشار یافته توسط شبکه حقوق بشر کردستان و راستی‌آزمایی گزارش‌های منتشر شده از سوی دیگر نهادهای حقوق بشری و سایت‌های خبری است.

بر اساس آمار گردآوری شده از سوی شبکه حقوق بشر کردستان در خرداد ۱۴۰۳

کولبران

سینا رسول‌زاده و هژیر محمودپور با تیراندازی نیروهای مرزبانی جمهوری اسلامی ایران در مناطق مرزی شهرستان‌های بانه و سردشت در استان‌های کردستان و آذربایجان غربی کشته شدند. رحیم ابراهیمی نیز در مناطق مرزی سردشت در جریان تعقیب و گریز توسط نیروهای مرزبانی ایران با سقوط در رودخانه جان خود را از دست داد.

دست‌کم ۴ کولبر با تیراندازی و دو کولبر در اثر ضرب و شتم توسط نیروهای مرزبانی ایران در مناطق مرزی استان کردستان مجروح شدند.

زن‌کشی

لیلا پایمرد، اهل پیرانشهر در استان آذربایجان غربی توسط همسرش به دلیل آنچه «اختلافات خانوادگی» عنوان شده است، به آتش کشیده شد و چند روز بعد به علت شدت جراحات در بیمارستان جان باخت.

انفجار مین

دو شهروند کُرد به نام‌های اسماعیل عزوذمه و هادی غنچه‌‌دوست بر اثر انفجار مین و مهمات جنگی در شهرهاستان‌‌های اشنویه استان آذربایجان‌غربی و بانه استان کردستان جان خود را از دست دادند. همچنین چهار نفر دیگر نیز در اثر انفجار مین زخمی شدند.

بازداشت‌ها

دست‌کم ۲۷ شهروند٬ هنرمند٬ ورزشکار و فعال سیاسی و مدنی کُرد در شهرهای مختلف استان‌های ایلام، کردستان، کرمانشاه، آذربایجان غربی، تهران و خراسان رضوی به اتهامات سیاسی توسط نهادهای امنیتی و قضایی بازداشت شدند. از سرنوشت برخی از این افراد همچنان اطلاعی در دست نیست.

از این میان هوشمند مرادی، زهرا نبی‌زادە و سجاد مرادی‌وند پیش‌تر نیز در جریان خیزش ژن ژیان ئازادی بازداشت شده بودند. همچنین سه نفر از جمله رضا ببرنژاد، برادر مهدی ببرنژاد از جان‌باختگان خیزش ژن ژیان ئازادی در قوچان به دلیل انتشار مطالبی در فضای مجازی درباره مرگ ابراهیم رییسی بازداشت شدند.

صدور احکام

دست‌کم برای ۳ فعال کُرد از سوی دادگا‌ه‌های انقلاب اسلامی بوکان٬ جوانرود٬ سنندج و تهران، احکام حبس و تبعید صادر شده است.

ژینا مدرس‌گرجی، روزنامه‌نگار و فعال حقوق زنان از سوی شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی سنندج به اتهام‌های «تشکیل دستە و گروە غیرقانونی با هدف براندازی نظام»، «همکاری با گروه‌ها و دول متخاصم» و «تبلیغ علیه نظام» جمعا به ۲۱ سال حبس (۱۰ سال قابل اجرا) توام با تبعید به زندان همدان حبس تعزیری محکوم شده است.

خانواده‌های دادخواه

رضا ببرنژاد، برادر مهدی ببرنژاد از جان‌باختگان خیزش ژن ژیان ئازادی در قوچان که در تاریخ ۳۱ اردیبهشت به دلیل انتشار استوری در صفحه اینستاگرام خود در مورد مرگ ابراهیم رئیسی، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شده بود، در تاریخ ۱۲ خرداد با قرار وثیقه به صورت موقت آزاد شد، اما مجددا در تاریخ ۱۷ خرداد بازداشت و همچنان در زندان قوچان به سر می‌برد.

آزادی دین و مذهب

پوریا و شجاع منتی، دو زندانی سیاسی کُرد یارسان با حکم یک سال حبس (رای باز)، پس از مراجعه به زندان چشمه سفید کرمانشاه جهت روال ثبت روزانه خود، بازداشت و به مکانی نامعلوم منتقل شدند.

حکم اعدام ماموستا محمد خضرنژاد، روحانی کُرد اهل سنت که سال گذشته به اتهام «افساد فی‌الارض» از سوی دادگاه انقلاب اسلامی صادر و فروردین سال‌جاری در دیوان عالی کشور تایید شده بود، با یک درجه تخفیف به حبس تبدیل شد.

حقوق صنفی

سمیه اخترشمار، عضو فعال انجمن صنفی معلمان مریوان طی حکمی از سوی هیات رسیدگی به تخلفات اداری، از آموزش‌ و پرورش اخراج شد. این حکم در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۴۰۲ صادر و خرداد ماه به صورت کتبی به وی ابلاغ شد.

موارد اتهامی این معلم زبان انگلیسی با سابقه ۱۷ سال خدمت، «انتشار مطالب توهین‌آمیز و نشر اخبار کذب علیه نظام»، عضویت فعال در کانال‌های انجمن صنفی غیرقانونی معلمان»، «طراحی سوالات امتحانی در حمایت از اغتشاشگران» و «حمایت از گروهک‌های معاند» عنوان شده است.

زندانیان سیاسی

ـ کامران شیخه، زندانی کُرد اهل سنت محکوم به اعدام در تاریخ ۱۲ خرداد به دلایل نامعلوم از زندان قزل‌حصار کرج به زندان مهاباد منتقل شد.

ـ شهرام کاظمیان، زندانی سیاسی کُرد، پس از ضرب‌ و شتم توسط ماموران زندان مرکزی ارومیه با دستور رئیس زندان به بیمارستان روانپزشکی رازی این شهر منتقل شد.

ـ کمال لطفی، پدر رضا لطفی از جان‌باختگان خیزش ژن ژیان ئازادی در شهر دهگلان استان کردستان، وی همچنان با قرار بازداشت موقت و بدون حق دسترسی به وکیل، خدمات پزشکی و ملاقات با خانواده در زندان کامیاران در وضعیت بلاتکلیف به ‌سر می‌برد.

ـ انور چالشی، زندانی سیاسی مبتلا به سرطان روده به دلیل وضعیت وخیم سلامتی‌اش به بیمارستان خمینی ارومیه منتقل شد.

ـ کیوان رشوزاده، زندانی سیاسی در حالی که به دلیل اعتصاب غذا در بند امن زندان مرکزی ارومیه به‌سر می‌برد، به مدت چند روز به بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه پاسداران در پادگان المهدی این شهر منتقل شد و مورد بازجویی و تهدید قرار گرفت.

ـ وریشه مرادی و پخشان عزیزی، دو زندانی سیاسی کُرد در زندان اوین در اعتراض به به انتقال وریشه مرادی از بند زنان به بند ۲۰۹ این زندان به مدت یک روز دست به اعتصاب غذا زدند.

ـ امیر سیدی، زندانی سیاسی کُرد به دلیل مخالفت مسئولان زندان ارومیه با درخواست مرخصی‌اش، امکان حضور در مراسم چهلم پدرش را نیافت.

زخمی شدن شهروندان

دو شهروند کُرد با تیراندازی نیروهای مرزبانی ایران در مناطق مرزی شهرستان اشنویه در استان آذربایجان غربی مجروح شدند.