به دنبال بازداشت دستەجمعی ۸ نفر از فعالان مدنی اهل گیلانغرب استان کرمانشاه، ۶ نفر از این افراد طی روزهای اخیر با قرار وثیقه به صورت موقت آزاد شدند، اما قرار بازداشت محسن اسفندیاریتبار و لطفالله پرویز تمدید و این دو فعال کُرد از بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کرمانشاه به بازداشتگاه مرکزی پلیس آگاهی این شهر انتقال یافتند.
بنا به اطلاع شبکه حقوق بشر کردستان، آرش الفتی، ماریا خانی، جهانگیر آزادی، حمیدرضا رحیمیان و مصطفی رستمی در تاریخهای ۵ و ۶ شهریور با قرار وثیقه به صورت موقت آزاد شدند. همچنین سلمان پروان، فعال مدنی دارای معلولیت، سه روز پس از بازداشت به دلیل شرایط جسمی و عدم تحمل حبس در تاریخ ۲۶ مرداد آزاد شده است.
پس از آزادی این افراد، خانوادههای محسن اسفدیاریتبار و لطفالله پرویز در مراجعه به شعبه ۱۶ بازپرسی دادسرای کرمانشاه به ریاست آرش بهمنی و همچنین پیگیری از طریق نهادهای امنیتی، مطلع شدند که قرار بازداشت این دو فعال مدنی با اتهام «تشویش اذهان عمومی» تمدید و در تاریخ ۸ شهریور از بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه پاسداران واقع در قرارگاه نبیاکرم کرمانشاه به بازداشتگاه مرکزی پلیس آگاهی در خیابان شیرین این شهر منتقل شدند. ادامه بازداشت و انتقال آنها به یک بازداشتگاه دیگر، نگرانیها در مورد اتهامات انتسابی و احتمال شکنجه برای انجام اعترافات اجباری را افزایش داده است.
محسن اسفندیاری تبار، ۳۸ ساله و سرهنگ دوم نیروی دریایی ارتش، در تاریخ ۸ مرداد ۱۴۰۳ هنگام خروج از منزل خانوادگیاش در تهران توسط نیروهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد و چند ساعت بعد در یک تماس تلفنی با همسرش از انتقال خود به کرمانشاه خبر داد. وی پیش از این نیز در رابطه با برگزاری مراسم بزرگ نوروز گیلانغرب به نهادهای امنیتی احضار و مورد تهدید قرار گرفتە بود.
لطفالله پرویز، ۴۸ ساله و معلم آموزش و پرورش، در تاریخ ۲۳ مرداد ۱۴۰۳ همزمان با ماریا خانی، جهانگیر آزادی، حمیدرضا رحیمیان، مصطفی رستمی و سلمان پروان توسط نیروهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران در این شهر بازداشت شد. آرش الفتی، فعال مدنی اهل گیلانغرب و ساکن همدان نیز در تاریخ ۲۵ مرداد بازداشت شد.
یک منبع مطلع در گفتگو با شبکه حقوق بشر کردستان درباره دلیل بازداشت این افراد گفت: «تمامی این افراد از فعالان مدنی شناختهشده شهر گیلانغرب در حوزههای مختلف فرهنگی، اجتماعی و محیط زیست هستند. تعدادی از آنها از جمله محسن اسفندیاری تبار و لطفالله پرویز گروه تلگرامی “خرداندیشان مطالبهگر زاگرس” و کمپین “کارزار درخواست نجات زاگرس” را مدیریت میکردند. این افراد همچنین از درخواستدهندگان برگزاری مراسم نوروز امسال در گیلانغرب بودند که با وجود رد درخواست آنان برای صدور مجوز رسمی برگزاری مراسم نوروز از سوی نهادهای دولتی، اما این مراسم با فراخوانهای مردمی و با حضور هزاران نفر در تاریخ ۲ فروردین برگزار شد و انعکاس وسیعی داشت.»
برگزاری مراسم نوروز ۱۴۰۳ که با استقبال گسترده مردم گیلانغرب و شهرهای اطراف همراه بود، دور جدیدی از احضار، تهدید و فشار بر فعالان مدنی این شهر را به دنبال داشت. به طوری که مقامات دولتی این شهر حتی نسبت به عواقب برگزاری چنین مراسمی هشدار دادند و اعلام کردند با برگزارکنندگان برخورد خواهد شد.
به گفته این منبع مطلع، بازداشت اخیر فعالان مدنی گیلانغرب در واقع عملی ساختن همان تهدیدها و «عواقب و برخوردی» است که مقامات دولتی نسبت به آن هشدار داده بودند: «علاوه بر این، فعالیت این افراد در گروه تلگرامی “خرداندیشان مطالبهگر زاگرس” در راستای حقوق شهروندی و همچنین راهاندازی کمپین “کارزار درخواست نجات زاگرس” برای هشدار نسبت به خطر نابودی محیط زیست زاگرس و مسئولیت دولت در این رابطه که تا کنون به امضای حدود ۳۰ هزار نفر رسیدە است، طی ماههای اخیر بسیار مورد توجه و اقبال عمومی قرار گرفته بود و ظاهرا همین مسالە باعث ایجاد حساسیت بیشتر نهادهای امنیتی و مسئولان دولتی نسبت به تاثیرگذاری این کنشگران و فعالیتهایشان شدە است.»
این منبع مطلع در ادامه با اشاره به سخنان حمیدرضا کریمی، دادستان عمومی و انقلاب کرمانشاه که پس از بازداشت فعالان مدنی گیلانغرب در گفتوگو با رسانههای حکومتی از شناسایی و دستگیری گردانندگان دو کانال با محتوای «هتاکانه و تفرقهافکنانه» در شبکههای اجتماعی اینستاگرام و تلگرام در غرب استان خبر داده بود، این گفتهها را در راستای سناریوسازی نهادهای امنیتی دانست و افزود: «از حدود شش ماه پیش صفحهای در اینستاگرام با نام “فیت و فات” آغاز به کار کرد و در ماههای اخیر مطالبی را با ادبیاتی نامناسب علیه برخی مسئولان دولتی و فرماندهان سپاه در منطقه منتشر میکرد. در حالی که گرداننده یا گردانندگان این صفحه مشخص نیستند، مراجع قضایی و نهادهای امنیتی استان کرمانشاه سعی داشتند بازداشتشدگان اخیر گیلانغرب را به عنوان ادارهکنندگان آن معرفی کنند. این در حالی است که فعالیت این صفحه بعد از بازداشت این افراد نیز همچنان ادامه دارد.»
این منبع در پایان با ابراز نگرانی از انتقال این دو فعال مدنی به بازداشتگاه پلیس آگاهی و احتمال شکنجه آنها، گفت: «با توجه به فعالیت علنی این افراد در گروههای تلگرامی و کمپینهای مجازی مورد تایید و شناختی که از آنها و فعالیتهایشان در بین شهروندان گیلانغرب وجود دارد، انتساب اتهام مشارکت در مدیریت یک صفحه اینستاگرامی ناشناس نه تنها نزد افکار عمومی غیرقابل قبول است، بلکه بازداشت جمعی و فشارهای وارده به این افراد در بازداشتگاه سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با وجود فقدان مدارک و مقاومت آنها در برابر قبول اتهام، نشاندهنده بینتیجه بودن این سناریوسازی امنیتی است.»
در روزهای گذشته جمعی از فعالان مدنی و سیاسی کرمانشاه نیز با انتشار بیانیهای بازداشت فعالان اهل گیلانغرب را محکوم کرده و خواستار آزادی فوری آنها شدند. در بخشی از این بیانیه آمده است: «در روزهای اخیر، شاهد بازداشت تعدادی از فعالین مدنی و زیستمحیطی در گیلانغرب بودهایم؛ افرادی که از مطالبهگران و اعضای متعهد و پیشرو کمپین “نجات زاگرس” به شمار میآیند. با وجود گذشت روزهای متمادی از این بازداشتها، خانوادهها و بستگان این عزیزان همچنان از وضعیت جسمانی و سرنوشت آنان بیخبر ماندهاند و پیگیریهای مکرر از مراجع امنیتی نیز تاکنون بینتیجه بوده است. ما، جمعی از فعالین مدنی و سیاسی کرماشان، با انتشار این بیانیه، اعلام میداریم که با توجه به سوابق طولانی پروندهسازیها و سناریوسازیهای کاذب امنیتی علیه فعالان مدنی و سیاسی، به شدت نسبت به هرگونه پروندهسازی و ایجاد تفرقه و نفاق در منطقه هشدار میدهیم.»
